Η πρόγνωση της ΕΜΥ για τον φετινό χειμώνα

Ήπιο θερμοκρασιακά χειμώνα και μάλλον κανονικές βροχοπτώσεις προβλέπουν για την Ελλάδα τα αριθμητικά μοντέλα.

Οι μέσες θερμοκρασίες του χειμερινού τριμήνου γενικά θα κυμαίνονται 0,5-1 βαθμό Κελσίου πάνω από τις μέσες για την εποχή. Στα Δωδεκάνησα οι θετικές αποκλίσεις της θερμοκρασίας μπορεί να ξεπεράσουν και τον 1 βαθμό Κελσίου, ενώ στην περιοχή εκεί προβλέπονται και σχετικά αυξημένες βροχοπτώσεις.

Πιο αναλυτικά, η πρόγνωση της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας για τον χειμώνα 2025-2026:

Για τον χειμώνα 2025-2026 (Δεκέμβριος – Ιανουάριος – Φεβρουάριος), έχουμε επιλέξει, για παρουσίαση και σχολιασμό, τις αποκλίσεις από τις κανονικές τιμές, της θερμοκρασίας στα 2m, του υετού (βροχή-χιόνι), των γεωδυναμικών υψών στα 500 hPa, καθώς και τις αποκλίσεις της ατμοσφαιρικής πίεσης στην επιφάνεια, έτσι όπως αυτές προκύπτουν, τόσο από το μακροπρόθεσμο μοντέλο του ECMWF, όσο και από το σύστημα πολλαπλών μοντέλων (multi-modelsystem). Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αναφέρουμε ότι η κλιματολογία, τόσο του ECMWF όσο και όλων των μοντέλων που συνθέτουν το multi-modelsystem, αναφέρεται στην περίοδο 1993-2016, δηλαδή οι τιμές που παρουσιάζονται αφορούν αποκλίσεις από τις μέσες τιμές της περιόδου αυτής. Οι χάρτες είναι διαθέσιμοι από την υπηρεσία C3S (Copernicus) και μπορούν να αναζητηθούν μαζί και με τα αποτελέσματα όλων των μοντέλων και των παραμέτρων που υλοποιούν το C3Smulti-modelsystem στην ιστοσελίδα: https://climate.copernicus.eu/charts/packages/c3s_seasonal/, καθώς και μέσω της ιστοσελίδας του ECMWF.

Προγνωστικοί χάρτες του ECMWF και του multi-modelsystem με τις αποκλίσεις της θερμοκρασίας για τον Χειμώνα 2025-2026 (3-month average), με αρχικές τιμές της 01/11/2025

Παρά την αβεβαιότητα, τόσον του ECMWF όσο και του multi-model, για την περιοχή Γαλλίας-Γερμανίας (το multi-model, επιπλέον, δείχνει αβέβαιο και για τη Βουλγαρία-Ρουμανία-νότια Ουκρανία-ανατολική Μαύρη θάλασσα), και τα δύο μοντέλα, γενικά για την Ευρώπη, προκρίνουν το σενάριο για έναν ήπιο σχετικά χειμώνα, συμφωνώντας μάλιστα ότι τις μεγαλύτερες πιθανότητες να συμβεί αυτό, έχουν οι θαλάσσιες-παράκτιες περιοχές.

Συμφωνούν επίσης, ότι οι θετικές αποκλίσεις της μέσης θερμοκρασίας του τριμήνου, Δεκέμβριος 2025-Ιανουάριος 2026-Φεβρουάριος 2026, θα είναι τουλάχιστον 0,5 βαθμούς Κελσίου, πάνω από τις μέσες για την εποχή. Στη Σκανδιναβία, τη Ρωσία, την Τουρκία, τοπικά στην ανατολική Μεσόγειο και την κεντρική Ευρώπη, οι θετικές αποκλίσεις προβλέπεται ότι θα είναι πάνω από 1 βαθμό, ενώ στις βορειοανατολικές περιοχές μπορεί να ξεπεράσουν και τους 2 βαθμούς Κελσίου. Αυτή η χωρική κατανομή των αποκλίσεων, με τις μεγαλύτερες στην ανατολική Ευρώπη, συνδέεται με την κατανομή των πιέσεων στα 500hPa, όπως θα δούμε στους χάρτες παρακάτω, με τις υψηλότερες να κυριαρχούν στα ανατολικότερα τμήματα.

Για την Ελλάδα, και τα δύο μοντέλα, ECMWF και multi-model, προβλέπουν ήπιο χειμώνα, με τις μεγαλύτερες πιθανότητες για το σενάριο αυτό, να έχουν η νότια Πελοπόννησος, οι Κυκλάδες, η Κρήτη και τα Δωδεκάνησα, και κατά το multi-model και το Ιόνιο. Οι μέσες θερμοκρασίες του χειμερινού τριμήνου, προβλέπεται ότι θα είναι 0,5-1 βαθμό Κελσίου πάνω από τις μέσες για την εποχή, ενώ στα Δωδεκάνησα μπορεί και περισσότερο από 1 βαθμό.

Γενικά, όπως έχουμε σημειώσει και στο παρελθόν, οι όποιες διαφοροποιήσεις παρατηρούνται μεταξύ ECMWF και multi-model, είναι αναμενόμενες, ακριβώς λόγω της δομής του multi-model ως σύνθεσης κλιματικών μοντέλων. Φυσικά η «σύγκλιση» αυτών των μοντέλων ενισχύει την «βεβαιότητα» της πρόγνωσης.

Προγνωστικοί χάρτες του ECMWF και του multi-modelsystem με τις αποκλίσεις του υετού (βροχή- χιόνι) για τον Χειμώνα 2025-2026 (3-month average), με αρχικές τιμές της 01/11/2025

Η πρόβλεψη του ECMWF για τον υετό (βροχή ή χιόνι), πάνω από τα ηπειρωτικά τμήματα της Ευρώπης, εμφανίζει τάση για κανονικό-ελαφρώς μειωμένο υετό. Σχετικά ξηρό χειμώνα προβλέπει στην περιοχή μεταξύ Ισλανδίας βόρειας Βρετανίας. Για τις υπόλοιπες θαλάσσιες περιοχές, γενικά προκρίνει το σενάριο για μάλλον αυξημένο υετό.

Tο multi model προβλέπει αυξημένο υετό, σε ευρύτερη περιοχή της βόρειας Ευρώπης, δηλαδή και στην περιοχή μεταξύ Ισλανδίας βόρειας Βρετανίας, αλλά και στη Σκανδιναβία. Διαφοροποιείται επίσης και στη νοτιοδυτική Ιβηρική, όπου προβλέπει σχετικά μειωμένο υετό.

Για την Ελλάδα, με βάση και τα δύο μοντέλα, στις περισσότερες περιοχές ο υετός δεν φαίνεται ότι θα αποκλίνει από τις μέσες για την εποχή τιμές. Πιθανότητες για σχετικά αυξημένο υετό εμφανίζονται στο νοτιοανατολικό Αιγαίο-Δωδεκάνησα και στην περιοχή μεταξύ νότιας Πελοποννήσου-δυτικής Κρήτης.

Επειδή, σε μεγάλο βαθμό, οι διεργασίες στην ατμόσφαιρα καθοδηγούνται από την κυκλοφορία στα 500hPa, παρατίθενται και οι προγνωστικοί χάρτες (ECMWF και multi–modelsystem) με τις αποκλίσεις των γεωδυναμικών υψών στο επίπεδο αυτό.

Προγνωστικοί χάρτες του ECMWF και του multi-modelsystem με τις αποκλίσεις των γεωδυναμικών υψών στα 500hPa για τον Χειμώνα 2025-2026 (3-month average), με αρχικές τιμές της 01/11/2025

Στα 500hPa, ενώ και τα δύο μοντέλα, ECMWF και multi-model, προβλέπουν, με αρκετή βεβαιότητα, θετικές αποκλίσεις των γεωδυναμικών υψών πάνω από τις ανατολικότερες περιοχές της Ευρωπαϊκής ηπείρου, που σημαίνει ότι, κατά τη διάρκεια του χειμώνα, εκεί θα κυριαρχήσουν οι υψηλές πιέσεις, εμφανίζονται αβέβαια για τις συνθήκες στις δυτικότερες περιοχές.

Προγνωστικοί χάρτες του ECMWF και του multi-modelsystem με τις αποκλίσεις της ατμοσφαιρικής (βαρομετρικής) πίεσης στην επιφάνεια (MSLP) για τον Χειμώνα 2025-2026 (3-month average), με αρχικές τιμές της 01/11/2025

Στους χάρτες της ατμοσφαιρικής πίεσης στην επιφάνεια, υπάρχει αρκετή αβεβαιότητα, κυρίως από το multi model. Το ECMWF εμφανίζεται μάλλον βέβαιο ότι θα κυριαρχήσουν αρνητικές αποκλίσεις της επιφανειακής ατμοσφαιρικής πίεσης δυτικά της Ιβηρικής στον Βόρειο Ατλαντικό, που σε συνδυασμό με τις μάλλον υψηλές πιέσεις στην Ρωσία- Σκανδιναβία υπονοούν μια γενικά νοτιοανατολική επιφανειακή ροή πάνω από τη δυτική Ευρώπη.

Το multi-model εκτιμά αρνητικές αποκλίσεις στον Αρκτικό κύκλο, ουδέτερες στην υπόλοιπη Ευρώπη και μάλλον θετικές στον βόρειο Ατλαντικό (περιοχή Αζορών).

Η «διαφωνία» αυτή αίρεται εξετάζοντας την τρέχουσα ατμοσφαιρική κατάσταση και πως τα διάφορα ατμοσφαιρικά μοντέλα (εδώ θα πρέπει να λάβουμε υπόψη τις «συνιστώσες» του multi model) προβλέπουν την εξέλιξής της, σε χρονικά βήματα μικρότερα του τριμήνου.

Κλείνοντας, θα αναφερθούμε στους δύο σημαντικούς κλιματικούς παράγοντες την ταλάντωση του βόρειου Ατλαντικού και το El Niño.

Όσον αφορά στην ταλάντωση του βόρειου Ατλαντικού (North Atlantic Oscillation – ΝΑΟ), η οποία επηρεάζει σημαντικά τον καιρό τους χειμερινούς μήνες στην Ευρώπη, αλλά και στη βόρεια Αμερική, η αβεβαιότητα που αποτυπώνεται στους σχετικούς χάρτες της ατμοσφαιρικής πίεσης στην επιφάνεια προφανώς και δεν επιτρέπει σαφή συμπεράσματα, με την έννοια ότι δεν συμπεραίνεται κάποιο συγκεκριμένο μοτίβο σε χρονική κλίμακα τριμήνου. Η αρνητική τιμή του δείκτη, που διαφαίνεται από το ECMWF, παραπέμπει σε περιορισμό της δυτικής ροής πάνω από την Ευρώπη, γεγονός που, για τη Μεσόγειο και τις γειτνιάζουσες με αυτή περιοχές, σημαίνει θερμότερες συνθήκες και μάλλον περισσότερες βροχές (ή/και καταιγίδες). Σε αντίθεση, το multi-model εκτιμά ότι, σε επίπεδο τριμήνου, θα υπερισχύσει κατάσταση θετικού ΝΑΟ. Λαμβάνοντας υπόψη όσα παραπάνω αναφέραμε, για την κατανομή της ατμοσφαιρικής πίεσης στην επιφάνεια, προγνωστικά και το ECMWF προβλέπει μετάβαση σε θετικό ΝΑΟ, από το τέλος Ιανουαρίου 2026.

Σχετικά με την ταλάντωση του νότιου Ειρηνικού Ωκεανού (ENSO), που αποδεδειγμένα επηρεάζει την ατμοσφαιρική κυκλοφορία σε παγκόσμιο επίπεδο, η προγνωστική εκτίμηση ότι, το φθινόπωρο σταδιακά θα εξελισσόταν σε, ασθενή έστω, φάση La Niña, με τα τρέχοντα δεδομένα επιβεβαιώθηκε. Προγνωστικά, η φάση αυτή αναμένεται να αρχίσει να εξασθενεί από τον Ιανουάριο 2026, για να φτάσουμε σε πιο ουδέτερες συνθήκες με τον ερχομό της Άνοιξης. Στον παρακάτω προγνωστικό χάρτη του ECMWF, αποτυπώνεται η αρνητική απόκλιση της θερμοκρασίας στην περιοχή του Ειρηνικού Ωκεανού μεταξύ της Αυστραλίας και των δυτικών ακτών της νότιας Αμερικής (Περού – Εκουαδόρ), που τεκμηριώνει την πρόγνωση La Niña. Φυσικά αναφερόμαστε στη μέση κατάσταση του τριμήνου Δεκέμβριος 2025 – Ιανουάριος – Φεβρουάριος 2026.

Προγνωστικός χάρτης του ECMWF με τις αποκλίσεις της θερμοκρασίας της επιφάνειας της θάλασσας (Sea Surface Temperature – SST) για τον Χειμώνα 2025-2026 (3-month average), με αρχικές τιμές της 01/11/2025

Τέλος, να υπενθυμίσουμε ότι η μακροπρόθεσμη/εποχική πρόγνωση προσπαθεί να περιγράψει την τάση εξέλιξης της ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας σε ολόκληρες ηπείρους ή σε ολόκληρο τον πλανήτη. Συνεπώς οι εποχικές προγνώσεις πρέπει να αντιμετωπίζονται με σχετική επιφύλαξη, λαμβάνοντας υπόψη, ότι το αποτέλεσμά τους θα αντιπροσωπεύει ένα μεγάλο ποσοστό του χρόνου αναφοράς τους (40 – 60%), σε καμία όμως περίπτωση δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται απορριπτικά, αποκλείοντας την προοπτική βελτίωσής τους.

Σχετικά άρθρα:

5 πράγματα που πρέπει να γνωρίζουμε για τα ακραία καιρικά φαινόμενα Μεταποίηση: παράταση ζητά η ΕΘΕΑΣ ΕΛΣΤΑΤ: Πως διαμορφώθηκαν οι τιμές για τους παραγωγούς Ελεύθερη με όρους η αθλήτρια που φέρεται να εμπλέκεται στο κύκλωμα με τις τηλεφωνικές απάτες