Ανανέωση γενεών στον γεωργικό τομέα της ΕΕ
Η πρόσβαση στη γη αποτελεί το πρώτο και, συχνά, το πιο απαιτητικό βήμα για όσους θέλουν να ασχοληθούν επαγγελματικά με τη γεωργία. Σε ολόκληρη την Ευρώπη, χιλιάδες νέοι που επιθυμούν να μπουν στον αγροτικό τομέα και να δημιουργήσουν μια βιώσιμη αγροτική επιχείρηση βρίσκονται αντιμέτωποι με κλειστές πόρτες, καθώς η γεωργική γη είναι ακριβή, δυσεύρετη ή «δεμένη» σε πολύπλοκα συστήματα κληρονομιάς, που καθυστερούν τις μεταβιβάσεις και αποθαρρύνουν την έγκαιρη διαδοχή.
Η νέα Στρατηγική της ΕΕ για την Αναζωογόνηση των Γενεών στη Γεωργία φέρνει τη γη στο επίκεντρο. Στόχος είναι να ανοίξει τον δρόμο στους νέους αγρότες και, ταυτόχρονα, να διασφαλίσει ότι η ευρωπαϊκή γεωργική γη θα παραμείνει παραγωγική, δίκαια κατανεμημένη και περιβαλλοντικά βιώσιμη για τις επόμενες γενιές. Για τον λόγο αυτόν, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσιάζει διαθέσιμες πρακτικές που εφαρμόζονται ήδη για την απόκτηση γης από νεοεισερχόμενους αγρότες.
Γιατί η πρόσβαση στη γη είναι κρίσιμη
Η γη αποτελεί το θεμέλιο της ευρωπαϊκής διατροφικής ασφάλειας, της αγροτικής οικονομίας και της προστασίας της φύσης. Υποστηρίζει τη βιοποικιλότητα, προσφέρει εκατομμύρια θέσεις εργασίας και κρατά ζωντανές τις αγροτικές κοινότητες. Ωστόσο, η πρόσβαση σε αυτήν παραμένει άνιση: Ενώ οι μεγαλύτερης ηλικίας αγρότες είναι, στις περισσότερες περιπτώσεις, ιδιοκτήτες της γης που καλλιεργούν, οι νεότεροι εργάζονται κυρίως ως ενοικιαστές. Στην ΕΕ, διαχειρίζονται περίπου 15 εκατ. εκτάρια ως μισθωτές και μόλις 10 εκατ. ως ιδιοκτήτες.
Οι αυξανόμενες τιμές γης, τα βραχυπρόθεσμα μισθωτήρια και οι κερδοσκοπικές αγορές καθιστούν εξαιρετικά δύσκολο για τους νέους να επενδύσουν, να σχεδιάσουν μακροπρόθεσμα ή να χτίσουν βιώσιμες επιχειρήσεις. Αν δεν επιλυθεί το ζήτημα της πρόσβασης, η Ευρώπη κινδυνεύει να χάσει όχι μόνο τη νέα γενιά αγροτών, αλλά και τη σταθερότητα των διατροφικών της συστημάτων και τη ζωντάνια των αγροτικών της τοπίων.
Καινοτόμες λύσεις που αναδύονται σε όλη την Ευρώπη
Η Αξιολόγηση των Στρατηγικών για την Αναζωογόνηση των Γενεών από το EU CAP Network (2025) χαρτογράφησε πρωτοβουλίες που ήδη φέρνουν αποτελέσματα σε πολλά κράτη-μέλη. Οι λύσεις αυτές δείχνουν ότι η σωστή μείξη πολιτικής και πρακτικής μπορεί να κάνει τη γη ξανά προσβάσιμη. Μεταξύ των πιο αποτελεσματικών εργαλείων συναντάμε:
- Σχέδια μεταβίβασης εκμεταλλεύσεων, που απλοποιούν τις πρόωρες διαδοχές και παρέχουν ασφάλεια τόσο σε όσους αποχωρούν όσο και στους νέους αγρότες.
- Τράπεζες γης και ψηφιακές πλατφόρμες αντιστοίχισης, που εντοπίζουν διαθέσιμες εκτάσεις και τις συνδέουν με επίδοξους αγρότες, αποτρέποντας την εγκατάλειψη γης.
- Εγγυήσεις και εξειδικευμένα δανειακά σχήματα, που μειώνουν το κόστος αγοράς ή μίσθωσης γης.
- Συνεταιριστικά και συνεργατικά μοντέλα, που επιτρέπουν τη συλλογική χρήση γης, εργαλείων και γνώσης.
Μια ευρωπαϊκή στρατηγική για μόνιμες αλλαγές
Η νέα στρατηγική της ΕΕ αξιοποιεί αυτά τα μαθήματα και τα ενσωματώνει σε ένα ενιαίο ευρωπαϊκό πλαίσιο. Στόχος είναι να ενισχυθεί η διαφάνεια στις αγορές γης, να διευκολυνθεί η μακροπρόθεσμη χρήση της και να γίνουν οι μεταβιβάσεις πιο δίκαιες και αποτελεσματικές. Μεταξύ των βασικών μέτρων:
- Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Γης, για παρακολούθηση των τάσεων της αγοράς και περιορισμό της κερδοσκοπίας.
- Εθνικές μεταρρυθμίσεις για την επιτάχυνση της διαδοχής, την επέκταση των μισθώσεων και ευνοϊκότερους φορολογικούς κανόνες.
- Στοχευμένα επενδυτικά εργαλεία μετά το 2027, ώστε οι νέοι αγρότες να μπορούν να αγοράσουν, να μισθώσουν ή να αναβαθμίσουν γη.
- Μέτρα για την αξιοποίηση εγκαταλελειμμένης γης, τη μείωση του κόστους συναλλαγών και την προτεραιότητα των νέων αγροτών στη διάθεση δημόσιας γης.
Με αυτά τα βήματα, η ΕΕ επιδιώκει να ξανακάνει τη γεωργία μια ελκυστική και βιώσιμη επαγγελματική επιλογή. Ο απώτερος στόχος είναι να εξασφαλίσει την ευρωπαϊκή διατροφική επάρκεια, να ενισχύσει την αγροτική ζωή και να παραδώσει τη γη σε εκείνους που είναι έτοιμοι να καλλιεργήσουν το μέλλον.
Οι απόψεις που εκφράζονται στα σχόλια των άρθρων δεν απηχούν κατ’ ανάγκη τις απόψεις της ιστοσελίδας μας, το οποίο ως εκ τούτου δεν φέρει καμία ευθύνη. Για τα άρθρα που αναδημοσιεύονται εδώ με πηγή, ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρουμε καθώς απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών τους και δεν δεσμεύουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο την ιστοσελίδα.
