Ανάλυση Κομισιόν: Υπό ευνοϊκές συνθήκες εξελίσσονται οι καλλιέργειες χειμερινών σιτηρών και ελαιοκράμβης στην ΕΕ
Με τις συνθήκες να χαρακτηρίζονται γενικά ευνοϊκές, χωρίς ωστόσο να απουσιάζουν τα κατά τόπους προβλήματα λόγω των καιρικών συνθηκών, εξελίσσονται οι χειμερινές καλλιέργειες σιτηρών και ελαιοκράμβης. Η νέα καλλιεργητική περίοδος (2026) έχει ήδη ξεκινήσει σε όλη την Ευρώπη και από τα περσινά υπολείπεται μόνο η συλλογή των ζαχαρότευτλων, όπως εξηγεί στην πρόσφατη ανάλυση που πραγματοποιεί για λογαριασμό της Κομισιόν το Κοινό Κέντρο Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (JRC).
Οι σπορές εξελίσσονται καλά στις περισσότερες περιοχές, το ίδιο και η ανάπτυξη των καλλιεργειών τόσο στα σιτηρά όσο και στην ελαιοκράμβη. Όμως, έχουν καταγραφεί καθυστερήσεις και προβλήματα λόγω καιρού, όπως αυτές που παρατηρήθηκαν στην Κεντρική Ιταλία, την Ανατολική Ουγγαρία και τη Δυτική Ρουμανία λόγω της ξηρασίας και αντίστροφα λόγω των εκτεταμένων βροχοπτώσεων στη Νότια Ρουμανία και τη Βόρεια Βουλγαρία, όπως σημειώνεται. Εκτός ΕΕ, η Τουρκία και τα κράτη του Μαγκρέμπ (η περιοχή της Βορειοδυτικής-Βόρειας Αφρικής, που περιλαμβάνει τις χώρες Μαρόκο, Αλγερία και Τυνησία), εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν σημαντικό έλλειμμα βροχοπτώσεων, το οποίο δυσχέρανε την έναρξη της περιόδου.
Επιπλέον, το ήπιο φθινόπωρο κατά τις τελευταίες εβδομάδες, αφήνει τα φυτά λιγότερο ανθεκτικά για τις καιρικές συνθήκες του επερχόμενου χειμώνα, σε σύγκριση με την περσινή χρονιά. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με καθυστερήσεις στην ανάπτυξη καθιστούν τα φυτά περισσότερο ευάλωτα σε τυχόν ζημιές από τον παγετό, σημειώνεται.
Οι σπορές στα χειμερινά σιτηρά σχεδόν ολοκληρώθηκαν, με καθυστερήσεις στη ΝΑ Ευρώπη
Οι σπορές έχουν σχεδόν ολοκληρωθεί στην Ευρώπη, με τις καλλιέργειες ήδη να αναπτύσσονται και τα φυτά να προετοιμάζονται για τη χειμερινή τους «νάρκη» υπό ευνοϊκές –σε γενικές γραμμές– συνθήκες, όπως διευκρινίζεται. Σε Γαλλία, Γερμανία και Πολωνία, οι συνθήκες περιγράφονται ευνοϊκές έως τώρα για την ανάπτυξη των φυτών, με τις σπορές να έχουν ολοκληρωθεί. Το ίδιο και στις Σουηδία, Δανία και τα βαλτικά κράτη. Οι τελευταίες καιρικές συνθήκες (κρύος και υγρός καιρός) έχουν περιορίσει τις ζημιές από τις αφίδες, αλλά έχουν οδηγήσει σε ζημιές από τους γυμνοσάλιαγκες σε καλλιέργειες στα κράτη της Μπενελούξ. Οι σπορές έχουν ολοκληρωθεί και σε Αυστρία, Τσεχία και Σλοβακία, με τα φυτά πλέον να βρίσκονται στο στάδιο ανάπτυξης της χειμερινής τους ανθεκτικότητας. Παρόμοια είναι η εικόνα σε Σλοβενία και Κροατία, με την τελευταία να αυξάνει φέτος κατά 5% τις καλλιέργειες χειμερινών σιτηρών παρά τις αντιξοότητες που επικρατούν στα ανατολικά της, λόγω της έλλειψης βροχών και της κακής κατάστασης του εδάφους. Αύξηση των εκτάσεων κατά 5% καταγράφεται και στην Ιρλανδία, όπου όλα κυλούσαν ευνοϊκά, μέχρι τον ιδιαίτερα υγρό Νοέμβριο, ο οποίος και αύξησε τον κίνδυνο ασθενειών. Ισπανία και Πορτογαλία κατέγραψαν καθυστερήσεις στην έναρξη της σποράς, λόγω της ξηρασίας, συνθήκη που αντιστράφηκε από τον «υγρό» Οκτώβρη, ενώ οι τελευταίες βροχοπτώσεις εκτιμάται ότι φρέναραν κάπως τη δραστηριότητα των αγροτών. Σε εξέλιξη βρίσκεται για την περιοχή η σπορά του σκληρού σιταριού, η οποία ξεκίνησε στα μέσα Νοέμβρη.
Στο ξεκίνημα βρίσκεται η σπορά σκληρού σιταριού στη γειτονική Ιταλία, όπου παραμένει ο προβληματισμός για τις πληγές που μπορεί να άφησε η έλλειψη βροχοπτώσεων στα κεντρικά τμήματα της χώρας, ιδιαίτερα για το μαλακό σιτάρι, που προπορεύεται. Ο προβληματισμός λόγω ξηρασίας δεν απουσιάζει ούτε από την Ουγγαρία, όπου η σπορά έχει σχεδόν ολοκληρωθεί. Αντίστροφα, οι έντονες βροχοπτώσεις φαίνεται ότι ανέκοψαν τις σπορές, που ήταν περίπου στο μέσο τους, σε Ρουμανία και Βουλγαρία. Όσο για τη χώρα μας, οι συνθήκες περιγράφονται ευνοϊκές με ένα μικρό μέρος των σπορών να υπολείπεται ακόμη, ενώ για την Κύπρο επισημαίνονται καθυστερήσεις στη σπορά του χειμερινού κριθαριού λόγω της έλλειψης βροχοπτώσεων.
Με θετικούς οιωνούς η ανάπτυξη της ελαιοκράμβης
Ευνοϊκές για την ανάπτυξη των φυτών ελαιοκράμβης περιγράφονται –εν γένει– οι συνθήκες στα βόρεια, τα δυτικά και τα ανατολικά κράτη της Ευρώπης, όπου οι σπορές έχουν ολοκληρωθεί. Ωστόσο, μικρές καθυστερήσεις αναφέρθηκαν από τις Γαλλία, Βέλγιο και Δανία, καθώς και τα βορειοδυτικά τμήματα της Γερμανίας, λόγω της ασυνήθιστης ζέστης στις αρχές του Νοέμβρη. Θετικά εξελίσσεται η ανάπτυξη των φυτών στην Ιρλανδία, η οποία αύξησε φέτος τις εκτάσεις ελαιοκράμβης κατά 30%.
Αυξήσεις εκτάσεων μπορεί να υπάρξουν και στη Βουλγαρία, ενώ η ανομβρία αφήνει το στίγμα της περισσότερο στη Ρουμανία, όπου παρατηρείται ανομοιομορφία στην ανάπτυξη των φυτών, και λιγότερο στην Ουγγαρία, όπου οι πρόσφατες βροχοπτώσεις αναπλήρωσαν κάπως την υγρασία του εδάφους. Η Ιταλία, από την πλευρά της, κάνει λόγο για καλή ανάπτυξη στα πρώιμα, ενώ η Ισπανία μιλά για καθυστερημένες βροχοπτώσεις τον Οκτώβριο σε καλλιεργητικά κέντρα, αλλά και ενδεχόμενο μείωσης των εκτάσεων ελαιοκράμβης προς όφελος του ανοιξιάτικου ηλίανθου. Αύξηση εκτάσεων κατά 30% καταγράφει η Κροατία.
Ο καιρός δυσκόλεψε το «χτίσιμο» της ανθεκτικότητας των φυτών
Ως προς τις καιρικές συνθήκες, που επικράτησαν έως τώρα, το διάστημα 1 Οκτωβρίου – 15 Νοεμβρίου χαρακτηρίστηκε από θερμοκρασίες υψηλότερες του μέσου όρου σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης. Ένα σύστημα μπλοκαρίσματος, ωστόσο, πάνω από τον Βόρειο Ατλαντικό οδήγησε σε ασυνήθιστα υγρές συνθήκες στις αρχές Οκτωβρίου, ιδιαίτερα στα νοτιοανατολικά ευρωπαϊκά τμήματα.
Σε ό,τι αφορά το διάστημα 20-29 Νοεμβρίου, οι εκτιμήσεις, έως την ώρα που γραφόταν η ανάλυση, προέβλεπαν χαμηλότερες θερμοκρασίες του μέσου όρου στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, με ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες για τα ανατολικά και νοτιοανατολικά τμήματα, αλλά και ένα σύστημα χαμηλών πιέσεων με βροχοπτώσεις στην Κεντρική Μεσόγειο.
Χωρίς να εκτιμώνται ζημιές έως τώρα από τον παγετό, αλλά με τις καλλιέργειες υπό παρακολούθηση λόγω των προβλέψεων για ψυχρή εισβολή κατά το τελευταίο δεκαήμερο του Νοεμβρίου, ανομοιομορφίες αναφέρονται ως προς τη βιοφυσιολογική διαδικασία κατά την οποία τα φυτά «χτίζουν» την ανθεκτικότητά τους ενόψει του χειμώνα.
«Τα μοντέλα μας έδειχναν αισθητά λιγότερο προχωρημένη αντοχή σε μεγάλα τμήματα της Δυτικής, Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου, ενώ στη Βόρεια και Βορειοανατολική Ευρώπη παρουσίαζαν μοτίβα συγκρίσιμα ή ελαφρώς πιο προχωρημένα από αυτά του 2024», αναφέρεται στην ανάλυση.
Περιοχες υψηλου κινδυνου (Περίοδος: 1 Οκτωβρίου – 15 Νοεμβρίου)
Πηγή: Ανάλυση Κομισιόν, Ευρωπαϊκό Κέντρο Ερευνών
Οι απόψεις που εκφράζονται στα σχόλια των άρθρων δεν απηχούν κατ’ ανάγκη τις απόψεις της ιστοσελίδας μας, το οποίο ως εκ τούτου δεν φέρει καμία ευθύνη. Για τα άρθρα που αναδημοσιεύονται εδώ με πηγή, ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρουμε καθώς απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών τους και δεν δεσμεύουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο την ιστοσελίδα.
