Τρόπους να κάνει πιο ελκυστική την αγροτιά ψάχνει η Ευρώπη, με τα κυάλια οι 30άρηδες αρχηγοί επιχειρήσεων

Ενδεικτικό είναι ότι σήµερα, µόνο το 12% περίπου των αγροτών της ΕΕ είναι κάτω των 40 ετών. Μάλιστα, η µείωση του πληθυσµού στην ύπαιθρο είναι µεγαλύτερη του 2% ανά έτος, κατά τα τελευταία 20 χρόνια. Και αυτό, γίνεται δυσµενέστερο γιατί φεύγουν από την ευρωπαϊκή ύπαιθρο, κυρίως, άτοµα νεαρής ηλικίας.

Στο Όραµα για τη Γεωργία και τα Τρόφιµα, ο κοινοτικός Επίτροπος Κρίστοφ Χάνσεν, έθεσε ως προαπαιτούµενο ότι το µέλλον της επισιτιστικής κυριαρχίας στην Ευρώπη έως το 2040 θα πρέπει να στηριχθεί στους ώµους των νέων αγροτών του σήµερα. Πώς όµως µπορεί να επιτευχθεί αυτό όταν το εισόδηµα ανά άτοµο που ασχολείται µε τη γεωργία, αν και έχει αυξηθεί τις τελευταίες δεκαετίες, εντούτοις παραµένει σηµαντικά χαµηλότερο από το µέσο όρο στην υπόλοιπη οικονοµία, το οποίο επηρεάζει άµεσα τα προς το ζην των αγροτών και εµποδίζει την ικανότητά τους να επενδύουν, να σχεδιάζουν και να  καινοτοµούν.

Ξεφυλλίστε σε υψηλή ανάλυση την εβδομαδιαία Agrenda

Νωρίτερα το Agronews έγραφε:

Την ίδια ώρα, ενώ πολλοί νέοι εκφράζουν ενδιαφέρον για τη γεωργία ως καριέρα, εντούτοις υπάρχουν πολλές προκλήσεις και εµπόδια πουν την καθιστούν ολοένα και λιγότερο ελκυστική στις µελλοντικές γενιές. Για παράδειγµα, αβέβαιες εισοδηµατικές προοπτικές, σε συνδυασµό µε σύνθετες κανονιστικές απαιτήσεις που µπορεί να µεταφραστούν σε ασφυκτικά γραφειοκρατικά βάρη, χαµηλή κερδοφορία που εµποδίζει τις επενδύσεις, παραγωγή επιρρεπής σε κρίσεις, δηµογραφικές αλλαγές, έλλειψη πρόσβασης σε βασικές υπηρεσίες σε ορισµένες αγροτικές περιοχές, και εν γένει δυσκολίες του επαγγέλµατος είναι µεταξύ των παραγόντων που αποµακρύνουν τους νέους από την ύπαιθρο.

Οδικός χάρτης η Στρατηγική  Ανανέωσης Γενεών εντός του 2025

Στο κείµενο χάραξης πολιτικής της Κοµισιόν, αναφέρεται ότι µια από τις προϋποθέσεις για να αυξηθεί η ελκυστικότητα του αγροτικού τοµέα είναι να αντιµετωπίσει τα βασικά εµπόδια για την ανανέωση των γενεών, ιδίως την πρόσβαση στη γη, σε επενδύσεις και δεξιότητες. Το «δικαίωµα παραµονής» µπορεί να εφαρµοστεί από νέους αγρότες που επιθυµούν να µείνουν και να καλλιεργήσουν στην επικράτειά τους. Όµως αυτή η ευθύνη, αναφέρει το κείµενο, δεν µπορεί να βαρύνει αποκλειστικά την ΚΑΠ. Η τόνωση µιας αληθινής γενιάς και η ανανέωση απαιτεί µια προσέγγιση ολόκληρης της κοινωνίας και ένα µείγµα πολιτικών σε διαφορετικούς τοµείς και αρµοδιότητες, πολλές από τις οποίες εµπίπτουν στις εθνικές και περιφερειακές αρµοδιότητες.

Η Επιτροπή, τονίζεται στο Όραµα, θα ηγηθεί των εργασιών για τη Στρατηγική Ανανέωσης Γενεών που θα παραδοθεί εντός του 2025 σε στενή συνεργασία µε τα κράτη µέλη, το Ευρωκοινοβούλιο και των βασικών ενδιαφεροµένων. Αυτή η στρατηγική θα παρέχει συστάσεις για την πολιτική και τα µέτρα που απαιτούνται, τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε εθνικό/περιφερειακό επίπεδο.

Η περιορισµένη διαθεσιµότητα παραγωγικής γης σε ένα πλαίσιο αυξανόµενου ανταγωνισµού και οι συνέπειες  της κλιµατικής αλλαγής θέτουν την αγροτική κοινότητα, και ιδιαίτερα τους νεοεισερχόµενους, σε δύσκολη κατάσταση. Η πολιτική γης καλύπτει πολλές πτυχές, κυρίως στο πλαίσιο των εθνικών αρµοδιοτήτων. Αυτή η εργασία θα πρέπει να εξετάσει την κινητικότητα και τη µεταφορά γης, βασιζόµενες στα καλά παραδείγµατα από διάφορα κράτη µέλη σε προγράµµατα κινητικότητας γης. Εξίσου σηµαντική είναι η διαφάνεια στον χωροταξικό σχεδιασµό και την αγορά.

Παρατηρητήριο Γεωργικής Γης

Σε απάντηση στο αίτηµα του Ευρωκοινοβουλίου και σύµφωνα µε τη σύσταση από τον Στρατηγικό ∆ιάλογο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα εργαστεί για την έναρξη ενός Παρατηρητήριου για τη γεωργική γη και θα ενισχύσει τη διαφάνεια και τη συνεργασία σε τοµείς όπως συναλλαγές γης και µεταβιβάσεις δικαιωµάτων χρήσης γης, τάσεις των τιµών και συµπεριφορά της αγοράς, αλλαγές στη χρήση γης, καθώς και σε ζητήµατα που αφορούν την απώλεια γεωργικής γης.

Το Παρατηρητήριο θα βοηθήσει επίσης τα κράτη µέλη να λάβουν τεκµηριωµένες αποφάσεις για το ρύθµιση των αγορών γεωργικών εκτάσεων. Ενισχυµένη διαφάνεια των εξελίξεων της αγοράς και συνεργασία σε ολόκληρη την ΕΕ θα διευκολύνει την επίτευξη των θεµιτών συµφερόντων της γεωργικής πολιτικής σε συµµόρφωση µε τις ελευθερίες της ενιαίας αγοράς.

Με ενεργό ρόλο  η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων

Ο αγροτικός τοµέας, αναφέρεται στο κείµενο, αντιµετωπίζει σηµαντικό χρηµατοδοτικό κενό που εκτιµάται σε 62 δισ. ευρώ (για το 2022), πολύ υψηλότερα από το 2017. Αλλά να πάρεις δάνειο από τράπεζα, χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα ή ιδιώτη επενδυτή είναι δύσκολο, ειδικά για τους νέους αγρότες. Αυτό είναι συνέπεια του σχετικά µικρού µεγέθους της εκµετάλλευσης, των χαµηλών ή µέτριων αποδόσεων, της εξαιρετικά µεταβλητής κερδοφορίας, της απρόβλεπτης παραγωγής λόγω των καιρικών και κλιµατικών επιπτώσεων και της έκθεσης σε ασταθείς (παγκόσµιες) αγορές εµπορευµάτων. Ως εκ τούτου η Επιτροπή:

Θα εργαστεί για να χρησιµοποιήσει αποτελεσµατικά τη δηµόσια χρηµατοδότηση και επενδύσεις και µόχλευση και για να αφαιρέσει τον κίνδυνο ιδιωτικού κεφαλαίου, σε στενή συνεργασία µε θεσµικούς επενδυτές όπως ο  Όµιλος Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (EIBG) καθώς και ο τραπεζικός τοµέας.

Θα διερευνήσει επιλογές για τη δηµιουργία συστηµάτων ασφάλισης κινδύνου για τους παραγωγούς του πρωτογενή τοµέα και για συµπράξεις δηµόσιου και ιδιωτικού τοµέα για να προσελκύσουν επενδύσεις για τις µικροµεσαίες επιχειρήσεις στη γεωργία και τα τρόφιµα.

Χωρίς πόρους, φρούδες φιλοδοξίες λένε οι Νέοι Αγρότες για το Όραμα

Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και οι νοµοθέτες της ΕΕ κλήθηκαν να «αδράξουν τις ευκαιρίες» στο νέο όραµα της ΕΕ για τη γεωργία και τα τρόφιµα, προκειµένου να δώσουν µια «µετασχηµατιστική ώθηση για τον τοµέα» µε στόχους έως το 2040. Ωστόσο, η CEJA, η οµάδα που εκπροσωπεί τους Νέους Αγρότες στην ΕΕ, είπε ότι το όραµα «θα αντιµετωπίσει έναν σκληρό έλεγχο πραγµατικότητας» εάν δεν προσφερθούν τα κατάλληλα οικονοµικά µέσα για την πραγµατοποίησή του.

Η CEJA χαρακτήρισε το έγγραφο του οράµατος ως µια «φιλόδοξη και άνευ προηγουµένου εργαλειοθήκη για τους νέους αγρότες». Βάσει του οράµατος, θα πρέπει να γίνει το επάγγελµα πιο ελκυστικό, δηµιουργώντας τις κατάλληλες συνθήκες για τη γεωργία της ΕΕ να επιτύχει τους στόχους της στα µέσα του αιώνα όσον αφορά την ανταγωνιστικότητα, την κλιµατική ουδετερότητα».

Ο Peter Meedendorp, πρόεδρος της CEJA, δήλωσε: «Εδώ και αρκετές δεκαετίες, ενθαρρύνουµε την ΕΕ και τα κράτη µέλη να υιοθετήσουν µια προσέγγιση εργαλειοθήκης στον τοµέα µας. Αυτό σηµαίνει να δηµιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες για τις νέες γενιές να δηµιουργήσουν και να αναπτύξουν ανταγωνιστικές και βιώσιµες δραστηριότητες, ικανές σε αντάλλαγµα να ενεργήσουν προς την επίτευξη των κοινών µας στόχων της ΕΕ. Η φιλοδοξία είναι εκεί και παραµένουµε προσηλωµένοι σε αυτήν, αλλά µπορεί κανείς να αναρωτηθεί πώς λειτουργεί στην πραγµατικότητα, ειδικά όταν εξετάζουµε τις πρόσφατες ανακοινώσεις για το µελλοντικό Πολυετές ∆ηµοσιονοµικό Πλαίσιο (Π∆Π). Αν θέλουµε να πιέσουµε για µια πιο σταθερή συνέχεια µεταξύ της γεωργίας µας, των κλιµατικών στόχων και της εµπορικής πραγµατικότητας, τότε πρέπει να ταιριάξουµε τα κατάλληλα µέσα», δήλωσε ο Meedendorp.  Εξέφρασε µάλιστα, την ανησυχία ότι το «Όραµα για την Γεωργία και τα Τρόφιµα» «θα αντιµετωπίσει έναν σκληρό έλεγχο πραγµατικότητας». Σύµφωνα µε την CEJA η στάση της Κοµισιόν σχετικά µε την επερχόµενη Στρατηγική για την Ανανέωση των Γενεών, ειδικά στο θέµα της πρόσβασης στη γη, της κινητικότητας και της χρήσης, είναι «καινοτόµος» όπως και η εστίαση:

• στην κοινωνικοοικονοµική ανθεκτικότητα, διαχείριση κινδύνων και κρίσεων,
• στις «Νέες προοπτικές» για το µέλλον της ΚΑΠ
• Σε µια ευρύτερη στάση απέναντι στις επενδύσεις.

Ωστόσο, το θεσµικό όργανο των Νέων Αγροτών της ΕΕ, λέει ότι θα ήθελε να δει µια πιο συγκεκριµένη στρατηγική για ορισµένους στόχους. «Όσον αφορά το περιβάλλον και το κλίµα, ενώ η συµβολή που αναµένεται από τους αγρότες παραµένει σαφής και η κοινή ευθύνη µε τα κράτη µέλη αναγνωρίζεται, θα χρειαστούν περαιτέρω συζητήσεις για να καθοριστεί πώς θα προσαρµοστούν τα εργαλεία στις διαφορετικές εδαφικές προκλήσεις στην ήπειρο, διατηρώντας παράλληλα έναν απαραίτητο βαθµό λογοδοσίας», ανέφερε η CEJA.

Μέτρα πέραν ΚΑΠ για προσέλκυση  νέων ζητά ο υπουργός Κ. Τσιάρας

Στο µεταξύ, την ανάγκη να υπάρξουν µέτρα για προσέλκυση νέων στον πρωτογενή τοµέα και πέραν της ΚΑΠ, επεσήµανε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων Κώστας Τσιάρας σε παρεµβάσεις του στο Συµβούλιο Υπουργών Γεωργίας και Αλιείας της ΕΕ, στις Βρυξέλλες, όπου είχε συνάντηση και µε τον Ευρωπαίο Επίτροπο Κριστόφ Χάνσεν. «Χωρίς νέους δεν υπάρχει µέλλον στον τοµέα», ανέφρε ο κ. Τσιάρας και πρόσθεσε ότι  «είναι σηµαντική η εξασφάλιση ενός δίκαιου εισοδήµατος για τους αγρότες µας που χρειάζονται τη στήριξη των άµεσων ενισχύσεων, καθώς τα εισοδήµατά τους εξακολουθούν να είναι χαµηλά και ευάλωτα στις γεωπολιτικές αναταραχές και στις επιπτώσεις της κλιµατικής κρίσης. Στο πλαίσιο αυτό η ενίσχυση της εργαλειοθήκης αντιµετώπισης των κινδύνων είναι απαραίτητη».

Ο ίδιος αναφέρθηκε «στον καθοριστικό ρόλο της ακµάζουσας υπαίθρου στην επισιτιστική ασφάλεια, την κοινωνική συνοχή, τη διατήρηση του περιβάλλοντος και την οικονοµία. Η ΚΑΠ και η πολιτική συνοχής αποτελούν βασικούς µοχλούς για την υποστήριξη των αγροτικών κοινοτήτων, ωστόσο η διαµόρφωση µιας ολιστικής, πολυτοµεακής στρατηγικής είναι απαραίτητη για την αποτελεσµατική αξιοποίησή τους».

Σχετικά άρθρα:

Ψηφιακή Γεωργία στην Εκπαίδευση 19 Φεβρουαρίου στο ΓΠΑ Αγροτικά Προϊόντα: Ρεκόρ εξαγωγών φρούτων και λαχανικών το 2024, παρά τις προκλήσεις Για 15% μείωση εκτάσεων στο βαμβάκι μιλούν οι αμερικανοί κοντά στα 70 σεντς οι τιμές Σε νέα εποχή εισέρχεται η Κ&Ν Ευθυμιάδης με ψήφο εμπιστοσύνης από την Ιαπωνική Mitsui