Στην επιλέξιμη έκταση οδηγούνται οι επιδοτήσεις, οι προσαυξήσεις στο τσεκ
Μέχρι τότε πολλά µπορούν να αλλάξουν, όπως το ύψος του προϋπολογισµού.
Παρακάτω αναλύονται οι κρίσιµες πτυχές της χρηµατοδότησης και των νέων καθεστώτων όπως η φθίνουσα εισοδηµατική στήριξη και οι µικροκαλλιεργητές, τα ποσοστά ενίσχυσης για τα επενδυτικά προγράµµατα που θα είναι αυξηµένα και η µορφή των αγροπεριβαλλοντικών.
1. Πόσα χρήματα αντιστοιχούν στην Ελλάδα για την ΚΑΠ;
Για την 7ετία 2028-2034 είναι δεσμευμένα για την ελληνική ΚΑΠ 14,63 δις ευρώ ή 2,09 δις ευρώ ετησίως. Στην τρέχουσα περίοδο το ποσό των 2,1 δις αντιστοιχεί ακριβώς στο ποσό των άμεσων ενισχύσεων που μοιράζει η Ελλάδα. Άρα πρέπει να αντλήσει η χώρα μας 700 εκατ. ευρώ περίπου ετησίως (το ποσό ουσιαστικά του ΠΑΑ) από το Ενιαίο Ταμείο (NRP), για να παραμείνει έστω σταθερό το ποσό των επιδοτήσεων.
2. Ποια είναι τα ποσοστά συγχρηματοδότησης;
Για τη φθίνουσα εισοδηματική στήριξη και τις συνδεδεμένες η εθνική συγχρηματοδότηση είναι 0%. Για όλα τα υπόλοιπα καθεστώτα και παρεμβάσεις της ΚΑΠ είναι 30%, ποσοστό που θέτει ιδιαίτερο βάρος στα κρατικά ταμεία και θα επηρεάσει σαφώς τις αποφάσεις της Ελλάδας κυρίως για το ύψος των αγροπεριβαλλοντικών. Σημειώνεται πως αν μία χώρα το επιθυμεί μπορεί να αφιερώσει επιπλέον κονδύλια από τα δεσμευμένα για την ΚΑΠ, για όλα τα καθεστώτα εκτός από τη φθίνουσα εισοδηματική στήριξη και τις συνδεδεμένες. Τότε η συγχρηματοδότηση μόνο για τα επιπλέον χρήματα κυμαίνεται μεταξύ 15-60% ανάλογα με την Περιφέρεια.
Ολόκληρο το ρεπορτάζ στην Agrenda που κυκλοφορεί
3. Πώς επηρεάζει η κατάργηση των δύο Πυλώνων τις επιδοτήσεις;
Ουσιαστικά καταργούνται τα στεγανά των δύο Ταμείων, και παρέχεται ελευθερία μεταφοράς πόρων από παρέμβαση σε παρέμβαση. Για παράδειγμα μπορεί να μεταφερθούν περισσότερα χρήματα σε ένα επενδυτικό πρόγραμμα όπως τα Σχέδια Βελτίωσης π.χ από τις συνδεδεμένες ενισχύσεις και αντίστροφα.
4. Ποιο θα είναι το νέο τσεκ;
Από το 2028 ως τσεκ, ή ενιαία ενίσχυση όπως είναι γνωστή, θα λογίζεται η φθίνουσα εισοδηματική στήριξη για τη βιωσιμότητα. Η στήριξη αυτή ενσωματώνει τη βασική ενίσχυση, την αναδιανεμητική (καταργείται) και τη συμπληρωματική στήριξη νεαρών αγροτών (καταργείται). Είναι υποχρεωμένα τα κράτη-μέλη να διατηρούν εθνικό μέσο όρο ενίσχυσης 13-24 ευρώ το στρέμμα. Συγκριτικά, αθροιστικά στα τρία καθεστώτα (βασική, αναδιανεμητική, πριμ νεαρών) ο μέσος όρος ενίσχυσης στην τρέχουσα ΚΑΠ είναι 26,7 ευρώ το στρέμμα (στοιχεία 2023) στην Ελλάδα. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να μειωθεί η επιδότηση κατά μέσο όρο σίγουρα 2,7 ευρώ/στρέμμα.
5. Θα διατηρηθεί η περιφεριοποίηση (αροτραία, δενδρώδη, βοσκοτόπια)
Η Ελλάδα έχει δικαίωμα να διατηρήσει τις τρεις αγρονομικές περιφέρειες και να μην προχωρήσει σε ενιαίο ποσό ανά στρέμμα για όλες τις επιλέξιμες εκτάσεις. Αρκεί να αποδείξει πως η στήριξη είναι αναλογική με το ΑΕΠ που προσφέρει η κάθε αγρονομική περιφέρεια.
6. Τι είναι οι προσαυξήσεις στο τσεκ;
Το κάθε κράτος-μέλος είναι υποχρεωμένο θα προβλέψει ορισμένες κατηγορίες αγροτών όπου η φθίνουσα εισοδηματική στήριξη θα προσαυξάνεται. Υποχρεωτική προσαύξηση είναι μόνο στην κατηγορία των νεαρών αγροτών με τα κράτη-μέλη να έχουν ελευθερία να στοχεύσουν μετά όποιον άλλον θέλουν (π.χ .μικρούς, ορεινούς κ.λπ). Το ποσό της προσαύξησης μπορεί να είναι ένα ποσό εφάπαξ (π.χ συν 500 ευρώ για όλους τους νέους, ανεξαρτήτως στρεμμάτων) ή κάποιο ποσό ανά στρέμμα.
7. Καταργούνται τα δικαιώματα;
Η πρόταση του Κανονισμού της Κομισιόν δεν έχει καμία σαφή αναφορά στα δικαιώματα ενίσχυσης («payment entitlements») ως εκ τούτου, η επιδότηση θα πηγαίνει πλέον μόνο στην επιλέξιμη έκταση. Έχουν ζητηθεί επιπλέον διευκρινίσεις από τα ενδιαφερόμενα κράτη-μέλη για τον μηχανισμό κατάργησης που πρέπει να ακολουθήσουν.
8. Τα οικολογικά σχήματα;
Από το πρασίνισμα της περιόδου 2013-2022, πήγαμε στα οικολογικά σχήματα του 2023-2027 και το 2028-2034 καταργείται αυτό το καθεστώς. Πλέον θα υπάρχουν μόνο οι αγροπεριβαλλοντικές ενισχύσεις, με ετήσιες ή πολυετείς δεσμεύσεις. Τα κράτη-μέλη είναι υποχρεωμένα να παρέχουν τέτοια στήριξη σε Βιολογικά και εκτατική κτηνοτροφία. Κατά τα άλλα υπάρχει ελευθερία σχεδιασμού και δεν απαιτείται να αφιερώνεται κάποιο ελάχιστο ποσοστό προϋπολογισμού σε πράσινες ενισχύσεις. Επιπλέον, για δεσμεύσεις μετάβασης (π.χ μετατροπή σε Βιολογικά) προβλέπεται μέγιστη ενίσχυση 200.000 ευρώ σε τρεις δόσεις, για περιβαλλοντικά σχέδια που θα φέρει εις πέρας ο γεωργός.
9. Ποια θα είναι η στήριξη για Νέους Αγρότες;
Για τους νέους αγρότες προβλέπεται µέγιστο πριµ πρώτης εγκατάστασης ύψους 300.000 ευρώ. Το ποσό αυτό προβλέπεται και για την ανάπτυξη της εκµετάλλευσης των µικρών καλλιεργητών. Τα κράτη-µέλη θα έχουν επίσης την υποχρέωση να καθορίσουν µία στρατηγική ανανέωσης των γενεών στη γεωργία, στην οποία θα πρέπει να περιλαµβάνεται ένα «πακέτο έναρξης» (starter pack το περιγράφει η Κοµισιόν) που θα εµπεριέχει διάφορες παροχές. Οι παροχές αυτές είναι σχετικά γνωστές: Πριµ πρώτης εγκατάστασης, τσεκ, µεγαλύτερο ποσοστό ενίσχυσης σε επενδύσεις, προγράµµατα συνεργασίας, πρόσβαση σε συµβουλευτικά προγράµµατα κ.λπ.
10. Ποια θα είναι η στήριξη για επενδύσεις;
Για τις αγροτικές επενδύσεις η στήριξη δεν θα μπορεί να ξεπεράσει το 75%, ενώ για επενδύσεις από νέους αγρότες το 85%. Πρόκειται για αύξηση ποσοστών 5 και 15% αντίστοιχα σε σχέση με την τρέχουσα ΚΑΠ. Στις επενδύσεις περιλαμβάνονται τα προγράμματα Σχεδίων Βελτίωσης και Leader ενώ δεν προβλέπεται η Μεταποίηση.
11. Τι είναι το καθεστώς μικροκαλλιεργητών;
Το καθεστώς είναι υποχρεωτικό να ενεργοποιηθεί από τα κράτη-µέλη. Όποιος εντάσσεται στο καθεστώς µικροκαλλιεργητών, παραιτείται από τις εξής επιδοτήσεις: Φθίνουσα εισοδηµατική στήριξη µε βάση την έκταση (τσεκ), εξισωτική αποζηµίωση, συνδεδεµένες ενισχύσεις. Αντίθετα, µπορεί να λαµβάνει ειδική βάµβακος και αγροπεριβαλλοντικές επιδοτήσεις. Το µέγιστο ποσό που προβλέπεται στο καθεστώς µικροκαλλιεργητών, είναι ίσο µε 3.000 ευρώ ανά εκµετάλλευση. To ποσό αυτό αναµένεται να αυξηθεί στα 5.000 ευρώ.
12. Πώς διαμορφώνεται η ειδική ενίσχυση βάμβακος;
Ο νέος μηχανισμός προβλέπει να διατηρήσει μεν η Ελλάδα ως στρέμματα αναφοράς τα 2.500.000 και το ποσό στα 73,3 ευρώ το στρέμμα, ωστόσο αν πέφτει η έκταση, όπως έγινε το 2023 και το 2024, να μπορεί να αυξάνει την επιδότηση ποσοστιαία. Για παράδειγμα το 2023 και το 2024 δηλώθηκαν περίπου 2,2 εκατ. στρέμματα. Αν ίσχυε ο Κανονισμός αυτός, η προσαύξηση θα ήταν ίση με 13,6%. Μέγιστη προσαύξηση τέθηκε το 25%.
13. Οι συνδεδεμένες ενισχύσεις;
Το κράτος-µέλος θα µπορεί να πληρώνει συνδεδεµένες ενισχύσεις σε κλάδους που είναι σηµαντικοί κοινωνικό-οικονοµικά ή ακόµη και για περιβαλλοντικούς λόγους. Στα ζωικά, φαίνεται να προστίθεται η δυνατότητα παροχής συνδεδεµένης και στη µελισσοκοµία. Γενικότερα δεν υπάρχουν ιδιαίτεροι περιορισµοί στους κλάδους που µπορεί το κάθε κράτος-µέλος να ενισχύσει, πέρα φυσικά από τον καπνό και τα οινάµπελα.
Σηµαντικό είναι εδώ πως τα κράτη-µέλη έχουν την υποχρέωση να καθορίσουν µία µέγιστη πυκνότητα ζώων σε περιοχές που έχουν πρόβληµα µε τα νιτρικά. ∆εν αποσαφηνίζεται εδώ αν µιλάµε για πυκνότητα βόσκησης (δηλαδή ΜΜΖ/εκτάριο κ.λπ). ή για πυκνότητα σταβλισµού. Κατά τα άλλα καµία άλλη αλλαγή δεν φιλοξενείται στο προσχέδιο.
14. Ποιοι θα είναι επιλέξιμοι αγρότες για ενισχύσεις;
Για πρώτη φορά παρέχεται η δυνατότητα στα κράτη-μέλη να επιλέξουν να αποκλείσουν από την επιλεξιμότητα στις επιδοτήσεις τους ετεροεπαγγελματίες αγρότες. Βασικά η Κομισιόν θα αναγνωρίσει δύο ορισμούς: Είτε επιδοτήσεις μόνο στους επαγγελματίες αγρότες, είτε σε όλους δίχως εξαιρέσεις.
15. Από ποιες επιδοτήσεις αποκλείονται οι συνταξιούχοι αγρότες;
Στο Άρθρο 6 µε τίτλο «Φθίνουσα εκταρική ενίσχυση εισοδήµατος» τα εξής: «Τα κράτη µέλη διασφαλίζουν ότι το αργότερο έως το 2032 οι αιτούντες που συµπληρώνουν την ηλικία συνταξιοδότησης, η οποία καθορίζεται από την εθνική νοµοθεσία, και οι οποίοι λαµβάνουν σύνταξη γήρατος, δεν λαµβάνουν πλέον στήριξη βάσει του παρόντος άρθρου». Άρα γίνονται σαφή τα εξής:
Πρώτον, δεν αποκλείονται αυτόµατα όσοι φτάσουν την ηλικία των 67 ετών στην Ελλάδα, αλλά όσοι ταυτόχρονα λαµβάνουν σύνταξη γήρατος. ∆ηλαδή, θα υπάρχει το δίληµµα επιδότηση ή σύνταξη.
∆εύτερον, ο αποκλεισµός φαίνεται να αφορά αποκλειστικά τη «Φθίνουσα εκταρική ενίσχυση εισοδήµατο», δηλαδή τη νέα ενιαία επιδότηση (τσεκ) που ενσωµατώνει µέσα και την αναδιανεµητική. Aυτό σηµαίνει πως θα µπορούν να λαµβάνουν συνδεδεµένες και να συµµετέχουν σε αγροπεριβαλλοντικά προγράµµατα.
16. Παρεμβάσεις ΚΑΠ 2028-2034:
Έχουν καθοριστεί βάσει του Κανονισμού οι ακόλουθες 16 παρεμβάσεις:
α) Φθίνουσα εισοδηματική στήριξη με βάση την έκταση
β) Συνδεδεμένη εισοδηματική στήριξη
γ) Ειδική ενίσχυση για το βαμβάκι
δ) Ενίσχυση για φυσικούς και άλλους ειδικούς ανά περιοχή περιορισμούς
ε) Εξισωτική
στ) Γεωργοπεριβαλλοντικές και κλιματικές δράσεις
ζ) Ενίσχυση για μικροκαλλιεργητές
η) Στήριξη για εργαλεία διαχείρισης κινδύνων
θ) Στήριξη επενδύσεων για γεωργούς και δασοκαλλιεργητές
ι) Στήριξη για την εγκατάσταση γεωργών νεαρής ηλικίας και νέων γεωργών, την εκκίνηση αγροτικών επιχειρήσεων και την ανάπτυξη μικρών γεωργικών εκμεταλλεύσεων
ια) Στήριξη για υπηρεσίες αρωγής στην εκμετάλλευση
ιβ) LEADER
ιγ) Στήριξη για ανταλλαγή γνώσεων και καινοτομία στη γεωργία, στη δασοκομία και στις αγροτικές περιοχές
ιδ) Πρωτοβουλίες εδαφικής και τοπικής συνεργασίας
ιε) Παρεμβάσεις στις εξόχως απόκεντρες περιφέρειες
ιστ) Παρεμβάσεις στα μικρά νησιά Αιγαίου
ιζ) Σχολικό πρόγραμμα της ΕΕ
ιη) Παρεμβάσεις σε ορισμένους τομείς που αναφέρονται στο μέρος II τίτλος I κεφάλαιο IIα του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013
ιθ) Ενισχύσεις σε γεωργούς για την αντιμετώπιση κρίσεων.
ιε) Παρεμβάσεις στις εξόχως απόκεντρες περιφέρειες
ιστ) Παρεμβάσεις στα μικρά νησιά Αιγαίου
ιζ) Σχολικό πρόγραμμα της ΕΕ
ιη) Παρεμβάσεις σε ορισμένους τομείς που αναφέρονται στο μέρος II τίτλος I κεφάλαιο IIα του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013
ιθ) Ενισχύσεις σε γεωργούς για την αντιμετώπιση κρίσεων.
Οι απόψεις που εκφράζονται στα σχόλια των άρθρων δεν απηχούν κατ’ ανάγκη τις απόψεις της ιστοσελίδας μας, το οποίο ως εκ τούτου δεν φέρει καμία ευθύνη. Για τα άρθρα που αναδημοσιεύονται εδώ με πηγή, ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρουμε καθώς απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών τους και δεν δεσμεύουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο την ιστοσελίδα.
