Πολυπλοκότητα και αποχρώσεις στην αξιολόγηση της χρήσης γης από ζώα και καλλιέργειες

Τα ζώα μπορούν να καταλαμβάνουν μεγάλες εκτάσεις γης, αλλά οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις τους συχνά υπεραπλουστεύονται. 

Τα καλά διαχειριζόμενα συστήματα βόσκησης μπορούν να ενισχύσουν τη βιοποικιλότητα και να αναπαράγουν τους οικολογικούς ρόλους των άγριων φυτοφάγων.

Σύμφωνα με την European Livestock Voice η ανθρώπινη αλληλεπίδραση με τα οικοσυστήματα προϋπήρχε της γεωργίας, καθώς οι κοινωνίες κυνηγών-τροφοσυλλεκτών έχουν διαμορφώσει ιστορικά τοπία. Αν και οι καλλιέργειες κυριαρχούν πλέον, η κτηνοτροφία παραμένει στενά συνδεδεμένη με τη γεωργία. Οι στρατηγικές διατήρησης όπως η «εξοικονόμηση γης», που στοχεύουν στον διαχωρισμό της φύσης από τη γεωργία, συχνά αγνοούν την πολυπλοκότητα του οικοσυστήματος. Αντίθετα, η «κοινή χρήση γης» υποστηρίζει τη γεωργία χαμηλότερης έντασης που μπορεί να διατηρήσει τη βιοποικιλότητα και την παραγωγή τροφίμων. Η έρευνα δείχνει ότι η διαχειριζόμενη βόσκηση μπορεί να ωφελήσει τα οικοσυστήματα, ειδικά σε περιοχές όπου ιστορικά υπήρχαν μεγάλα φυτοφάγα ζώα. Ωστόσο, η βόσκηση μπορεί να είναι επιζήμια σε ευαίσθητα περιβάλλοντα όπως τα νησιά.

Η βιωσιμότητα των διαφορετικών κτηνοτροφικών συστημάτων

Τα κτηνοτροφικά συστήματα ποικίλλουν ευρέως. Για να αξιολογήσουμε σωστά τη βιωσιμότητα των ζώων, χρειαζόμαστε πλαίσια εστιασμένα στα οικολογικά αποτελέσματα και όχι μόνο στον τύπο των ζωοτροφών ή στην παραγωγικότητα. Μια πιο εκλεπτυσμένη ταξινόμηση περιλαμβάνει εκτεταμένα συστήματα βόσκησης, όπου τα ζώα βόσκουν φυσική βλάστηση σε κινητές ή καθιστικές εγκαταστάσεις. Αυτά τα συστήματα μπορούν να μιμηθούν τις οικολογικές επιπτώσεις της εξαφανισμένης μεγαπανίδας, να διατηρήσουν ανοιχτά τοπία και να χρησιμοποιήσουν ελάχιστες συνθετικές εισροές, μειώνοντας την εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα. Αν και παράγουν μεθάνιο, μεγάλο μέρος του μπορεί να είναι μέρος των φυσικών κύκλων. Η αναγεννητική βόσκηση αντιπροσωπεύει μια σύγχρονη προσαρμογή αυτού του μοντέλου, μεγιστοποιώντας τη βιωσιμότητα ελαχιστοποιώντας τις εξωτερικές εισροές.

Ένας άλλος τύπος είναι η εντατική γεωργία, η οποία εξαρτάται από την περιοχή, όπου τα ζώα στεγάζονται αλλά τρέφονται με καλλιέργειες που καλλιεργούνται επί τόπου. Αυτά τα συστήματα αποθηκεύουν ζωοτροφές εποχιακά, ανακυκλώνουν κοπριά και ενσωματώνουν όλο και περισσότερο ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ή παραδοσιακές πρακτικές. Αν και δεν έχουν τα οφέλη της οικολογικής ποικιλομορφίας των συστημάτων βόσκησης, πρακτικές όπως η κοπή σανού μπορούν να υποστηρίξουν κάποια βιοποικιλότητα.

Οι εκπομπές μεθανίου εξακολουθούν να αποτελούν πηγή ανησυχίας· Ωστόσο, με πλήρως τοπικές ζωοτροφές, οι εκπομπές μπορεί να αντικατοπτρίζουν περισσότερο τις φυσικές διαδικασίες του οικοσυστήματος. Αυτά τα συστήματα είναι γενικά πιο παραγωγικά, χρησιμοποιώντας ράτσες υψηλής απόδοσης και τροφές πλούσιες σε ενέργεια. Οι απλοποιημένες μετρήσεις που εστιάζουν μόνο στο βάρος του προϊόντος, αγνοώντας την οικονομική αξία, μπορούν να στρεβλώσουν τις αναλύσεις των παραγόντων βιωσιμότητας σε όλα τα συστήματα τροφίμων. Ομοίως, οι δενδροφυτείες συχνά θεωρούνται λανθασμένα ως βιώσιμη χρήση γης. Ενώ ορισμένες αξιολογήσεις παραβλέπουν τις αρνητικές επιπτώσεις, όπως η απώλεια άνθρακα του εδάφους ή οι αλλαγές της λευκαύγειας, τα δασολιβαδικά συστήματα προσφέρουν μια πιο ισορροπημένη επιλογή, παρέχοντας τόσο αποθήκευση άνθρακα όσο και παραγωγή τροφίμων.

Βελτιωμένοι βοσκότοποι και CAFO

Εκτός από τα εκτατικά και εντατικά συστήματα κτηνοτροφίας, τα βελτιωμένα βοσκοτόπια και οι επιχειρήσεις περιορισμένης σίτισης ζώων (CAFO) έχουν γίνει ευρέως διαδεδομένα, καθένα από τα οποία παρουσιάζει μοναδικές προκλήσεις βιωσιμότητας. Οι βελτιωμένοι βοσκότοποι, που έγιναν παραγωγικοί μέσω ορυκτών λιπασμάτων που κατέστησαν δυνατοί με τη διαδικασία Haber-Bosch, αύξησαν την παραγωγή χορτονομής, όπως φαίνεται στη Βρετανία, όπου η βιομάζα φυτοφάγων έχει τριπλασιαστεί. Ωστόσο, βασίζονται σε μεγάλο βαθμό σε εξωτερικές εισροές, όπως το άζωτο, ο φώσφορος και το κάλιο, που μπορεί να οδηγήσουν σε μειωμένη βιοποικιλότητα και αυξημένους κινδύνους ρύπανσης λόγω της απορροής θρεπτικών ουσιών. Τα CAFO, τα οποία εμφανίστηκαν με βιομηχανικές προόδους, περιορίζουν τα ζώα σε πυκνοκατοικημένους χώρους και βασίζονται σε εισαγόμενες ζωοτροφές και λιπάσματα. Αυτά τα συστήματα είναι οικονομικά συγκεντρωτικά, συχνά μειώνοντας την αυτονομία των αγροτών και εκπέμπουν μεγάλες ποσότητες αερίων του θερμοκηπίου λόγω της διαχείρισης των απορριμμάτων και της εντερικής ζύμωσης. Στην πράξη, πολλές περιοχές συνδυάζουν την εκτεταμένη βόσκηση με την τελική επεξεργασία των ζωοτροφών, ενισχύοντας δυνητικά την ανακύκλωση θρεπτικών ουσιών και μειώνοντας την εξάρτηση από τις εισροές. Ωστόσο, τα βιώσιμα αποτελέσματα απαιτούν διαχείριση συγκεκριμένου πλαισίου.

Οι εκτιμήσεις επιπτώσεων στη χρήση γης συχνά παρερμηνεύουν τα δεδομένα

Οι εκτιμήσεις επιπτώσεων στη χρήση γης συχνά παρερμηνεύουν τα δεδομένα, ιδιαίτερα όταν παραβλέπονται τα οικονομικά των συμπροϊόντων. Για παράδειγμα, η επέκταση της γης σόγιας αποδίδεται συχνά στην κτηνοτροφία, επειδή το κέικ σόγιας χρησιμοποιείται ως ζωοτροφή και αποτελεί το 81% της μάζας των φασολιών. Ωστόσο, το σογιέλαιο, που χρησιμοποιείται για ανθρώπινη κατανάλωση, είναι πολύ πιο πολύτιμο ανά κιλό, πράγμα που σημαίνει ότι και οι δύο χρήσεις συμβάλλουν εξίσου στην αλλαγή της χρήσης γης.

Τα αγροοικολογικά κτηνοτροφικά συστήματα, είτε εντατικά είτε εκτεταμένα, μπορούν να προσφέρουν περιβαλλοντικά οφέλη. Η οικολογική βόσκηση βοηθά στην αναγέννηση του εδάφους, στη διατήρηση της βιοποικιλότητας και στη μείωση της ανάγκης για καλλιεργήσιμες εκτάσεις με την ανακύκλωση των υπολειμμάτων. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό στο πλαίσιο της μείωσης της εξάρτησης από λιπάσματα που βασίζονται σε ορυκτά καύσιμα. Η σωστή διαχείριση της κοπριάς σε κυκλικά συστήματα υποστηρίζει αυτή τη στροφή.

Η αλλαγή χρήσης γης με γνώμονα την κτηνοτροφία είναι πολύπλοκη και απαιτεί διαφοροποιημένη ανάλυση

Οι επιπτώσεις της βόσκησης ποικίλλουν ανάλογα με το πλαίσιο. Η αναγεννητική βόσκηση υποστηρίζει την αποθήκευση άνθρακα και τη βιοποικιλότητα, αλλά τα εδάφη χαμηλής παραγωγικότητας μπορούν να υποβαθμιστούν υπό καθιστική διαχείριση. Νέα εργαλεία προσφέρουν νέους τρόπους αξιολόγησης του πολύπλευρου ρόλου της κτηνοτροφίας. Λανθασμένες υποθέσεις, όπως το καθολικό όφελος από τη μετατροπή των βοσκοτόπων σε δάσος, αποτελούν τη βάση της έννοιας του «κόστους ευκαιρίας άνθρακα», ωστόσο παραβλέπουν το γεγονός ότι πολλά τοπία βοσκής είναι φυσικά ανοιχτά οικοσυστήματα, συμπεριλαμβανομένων των σαβάνων, των υγροτόπων και των εύκρατων πάρκων, που εξελίχθηκαν με τη φωτιά και τα φυτοφάγα δεν προορίζονται να είναι δάση.

Αυτά τα οικοσυστήματα, όπως το Pantanal ή το Llanos, αποθηκεύουν περισσότερο άνθρακα στα εδάφη παρά στην υπέργεια βιομάζα, η οποία είναι επιρρεπής σε πυρκαγιές και προσωρινή. Ωστόσο, τα μοντέλα χρήσης γης συχνά το παραλείπουν, οδηγώντας σε λανθασμένες πολιτικές αναδάσωσης σε μέρη όπως η Δανία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Αυτά τα μοντέλα παραβλέπουν επίσης τις εκπομπές από άγρια φυτοφάγα ζώα μετά την εγκατάλειψη των ζώων, τη χρήση παραπροϊόντων και τα κέρδη άνθρακα του εδάφους που προκύπτουν από τις καλές πρακτικές βόσκησης. Επιπλέον, οι φυτείες αντιστάθμισης άνθρακα μπορεί να επιδεινώσουν τις κλιματικές επιπτώσεις μέσω των επιπτώσεων της λευκαύγειας και των κινδύνων πυρκαγιάς.

Η αποκατάσταση των δασών είναι οικολογικά κατάλληλη μόνο σε ορισμένα οικοσυστήματα μέσης παραγωγικότητας με χαμηλή ιστορία φυτοφάγων, όπως αυτά που βρίσκονται στα νησιά, και θα πρέπει να χρησιμοποιεί αυτόχθονα είδη. Νέες προσεγγίσεις, όπως η χρήση emus ως υποκατάστατων μοντέλων γεωργίας (MOA) στη Νέα Ζηλανδία ή η εφαρμογή δασολιβαδικών συστημάτων, μπορούν να αυξήσουν την ανθεκτικότητα, την παραγωγικότητα και τον άνθρακα του εδάφους. Η πρωτοβουλία Carbon Neutral Beef της Βραζιλίας αποτελεί παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο τα ολοκληρωμένα συστήματα μπορούν να αντισταθμίσουν τις εκπομπές και να προσθέσουν αξία στον κλάδο.

Συμπερασματικά, η αλλαγή χρήσης γης με γνώμονα την κτηνοτροφία είναι πολύπλοκη και απαιτεί οικολογικά ενημερωμένη, διαφοροποιημένη ανάλυση. Τα υπερβολικά απλοϊκά μοντέλα κινδυνεύουν με ελαττωματική πολιτική. Η ενσωμάτωση της οικολογικής επιστήμης και της επικαιροποιημένης γνώσης για τα ανοιχτά οικοσυστήματα είναι απαραίτητη για τη δίκαιη και αποτελεσματική διακυβέρνηση της γης.

Σχετικά άρθρα:

Δίκτυο ΚΑΠ: η πορεία υλοποίησης των Στρατηγικών Σχεδίων – τί αλλαγές χρειάζονται; Μητσοτάκης στην Σύνοδο Κορυφής της Κοπεγχάγης: «Η Ευρώπη πρέπει να προστατεύσει και τα νότια σύνορά της» Κακοκαιρία την Πέμπτη 2/10 με βροχές, καταιγίδες και χαμηλές θερμοκρασίες Νέοι σταθμοί απολύμανσης για την ευλογιά σε Θέρμο και Αιγιάλεια