Οι νέοι στη γεωργία και η στρατηγική για την προώθηση της ανανέωσης των γενεών

Η στρατηγική αυτή θα αντιμετωπίσει τις δημογραφικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο γεωργικός τομέας προσελκύοντας και στηρίζοντας νέους επιχειρηματίες αγρότες.

Οι νέοι διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο στη διασφάλιση της μελλοντικής βιωσιμότητας και της ανταγωνιστικότητας του γεωργικού τομέα και των αγροτικών περιοχών της Ευρώπης. Η συμβολή τους είναι καίριας σημασίας για την αντιμετώπιση προκλήσεων όπως η κλιματική αλλαγή, η πληθυσμιακή συρρίκνωση της υπαίθρου και η οικονομική βιωσιμότητα της γεωργίας.

Η ΕΕ έχει δεσμευτεί να στηρίξει τους νέους μέσω προσαρμοσμένης χρηματοδότησης, ευκαιριών κατάρτισης και πρωτοβουλιών που ενθαρρύνουν την καινοτομία και την ανανέωση των γενεών. Η γεωργία παραμένει ακρογωνιαίος λίθος της ευρωπαϊκής οικονομίας και των αγροτικών κοινοτήτων. Η διασφάλιση της ενεργού συμμετοχής των νέων συμβάλλει στην διασφάλιση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας, της οικονομικής ανάπτυξης και της ζωντάνιας των αγροτικών περιοχών.

Οι νέοι σε αριθμούς

Οι γεωργοί νεαρής ηλικίας και οι νέοι της υπαίθρου αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις, αλλά έχουν τεράστιο δυναμικό.

Βασικά αριθμητικά στοιχεία για τη δημογραφία του πληθυσμού

●   25% του πληθυσμού της ΕΕ ζει σε αγροτικές περιοχές.

●   12 % όλων των γεωργικών εκμεταλλεύσεων στην ΕΕ βρίσκονται υπό τη διαχείριση γεωργών ηλικίας κάτω των 40 ετών.

●   57 έτη είναι η μέση ηλικία των διαχειριστών γεωργικών εκμεταλλεύσεων στην ΕΕ.

Γεωργοί νεαρής ηλικίας

Η Κοινή Γεωργική Πολιτική (ΚΓΠ) διαδραματίζει καίριο ρόλο στην ενδυνάμωση των γεωργών νεαρής ηλικίας και στη στήριξη της ανανέωσης των γενεών σε ολόκληρη την Ευρώπη. Στο πλαίσιο των στρατηγικών σχεδίων ΚΓΠ, η ανανέωση των γενεών περιλαμβάνεται ως ένας από τους 44 «δείκτες αποτελεσμάτων» που καθορίζονται στη νομοθεσία για την ΚΓΠ και συνδέονται με τους 10 ειδικούς στόχους. Σύμφωνα με τους στόχους, έως και 377 000 γεωργοί νεαρής ηλικίας θα εξοπλιστούν με στήριξη από την ΚΓΠ.

Οι γεωργοί ηλικίας κάτω των 40 ετών διαχειρίζονται μόνο το 12% του συνόλου των γεωργικών εκμεταλλεύσεων στην ΕΕ, με τις γυναίκες γεωργούς νεαρής ηλικίας να αντιπροσωπεύουν μόνο το 3%. Το ποσοστό γεωργών της ηλικιακής ομάδας 25-44 ετών μειώθηκε από 23% το 2010 σε 19% το 2020.

Η ΕΕ επενδύει στην ανανέωση των γενεών ώστε να παράσχει στους νέους ευκαιρίες για τη δημιουργία εμπορικά βιώσιμων επιχειρήσεων και να συμβάλει στη βιωσιμότητα των αγροτικών κοινοτήτων.

Νέοι στις αγροτικές περιοχές

Το ποσοστό των νέων στις αγροτικές περιοχές μειώνεται. Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, τα τελευταία χρόνια ο αριθμός των νέων στην ηλικιακή ομάδα 15-24 ετών έχει μειωθεί στην ΕΕ των 28 (2013-2019) από 3.622,3 σε 1.890,2 εκατομμύρια και στην ηλικιακή ομάδα 25-29 ετών έχει μειωθεί από 6.949,2 σε 5.881,3 εκατομμύρια.

Προκειμένου να τεκμηριωθεί η χάραξη πολιτικής σε ευρωπαϊκό, εθνικό και περιφερειακό επίπεδο και να βελτιωθούν οι συνθήκες των νέων που ζουν σε αγροτικές περιοχές, η σύμπραξη για τους νέους μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Συμβουλίου της Ευρώπης διεξάγει έρευνα σχετικά με τους νέους της υπαίθρου, με σκοπό την καλύτερη κατανόηση της κατάστασης των νέων ηλικίας 18-30 ετών στην ύπαιθρο κατά την περίοδο 2018-24, καθώς και των σχετικών πολιτικών και των υπηρεσιών κοινωνικομορφωτικών δραστηριοτήτων για τους νέους. Η μελέτη αυτή αναμένεται να δημοσιευτεί μέσα στο 2025.

Τον Ιούνιο του 2021, μετά από εκτενή διαβούλευση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε ένα μακρόπνοο όραμα για τις αγροτικές περιοχές της ΕΕ, με ορίζοντα το 2040. Η έκθεση που δημοσιεύτηκε τον Μάρτιο του 2024 περιγράφει την ικανοποιητική πρόοδο που έχει σημειωθεί στο πλαίσιο του αγροτικού οράματος, επισημαίνοντας τα θετικά αποτελέσματα που έχουν επιτευχθεί από το 2021 και παρουσιάζοντας ιδέες για μελλοντικές εργασίες.

Παρείχε επίσης στοιχεία καίριας σημασίας για τις εναπομένουσες προκλήσεις:

▪ Γηράσκουσες αγροτικές περιοχές: μεταξύ του 2019 και του 2022, ο πληθυσμός άνω των 65 ετών στις αγροτικές περιοχές αυξήθηκε κατά 1,1 ποσοστιαίες μονάδες (0,84 εκατομμύρια), ενώ ο νεότερος πληθυσμός και ο πληθυσμός σε ηλικία εργασίας μειώθηκαν. Η μέση ηλικία του πληθυσμού της ΕΕ αυξάνεται, αλλά οι αγροτικές περιοχές γηράσκουν ταχύτερα, λόγω της χαμηλότερης φυσικής ανάπτυξης και καθαρής μετανάστευσης.

▪ Γεφύρωση του χάσματος μεταξύ των φύλων: οι αγροτικές περιοχές έχουν το υψηλότερο ποσοστό (12,6 %) νέων ηλικίας 15-29 ετών που βρίσκονται εκτός εκπαίδευσης, απασχόλησης ή κατάρτισης (ΕΕΑΚ). Παρόλο που η κατάσταση έχει βελτιωθεί, το ποσοστό των νέων γυναικών ΕΕΑΚ στις αγροτικές περιοχές το 2022 ήταν 14,9 %, σε σύγκριση με 10,5 % για τους άνδρες.

Το αγροτικό σύμφωνο είναι μια πρωτοβουλία του μακρόπνοου οράματος για τις αγροτικές περιοχές της ΕΕ που έχει ως στόχο να προσφέρει μια πλατφόρμα ανταλλαγής και συνεργασίας στα ενδιαφερόμενα μέρη και τους πολίτες της υπαίθρου. Στο πλαίσιο των διαφόρων δραστηριοτήτων του, οι ομάδες κοινότητας που σχηματίζονται αποτελούν τόπο ανταλλαγής και αλληλεπίδρασης. Οι νέοι ενθαρρύνονται να συμμετάσχουν στην ομάδα κοινότητας Νέοι σε αγροτικές περιοχές — Ενδυνάμωση της επόμενης γενιάς.

Το 25% του πληθυσμού της ΕΕ ζει σε αγροτικές περιοχές. Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, τα τελευταία χρόνια ο αριθμός των νέων στην ηλικιακή ομάδα 15-24 ετών έχει μειωθεί στην ΕΕ των 28 (2013-2019) από 3 622,3 σε 1.890,2 εκατομμύρια και στην ηλικιακή ομάδα 25-29 ετών έχει μειωθεί από 6 949,2 σε 5.881,3 εκατομμύρια. Η σύμπραξη μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Συμβουλίου της Ευρώπης σχετικά με τους νέους διεξάγει έρευνα μεταξύ των ατόμων ηλικίας 18 έως 30 ετών που ζουν σε αγροτικές περιοχές.

Πώς στηρίζει τους γεωργούς νεαρής ηλικίας η ΚΓΠ

Μέσω ειδικά προσαρμοσμένων πρωτοβουλιών χρηματοδότησης, κατάρτισης και ανταλλαγής γνώσεων, η ΚΓΠ διασφαλίζει ότι οι νέοι διαθέτουν τα εργαλεία που χρειάζονται για να χτίσουν εμπορικά βιώσιμες γεωργικές εκμεταλλεύσεις και να ευδοκιμήσουν στις αγροτικές κοινότητες.

▪ Πρωτοβουλίες της ΕΕ: Η χρηματοδότηση στο πλαίσιο της ΚΓΠ περιλαμβάνει ενισχύσεις «εκκίνησης» για νέους γεωργούς, προγράμματα κατάρτισης και πρόσβαση σε συμβουλευτικές υπηρεσίες.

▪ Πρωτοβουλίες του δικτύου ΚΓΠ της ΕΕ: Θεματικές ομάδες όπως η ομάδα Gen Z: Καθοδήγηση της ανανέωσης γενεών στη γεωργία συνδέουν γεωργούς και υπεύθυνους χάραξης πολιτικής για την προώθηση της καινοτομίας και της συνεργασίας.

Σχετικά άρθρα:

Οι ελαιώνες ως φυσική δεξαμενή άνθρακα  – Αιτήσεις για το έργο Carbon Balance Η Χαμάς απάντησε θετικά στην πρόταση εκεχειρίας των ΗΠΑ Τσιάρας: Κύμα αποχωρήσεων από βιολογική κτηνοτροφία και μελισσοκομία υπό το φόβο των ελέγχων Η γεωργία μπορεί να είναι οικολογική;