Ο οργανικός άνθρακας του εδάφους κινδυνεύει

Η περαιτέρω απώλεια άνθρακα στο έδαφος θα επηρεάσει αρνητικά τις προσπάθειες της ΕΕ για μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και την επισιτιστική ασφάλεια.

Η δεξαμενή οργανικού άνθρακα του φυτικού εδάφους βρίσκεται σε υψηλό κίνδυνο σε 43 έως 83 εκατομμύρια εκτάρια γεωργικής γης της ΕΕ και του Ηνωμένου Βασιλείου, κυρίως σε δροσερές και υγρές περιοχές, σύμφωνα με μελέτη του Κοινού Κέντρου Ερευνών, που δημοσιεύθηκε στο Nature Communications. Αυτό αντιστοιχεί στο 23% έως 44% του συνόλου της γεωργικής γης ΕΕ και Ηνωμένου Βασιλείου.

Μεταξύ 26 και 50 εκατομμυρίων εκταρίων δεν κινδυνεύουν και έχουν τη δυνατότητα αποθήκευσης πρόσθετου άνθρακα, δεδομένου ότι απέχουν πολύ από τον κορεσμό και μπορούν να προστατεύσουν αποτελεσματικά τον άνθρακα.

Η μελέτη καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η πλειονότητα των γεωργικών εδαφών της ΕΕ απαιτούν πρόσθετα προστατευτικά μέτρα, όπως καλλιέργειες εδαφοκάλυψης, βελτιωμένη αμειψισπορά, μειωμένο όργωμα, βαθιά ριζωμένες καλλιέργειες, αύξηση των βιολογικών τροποποιήσεων και γεωργοδασοκομία.

Αυτή η μελέτη παρέχει πληροφορίες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εφαρμογή πιο στοχευμένων και αποτελεσματικών πρακτικών διαχείρισης άνθρακα σε γεωργικά εδάφη, βελτιστοποιώντας τόσο την καλυπτόμενη περιοχή όσο και τις παρεμβάσεις που μεγιστοποιούν την αποθήκευση άνθρακα σε σταθερή μορφή.

Γιατί είναι σημαντικός ο οργανικός άνθρακας του εδάφους

Τα εδάφη είναι μια μεγάλη δεξαμενή άνθρακα. Μόνο το φυτικό έδαφος των γεωργικών περιοχών στην ΕΕ περιέχει πάνω από 10 φορές το CO2 των σημερινών ετήσιων συνολικών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου της ΕΕ.

Ο οργανικός άνθρακας του εδάφους στηρίζει επίσης την παραγωγικότητα των εδαφών, βελτιώνοντας τη δομική τους κατάσταση, την ικανότητα συγκράτησης νερού και την παροχή θρεπτικών ουσιών, καθιστώντας τα πιο ανθεκτικά σε διαταραχές που σχετίζονται με τη χρήση γης και τις κλιματικές συνθήκες.

Η κλιματική κρίση έχει αυξήσει την απώλεια οργανικού άνθρακα του εδάφους. Τα ευρωπαϊκά γεωργικά εδάφη εκτιμάται πρόσφατα ότι υπέστησαν σχετική απώλεια 0,75% του συνολικού οργανικού άνθρακα του εδάφους μεταξύ 2009 και 2018. Αυτό μπορεί να υποδηλώνει ότι θα πρέπει να αναληφθεί περαιτέρω δράση για να αντιστραφεί αυτή η τάση συσσώρευσης άνθρακα στο έδαφος.

Συνδυασμός των μεταβολών του άνθρακα του εδάφους και της ευπάθειας

Ενώ οι αλλαγές στον συνολικό οργανικό άνθρακα του εδάφους είναι ενημερωτικές για την αξιολόγηση των συνολικών τάσεων, είναι λιγότερο ενημερωτικές όσον αφορά τις μελλοντικές δυνατότητες. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι δεν είναι όλος ο οργανικός άνθρακας στο έδαφος ίσος.

Ορισμένες εκτάσεις είναι πιο προστατευμένες επειδή ο άνθρακας δεσμεύεται από λεπτά σωματίδια ορυκτών. Ωστόσο, αυτή η προστατευτική ικανότητα έχει ένα όριο, γνωστό ως «κορεσμός». Μόλις κορεστούν, τα εδάφη είναι πιο ευάλωτα στις απώλειες άνθρακα.

Τα ευρήματα της ερευνητικής ομάδας, τα οποία βασίζονται σε δεδομένα από τη μεγαλύτερη εναρμονισμένη βάση δεδομένων εδάφους (LUCAS soil survey), αμφισβητούν την παραδοσιακή έννοια της καθολικής μέγιστης ικανότητας κορεσμού. Αντ ‘αυτού, πρότειναν μια «αποτελεσματική ικανότητα κορεσμού», η οποία ποικίλλει μεταξύ διαφορετικών εδαφοκλιματικών ζωνών, ενεργοποιώντας την εννοιολόγηση του νέου δείκτη κινδύνου.

Ο προτεινόμενος δείκτης κινδύνου συνδυάζει τόσο τις μεταβολές οργανικού άνθρακα του εδάφους (κίνδυνος) όσο και τον κορεσμό οργανικού άνθρακα του εδάφους (ευπάθεια) για τον εντοπισμό περιοχών με τον υψηλότερο κίνδυνο για περαιτέρω απώλειες άνθρακα, καθώς και περιοχών με δυνατότητα συσσώρευσης.

Τι κάνει η ΕΕ

Η αύξηση της ποσότητας άνθρακα στα γεωργικά εδάφη μέσω πιο βιώσιμων γεωργικών πρακτικών μπορεί να συμβάλει στη μείωση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και στη βελτίωση της επισιτιστικής ασφάλειας.

Στο πλαίσιο της κοινής γεωργικής πολιτικής (ΚΓΠ), η βιώσιμη χρήση των γεωργικών εδαφών υποστηρίζεται ήδη μέσω των στρατηγικών σχεδίων της ΚΓΠ σε όλα τα κράτη μέλη με συνδυασμό υποχρεωτικών και εθελοντικών μέτρων για τους γεωργούς.

Επιπλέον, η πρόσφατη έναρξη ισχύος του πλαισίου πιστοποίησης της αφαίρεσης άνθρακα και της ανθρακοδεσμευτικής γεωργίας ανοίγει νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες για μια εθελοντική αγορά ανθρακούχων εκπομπών, ανταμείβοντας τις γεωργικές δραστηριότητες που συγκεντρώνουν άνθρακα, σε σχέση με μια τυποποιημένη γραμμή βάσης, διατηρώντας ή βελτιώνοντας παράλληλα τη βιοποικιλότητα και αποφεύγοντας την υποβάθμιση της γης.

Ο νέος δείκτης κινδύνου αποτελεί ένα βήμα προόδου για τον εντοπισμό και τον μετριασμό των κινδύνων που συνδέονται με τη διαχείριση του άνθρακα στο έδαφος. Παρέχει στους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων πληροφορίες για την ιεράρχηση των τομέων διατήρησης και συσσώρευσης οργανικού άνθρακα του εδάφους.

Σχετικά άρθρα:

Θα δημιουργηθεί λιμάνι διαφυγής στην Σαντορίνη για μετάβαση σε ασφαλή τοποθεσία Έκτακτο δελτίο επιδείνωσης του καιρού εξέδωσε η ΕΜΥ: Έρχεται το έντονο κύμα ψύχους «Coral» – «Βουτιά» της θερμοκρασίας Αντώνης Καρυώτης: Την ενοχή των 4 κατηγορουμένων για τη δολοφονία του στο Blue Horizon ζητά η εισαγγελέας Τραμπ: «Την Παρασκευή στην Ουάσιγκτον ο Ζελένσκι για να υπογράψει συμφωνία για τα ορυκτά»