Φόρος λιπασμάτων CBAM: η σταγόνα που θα μπορούσε να ξεχειλίσει το ποτήρι
Οι παραγωγοί πρωτογενών προϊόντων, οι μεταποιητές τροφίμων, οι έμποροι και οι εταιρείες ανάμειξης λιπασμάτων κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τον οικονομικό αντίκτυπο που θα μπορούσε να έχει η πλήρης εφαρμογή του μηχανισμού CBAM σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας, εάν εφαρμοστεί όπως έχει προγραμματιστεί από την Επιτροπή την 1η Ιανουαρίου 2026.
Οι καλλιεργητές αροτραίων καλλιεργειών σε ολόκληρη την Ένωση αντιμετωπίζουν ιστορικά χαμηλά, ή και αρνητικά, περιθώρια κέρδους, τα οποία οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στην απότομη αύξηση του κόστους παραγωγής από το 2020.
Τα λιπάσματα συχνά αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο αναπόφευκτο έξοδό τους, αντιπροσωπεύοντας το 15-30% του συνολικού κόστους παραγωγής. Τα τελευταία χρόνια, οι τιμές έχουν ήδη αυξηθεί απότομα και η επιβολή πρόσθετων δασμών στα λιπάσματα από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία έχει προκαλέσει περαιτέρω αύξηση τιμών κατά 10-15% σε όλες τις προελεύσεις.
Η προγραμματισμένη έναρξη ισχύος του Μηχανισμού Συνοριακής Προσαρμογής Άνθρακα (CBAM) για τα λιπάσματα την πρώτη ημέρα του επόμενου έτους κινδυνεύει να τροφοδοτήσει αυτήν την κρίση σε πρωτοφανές επίπεδο.
Όσο απίστευτο κι αν ακούγεται, πολλοί από τους διαφορετικούς παράγοντες για τον υπολογισμό του CBAM δεν έχουν ακόμη καθοριστεί από την Επιτροπή, όπως τα benchmarks και οι προεπιλεγμένες τιμές. Αυτές οι τεχνικές αβεβαιότητες οδηγούν σε πολύ διαφορετικές εκτιμήσεις που κυμαίνονται από ένα κόστος CBAM που αντιπροσωπεύει το 10% έως περισσότερο από 30% της τιμής των λιπασμάτων. Το αποτέλεσμα είναι υψηλές οικονομικές αβεβαιότητες για τους αναμικτήρες και τους εισαγωγείς λιπασμάτων της ΕΕ, εμποδίζοντάς τους να υποβάλουν περαιτέρω παραγγελίες λιπασμάτων.
Με το 50% των προμηθειών λιπασμάτων της ΕΕ να προέρχεται από τρίτες χώρες και τα τρέχοντα αποθέματα να καλύπτουν μόνο περίπου το 60% των αναγκών του επόμενου έτους, αυτή η αβεβαιότητα απειλεί το εμπόριο λιπασμάτων και τη συνέχεια της διαθεσιμότητας λιπασμάτων για τους Ευρωπαίους αγρότες.
Παρά αυτές τις αβεβαιότητες, ακόμη και οι χαμηλότερες εκτιμήσεις δείχνουν ότι το CBAM θα μπορούσε να προσθέσει επιπλέον 10-15% στις τιμές των λιπασμάτων το 2026, με ορισμένα σενάρια να προβλέπουν αυξήσεις έως και άνω του 30%.
Στο τρέχον πλαίσιο, οι αγρότες της ΕΕ θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν ένα εντελώς αβάσιμο φαινόμενο ψαλιδιού, όπου δεν θα μπορούν να απορροφήσουν περαιτέρω αυξήσεις στις τιμές των λιπασμάτων ή διακοπές εφοδιασμού. Τέτοιες εξελίξεις θα έθετε σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα της γεωργικής παραγωγής της ΕΕ, καθώς και την ανταγωνιστικότητα και την ανθεκτικότητα της ευρύτερης τροφικής αλυσίδας, με λιγότερες διαθέσιμες πρώτες ύλες και τελικά υψηλότερες τιμές για τους καταναλωτές.
Αντιμετωπίζοντας την ταχέως εξελισσόμενη κρίση, οι ευρωπαϊκές οργανώσεις Copa και Cogeca καλούν από κοινού την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αναβάλουν την εφαρμογή του CBAM για τα λιπάσματα μέχρι να πληρούνται οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
1. Όλα τα τεχνικά στοιχεία που καθορίζουν το κόστος του CBAM να οριστικοποιηθούν κατά τρόπο που να διασφαλίζει την πλήρη προβλεψιμότητα των τιμών κατά τη στιγμή της εισαγωγής και της τιμολόγησης.
2. Να θεσπιστούν αποτελεσματικά μέτρα για την αντιστάθμιση του κόστους που σχετίζεται με το CBAM για τους αγρότες, ώστε να αποτραπούν περαιτέρω αυξήσεις του κόστους και να διασφαλιστεί η ανταγωνιστικότητα των αλυσίδων εφοδιασμού γεωργίας και τροφίμων της ΕΕ.
Η διασφάλιση της σαφήνειας και της προβλεψιμότητας των υποχρεώσεων του CBAM είναι απαραίτητη για τους εισαγωγείς και τους εμπόρους, ώστε να επανέλθουν στην κανονική δραστηριότητα και να διασφαλίσουν τη διαθεσιμότητα λιπασμάτων. Η προσωρινή εξαίρεση των λιπασμάτων από το CBAM μέχρι να πληρούνται αυτές οι προϋποθέσεις είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να αποφευχθούν περαιτέρω αυξήσεις τιμών, να διασφαλιστεί η συνέχεια του εφοδιασμού και να υποστηριχθεί η βιωσιμότητα της γεωργίας και της παραγωγής τροφίμων της ΕΕ.
Οι απόψεις που εκφράζονται στα σχόλια των άρθρων δεν απηχούν κατ’ ανάγκη τις απόψεις της ιστοσελίδας μας, το οποίο ως εκ τούτου δεν φέρει καμία ευθύνη. Για τα άρθρα που αναδημοσιεύονται εδώ με πηγή, ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρουμε καθώς απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών τους και δεν δεσμεύουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο την ιστοσελίδα.
