Υπό κατάρρευση η κτηνοτροφία….πανευρωπαϊκά
Η Eurostat δημοσίευσε πρόσφατα μια σημαντική ενημέρωση σχετικά με την κατάσταση των πληθυσμών ζώων στην Ευρώπη: ο αριθμός των εκτρεφόμενων ζώων συνεχίζει να μειώνεται σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Τι σημαίνουν όμως αυτά τα στοιχεία; Και ποιες είναι οι επιπτώσεις για τα συστήματα τροφίμων μας, το περιβάλλον και την αγροτική οικονομία; Ας ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά.
Οι πληθυσμοί των ζώων στην Ευρώπη μειώθηκαν σημαντικά
Το 2024, οι κύριοι πληθυσμοί κτηνοτροφίας της Ευρώπης κατέγραψαν μείωση, συνεχίζοντας την πτωτική τάση που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια. Οι χοίροι, για παράδειγμα, μειώθηκαν σε περίπου 132 εκατομμύρια κεφάλια, σημειώνοντας μείωση 0,5% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Η μείωση ήταν ακόμη πιο σημαντική για τα βοοειδή, τα οποία μειώθηκαν κατά 2,8%, φτάνοντας σε περίπου 72 εκατομμύρια ζώα. Τα πρόβατα μειώθηκαν επίσης κατά 1,7%, φτάνοντας τα 57 εκατομμύρια κεφάλια, ενώ οι κατσίκες μειώθηκαν κατά 1,6%, στα 10 εκατομμύρια. Αυτοί οι αριθμοί δεν είναι αποτέλεσμα προσωρινών διακυμάνσεων, αλλά είναι μια παγιωμένη τάση που επηρεάζει όλα τα κύρια είδη ζώων, ανεξάρτητα από το ζώο ή τη γεωγραφική περιοχή, υποδηλώνοντας μια βαθύτερη, διαρθρωτική αλλαγή.
Σύμφωνα με τη Eurostat, οι πληθυσμοί των ζώων στην Ευρώπη μειώθηκαν σημαντικά σε μια δεκαετή περίοδο από το 2014 έως το 2024. Ο αριθμός των χοίρων μειώθηκε κατά 8,1%, των βοοειδών κατά 8,7%, των προβάτων κατά 9,4% και των αιγών κατά 16,3%. Με άλλα λόγια, υπάρχουν εκατομμύρια λιγότερα ζώα στην Ευρώπη σήμερα από ό,τι πριν από μια δεκαετία. Και αυτή η μετατόπιση δεν είναι τυχαία. Η μείωση του αριθμού των ζώων είναι αποτέλεσμα πολλαπλών αλληλεπικαλυπτόμενων παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων των περιβαλλοντικών και ρυθμιστικών πιέσεων, της αλλαγής των καταναλωτικών συνηθειών, του αυξανόμενου κόστους παραγωγής και των επαναλαμβανόμενων γεωργικών κρίσεων. Οι Ευρωπαίοι κτηνοτρόφοι αντιμετωπίζουν αυξανόμενο κόστος, περίπλοκους κανονισμούς και αυξανόμενο παγκόσμιο ανταγωνισμό.
Γεωργικές εκμεταλλεύσεις της ΕΕ: μείωση κατά 37% τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια
Μία από τις αιτίες είναι ότι η Ευρώπη επιδιώκει μια οικολογική μετάβαση, μεταξύ άλλων και στον γεωργικό τομέα. Πολιτικές όπως η Πράσινη Συμφωνία, η στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» και τα σχέδια για τη μείωση των γεωργικών εκπομπών οδήγησαν πολλές γεωργικές εκμεταλλεύσεις να μειώσουν ή να κλείσουν εντελώς τις δραστηριότητές τους. Ως αποτέλεσμα, χιλιάδες αγροκτήματα, ιδιαίτερα μικρές, οικογενειακές επιχειρήσεις, αναγκάστηκαν να κλείσουν. Ο αριθμός των γεωργικών εκμεταλλεύσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση μειώθηκε σημαντικά από το 2005 έως το 2020, από πάνω από 14 εκατομμύρια σε περίπου 9,1 εκατομμύρια. Αυτό αντιπροσωπεύει απώλεια περίπου 5,3 εκατομμυρίων γεωργικών εκμεταλλεύσεων, ή μείωση 37% τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια. Αυτή η δραματική μείωση έχει παρατηρηθεί σε όλους τους τύπους γεωργίας, συμπεριλαμβανομένων των μικτών αγροκτημάτων, των κτηνοτροφικών και των ειδικών στις καλλιέργειες, με τις μικτές εκμεταλλεύσεις και τις κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις να επηρεάζονται ιδιαίτερα.
Λιγότερα αγροκτήματα δεν σημαίνουν περισσότερη βιωσιμότητα, αλλά σίγουρα λιγότερη επισιτιστική ασφάλεια
Ωστόσο, λιγότερες εκμεταλλεύσεις δεν ενισχύουν τη βιωσιμότητα και οι μειώσεις στις κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις μπορεί να έχουν αντιπαραγωγικές συνέπειες σε πολλαπλά μέτωπα. Πρώτα απ’ όλα, υπάρχει κίνδυνος εξωτερικής ανάθεσης της παραγωγής τροφίμων: ακόμη και αν εκτρέφονται λιγότερα ζώα στην Ευρώπη, η ζήτηση για τρόφιμα ζωικής προέλευσης δεν εξαφανίζεται, μετατοπίζεται αλλού. Αυτό σημαίνει ότι τελικά θα εισάγουμε περισσότερο κρέας από χώρες με σημαντικά χαμηλότερα πρότυπα για την υγεία, την προστασία του περιβάλλοντος και την καλή διαβίωση των ζώων. Αυτό όχι μόνο υπονομεύει τις προσπάθειες της Ευρώπης για μετάβαση σε πιο βιώσιμη παραγωγή τροφίμων, αλλά αυξάνει επίσης τις συνολικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις λόγω των μεγαλύτερων αποστάσεων μεταφοράς και των λιγότερο ρυθμιζόμενων γεωργικών πρακτικών.
Δεύτερον, οι υπερβολικές μειώσεις στην κτηνοτροφία αποτελούν κίνδυνο για την επισιτιστική ασφάλεια. Επισιτιστική ασφάλεια σημαίνει σταθερή και αξιόπιστη παραγωγή, και αν επικεντρωθούμε επίσης στην επισιτιστική κυριαρχία, αυτό σημαίνει ότι ο εφοδιασμός τροφίμων θα πρέπει να παράγεται τοπικά. Το να βασιζόμαστε όλο και περισσότερο στις εισαγωγές σημαίνει ότι εκτιθέμεθα σε γεωπολιτικές κρίσεις, ασταθείς αγορές και μειωμένη ικανότητα κάλυψης των αναγκών του πληθυσμού με τοπικούς πόρους. Τέλος, δεν πρέπει να παραβλέψουμε τη διάσταση της βιοποικιλότητας. Η εκτατική κτηνοτροφία, ιδιαίτερα σε περιθωριακές, λοφώδεις ή ορεινές περιοχές, διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στη διατήρηση των τοπίων και της βιοποικιλότητας. Αυτά τα συστήματα διατηρούν ζωντανές τις κατά τα άλλα εγκαταλελειμμένες αγροτικές περιοχές, συμβάλλουν στη φροντίδα του εδάφους και στην πρόληψη των πυρκαγιών και συμβάλλουν στη διατήρηση των αυτόχθονων φυλών και των τοπικών παραδόσεων. Η εξάλειψή τους θα σήμαινε απώλεια μιας αναντικατάστατης πολιτιστικής και περιβαλλοντικής κληρονομιάς.
Αυτά τα δεδομένα μας αναγκάζουν να σκεφτούμε ένα κρίσιμο σημείο: η κτηνοτροφία στην Ευρώπη πρέπει να αναζωογονηθεί, όχι να μειωθεί. Όταν διαχειρίζονται υπεύθυνα, τα ζώα μπορούν να διαδραματίσουν βασικό ρόλο στη βιώσιμη παραγωγή τροφίμων.
Οι απόψεις που εκφράζονται στα σχόλια των άρθρων δεν απηχούν κατ’ ανάγκη τις απόψεις της ιστοσελίδας μας, το οποίο ως εκ τούτου δεν φέρει καμία ευθύνη. Για τα άρθρα που αναδημοσιεύονται εδώ με πηγή, ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρουμε καθώς απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών τους και δεν δεσμεύουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο την ιστοσελίδα.
