Smart Rural 27: αποτελέσματα και συστάσεις

Η τελική έκθεση του έργου Smart Rural 27 υπογραμμίζει σαφώς τη σημασία του LEADER ως κύριου εργαλείου για την εφαρμογή έξυπνων χωριών σε πολλά κράτη μέλη.

Η 2η προπαρασκευαστική δράση για τις έξυπνες αγροτικές περιοχές στον 21ο αιώνα – με την επωνυμία Smart Rural 27 – δρομολογήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Δεκέμβριο του 2020. Στόχος του είναι να προετοιμάσει τα κράτη μέλη και τις αγροτικές κοινότητες για την εφαρμογή έξυπνων χωριών στο πλαίσιο της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΓΠ) μετά το 2020, καθώς και άλλων πολιτικών και πρωτοβουλιών της ΕΕ που θα μπορούσαν ενδεχομένως να στηρίξουν την εμφάνιση πρόσθετων έξυπνων χωριών σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η τελική έκθεση του έργου Smart Rural 27, που κυκλοφόρησε στα τέλη Ιανουαρίου 2025, συνοψίζει τα κύρια ευρήματα του έργου, τα οποία υπογραμμίζουν σαφώς τη σημασία του LEADER ως κύριου εργαλείου για την εφαρμογή έξυπνων χωριών σε πολλά κράτη μέλη.

Έξυπνα χωριά και LEADER: κύριες συστάσεις

Οι συστάσεις του έργου περιστρέφονται γύρω από τέσσερις κύριους τομείς: ανάπτυξη ικανοτήτων και ευαισθητοποίηση, βελτιώσεις στο πλαίσιο πολιτικής, έκκληση για προσεγγίσεις πολλαπλής χρηματοδότησης και συνέχιση του Παρατηρητηρίου Έξυπνων Χωριών. Ο ρόλος του LEADER αναφέρεται σε όλες τις συστάσεις.

Συνεχής ανάπτυξη ικανοτήτων και ευαισθητοποίηση σχετικά με τα έξυπνα χωριά

Η έκθεση επισημαίνει την ανάγκη για συνεχή άμεση στήριξη των αγροτικών κοινοτήτων για την ανάπτυξη στρατηγικών έξυπνων χωριών και την υλοποίηση έξυπνων έργων. Οι πρακτικές ανταλλαγές μεταξύ ομοτίμων, ιδίως οι επιτόπιες επισκέψεις, εκτιμώνται ιδιαίτερα από τα ενδιαφερόμενα μέρη. Η σαφής επικοινωνία και η ανταλλαγή γνώσεων είναι καίριας σημασίας για την αποτελεσματική ευαισθητοποίηση, επικοινωνία και εφαρμογή των έξυπνων χωριών, και οι ΟΤΔ LEADER θα πρέπει να στοχεύουν με ειδική επικοινωνία σχετικά με τα έξυπνα χωριά.

Βελτίωση του πλαισίου πολιτικής για τα έξυπνα χωριά

Σύμφωνα με την έκθεση, η εφαρμογή των παρεμβάσεων της ΚΓΠ στα Έξυπνα Χωριά πρέπει να παρακολουθείται στενά. Επιπλέον, πρέπει να ανταλλάσσονται γνώσεις για τη διευκόλυνση της μάθησης μεταξύ ομοτίμων, καθώς απαιτείται περαιτέρω καθοδήγηση στα κράτη μέλη παράλληλα με τον σχεδιασμό των προσκλήσεων υποβολής προτάσεων. Η ανταλλαγή εμπειριών μεταξύ των χωρών στις οποίες περιλαμβάνονται ειδικές παρεμβάσεις στα στρατηγικά σχέδια της ΚΓΠ (ΕΣΧ) θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμη.

Το έργο διαπίστωσε ότι, γενικά, δεν προβλέπεται πρόσθετη χρηματοδότηση για την εφαρμογή έξυπνων χωριών για τις ΟΤΔ LEADER που περιλαμβάνουν έξυπνα χωριά στις στρατηγικές τοπικής ανάπτυξης, αν και αυτή είναι μια επιλογή που θα μπορούσε ακόμη να εξεταστεί από τα κράτη μέλη. Θα μπορούσαν να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες για την αποτελεσματική στήριξη των έξυπνων χωριών στο πλαίσιο του LEADER, ιδίως για την ευαισθητοποίηση σχετικά με τα έξυπνα χωριά, την ανάπτυξη ικανοτήτων για τις ΟΤΔ, την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των ΟΤΔ σχετικά με τις σχετικές πρακτικές και την παρακολούθηση της προόδου των έξυπνων χωριών όσον αφορά τις στρατηγικές τοπικής ανάπτυξης.

 Η έκθεση προτείνει επίσης ότι στον μελλοντικό κανονισμό για την ΚΓΠ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο να θέσει ειδικό καθήκον των ΟΤ LEADER να υποστηρίζουν τις τοπικές δράσεις, ώστε να γίνουν έξυπνα χωριά.

Πρόσκληση για πολυχρηματοδοτούμενα έξυπνα χωριά

Το Smart Villages είναι μια πολυχρηματοδοτούμενη ιδέα. Ωστόσο, επί του παρόντος, προγραμματίζεται μόνο επίσημα και ρητά μέσω του κανονισμού για την ΚΓΠ. Η ανάλυση πολιτικής που πραγματοποιήθηκε από το Smart Rural 27 έδειξε ότι καμία άλλη ειδική παρέμβαση στο πλαίσιο άλλων προγραμμάτων της ΕΕ δεν φαίνεται να υποστηρίζει άμεσα τα έξυπνα χωριά.

Άλλα κονδύλια εκτός της ΚΓΠ θα μπορούσαν και θα έπρεπε να διατεθούν για τη στήριξη των έξυπνων χωριών (όπως ορίζεται στο αρχικό σχέδιο δράσης για τα έξυπνα χωριά από την ΕΕ το 2017), π.χ. μέσω ειδικών διυπουργικών ομάδων εργασίας ή θεματικών ομάδων. Συνολικά, σημειώνει η έκθεση, θα πρέπει να υπάρχουν ισχυρότερες απαιτήσεις, καθοδήγηση και κίνητρα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή προς τις διαχειριστικές αρχές – ιδίως της πολιτικής συνοχής – για τη διάθεση περισσότερης χρηματοδότησης και στήριξης σε τοπικές προσεγγίσεις με πρωτοβουλία τοπικών κοινοτήτων, όπως το LEADER και τα έξυπνα χωριά, στα στρατηγικά σχέδια της ΚΓΠ και σε άλλα προγράμματα της ΕΕ.

Άλλες χρήσιμες αναφορές

Το έργο Smart Rural 27 είχε τέσσερις στόχους:

→ την παροχή και ανταλλαγή γνώσεων και τεχνογνωσίας σχετικά με τα έξυπνα χωριά·

→ να ενημερώνει και να βελτιώνει την ανάπτυξη της εφαρμογής των στρατηγικών σχεδίων (και άλλων πολιτικών) της ΚΓΠ·

→ τη διευκόλυνση της εφαρμογής στρατηγικών για έξυπνα χωριά· και

→ να ρυθμίζει και να προωθεί «παραδείγματα φάρους» για αποτελεσματικό προγραμματισμό.

Προκειμένου να επιτευχθούν οι παραπάνω στόχοι, το έργο ανέπτυξε μια σειρά εργασιών και δραστηριοτήτων που υποστηρίζουν τόσο την «επιτόπια» εφαρμογή των έξυπνων χωριών όσο και την ανάπτυξη πολιτικών για τα έξυπνα χωριά.

Ειδικότερα, τα χρήσιμα εργαλεία που παράγονται από το Smart Rural 27 περιλαμβάνουν: Εργαλείο γεωχαρτογράφησης και ανάλυση της στήριξης των έξυπνων χωριών στα ΕΣΧ της περιόδου 2023-2027, η οποία περιλαμβάνει και τα δύο λεπτομερή ενημερωτικά δελτία  για κάθε κράτος μέλος και συγκεφαλαιωτική έκθεση. Επιπλέον, το έργο δημιούργησε το Πιλοτικό Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Έξυπνων Χωριών.

Σχετικά άρθρα:

Διάσκεψη του Μονάχου – Οι ΗΠΑ θέλουν μια “βιώσιμη ειρήνη” που δεν θα καταρρεύσει σε μερικά χρόνια, δηλώνει ο αντιπρόεδρος Βανς Σχετική ύφεση παρουσιάζει η σεισμική ακολουθία στη θαλάσσια περιοχή της Ανύδρου μεταξύ Θήρας και Αμοργού Βασίλης Καλογήρου: Δεν έδωσε απαντήσεις η ιατροδικαστική εξέταση στη σορό του 39χρονου – Ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα για τον θάνατο του Κόκκινα δάνεια: απαλλάσσονται από βάρη περισσότεροι από 20.000 αγρότες