«Moonlight» (2016): Ένας ύμνος στη διαφορετικότητα, που «άνθισε» πάνω στις «στάχτες» των #OscarsSoWhite

Υπόθεση: Μια διαχρονική ιστορία ανθρώπινης επαφής και αυτογνωσίας, η ταινία εξιστορεί τη ζωή ενός άντρα από την παιδική του ηλικία έως και την ενηλικίωση, καθώς παλεύει να βρει τη θέση του στον κόσμο. Ένα ζωτικό πορτρέτο, σε τρία κεφάλαια, της σύγχρονης ζωής ενός Αφροαμερικανού κι ένας ποιητικός διαλογισμός πάνω στην ταυτότητα, την οικογένεια, τη φιλία και την αγάπη, πλημμυρισμένος με βαθιά συμπόνοια και καθολικές αλήθειες.

Ξετυλίγοντας ένα κουβάρι που ξεκινά από την παιδική ηλικία και εκτείνεται μέχρι τα πρώτα χρόνια της ενήλικης ζωής, το «Moonlight» (2016) αφηγείται την ιστορία του νεαρού Σαϊρόν σε τρία κεφάλαια. Δημιουργεί το πορτρέτο ενός άνδρα που ανήκει σε μια φυλετική μειονότητα της Αμερικής και τον τοποθετεί σε δυσμενή θέση μέσα στο σύνολό της, καθώς εκείνος μεγαλώνει σε μια ταραγμένη γειτονιά του Μαϊάμι. Στα πρώτα στάδια της ζωής του, ο ίδιος αντιμετωπίζεται ως απόβλητος από την περιθωριοποιημένη αφροαμερικανική κοινότητα, αλλά αυτό δεν τον εμποδίζει από το να ψάχνει εναγωνίως τη δική του υπόσταση στον κόσμο. Η κάμερα ακολουθεί τα χνάρια του και αναμειγνύεται με την πάλη στην οποία τον ρίχνουν οι ασύμβατες με την επικρατούσα κουλτούρα σεξουαλικές του προτιμήσεις.

Ο σκηνοθέτης Μπάρι Τζένκινς υψώνει την μπαγκέτα στον κινηματογραφιστή Τζέιμς Λάξτον και τον καθοδηγεί μαεστρικά, για να χτιστούν με μεράκι σκηνές αφοπλιστικής ποιητικότητας. Οι εικόνες διατηρούν την αλληλουχία τους, βουτηγμένες σε μια ιδιαίτερη χρωματική παλέτα, όπου κυριαρχούν οι αποχρώσεις του κόκκινου και του μπλε, η οποία με τη σειρά της μετατρέπεται σε αφηγηματικό εργαλείο, υποδεικνύοντας τη σταδιακή ωρίμανση του πρωταγωνιστή. Η δε κρυστάλλινη αποτύπωση των συναισθημάτων σε λήψεις με αργή κίνηση προκαλεί εφάμιλλο δέος με την ερμηνευτική δεινότητα που τα «γεννά» (σ.σ. ο κεντρικός ήρωας ενσαρκώνεται πειστικά στα τρία στάδια της ζωής του, ενώ στους υποστηρικτικούς ρόλους ξεχωρίζουν, μεταξύ άλλων, οι Μαχερσάλα Αλί και Ναόμι Χάρις, με καλύτερο όλων τον Αντρέ Χόλαντ). Αυτός ο λυρισμός της εικόνας ουδέποτε ξεγελά, ουδέποτε απομυζά την ουσία από το έργο. Στο επίκεντρο βρίσκεται πάντα ο βαλλόμενος Σαϊρόν, μαζί με εκείνα τα σημαντικά στοιχεία που μπορούμε να αντλήσουμε από τη μικρή ιστορία του. Δεν είναι το περήφανο ταξίδι στο άγνωστο που με προσμονή αποζητάς, αλλά μια κατάδυση στον βούρκο της δηλητηριώδους πραγματικότητας που αντιλαμβάνεσαι, αλλά προτιμάς να παραβλέπεις τα πιο δυσάρεστα κομμάτια της. Μια κοινωνία σήψης που χαρακτηρίζει την Αμερική, με θριαμβευτές τη βία και τα ναρκωτικά, και φραγμένες τις διόδους του αυτοκαθορισμού.

Ο Σαϊρόν βιώνει βουβά την απομόνωση, τον χλευασμό και τη στέρηση της αγάπης. Καταπνίγει τα συναισθήματά του και τα αφήνει να εκρήγνυνται σιωπηλά στο εσωτερικό της ψυχής του, μέχρις ότου επέλθει το ξέσπασμα. Δεν είναι ένας απρόβλεπτος, ούτε αρκετά λαμπερός ήρωας, αλλά απτός και καθημερινός. Ένας χαρακτήρας που είναι εύκολο να νιώσεις στο πετσί σου· σίγουρα ευκολότερο από ό,τι το επιφανειακά οικείο κεντρικό πρόσωπο της παρεμφερούς, καινοτόμου –στον τρόπο που γυρίστηκε–, αλλά ακίνδυνα μειλίχιας ταινίας ενηλικίωσης του Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ («Boyhood», 2014). Στην πορεία της αναζήτησης, ο Τζένκινς (εκτός από τη σκηνοθεσία είναι επιφορτισμένος με τη διασκευή του θεατρικού έργου του Τάρελ Άλβιν ΜακΚρέινι) περιεργάζεται τους μηχανισμούς υιοθέτησης προτύπων (SPOILER ALERT: Ο μικρός, τελικά, διαμορφώνεται ως ελάχιστα παραλλαγμένη εκδοχή του μόνου άνδρα που άνοιξε πατρικά την αγκαλιά του σε αυτόν, διατηρώντας τόσο τα θετικά όσο και τα αρνητικά στοιχεία), τις ανεπανόρθωτες επιπτώσεις της καταπίεσης κατά την ευαίσθητη νεανική ηλικία, ενώ στέκεται αδιαπραγμάτευτος σε ό,τι αφορά τις συνθήκες που ευνοούν την «άνθιση» μιας αυτόφωτης προσωπικότητας.

Η κοινωνικοπολιτική συγκυρία που ευνόησε την ταινία

Το «Moonlight» αποτελεί μια ικανοποιητικότατη σπουδή πάνω στον χαρακτήρα, από αυτές που είναι καλό να συναντάμε στο σύγχρονο σινεμά. Δεν συνιστά μια ρηξικέλευθη δημιουργία ή μια διαφωτιστική εμπειρία, μήτε έχει τη δύναμη να ανατρέψει ολοκληρωτικά κοσμοθεωρίες. Εντούτοις, καθώς οι υψηλές ιδέες του έργου επωάζουν στον νου, αναστατώνεται ό,τι αγνά ανθρώπινο κουβαλάμε μέσα μας – συνήθως σε λανθάνουσα κατάσταση.

Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί ότι η ανεξάρτητη (σ.σ. indie) αυτή παραγωγή είχε την τύχη να διαθέτει ιδανικό τάιμινγκ, κάτι που πιθανότητα άλλαξε άρδην τη μοίρα της: Κυκλοφόρησε αμέσως μετά τα περιβόητα Όσκαρ του 2016, που στιγματίστηκαν από απουσία μαύρων ή γυναικών υποψηφίων σε κατηγορίες-«κλειδιά» και κατόπιν «βαφτίστηκαν» #OscarsSoWhite (μτφ. «Τόσο Λευκά Όσκαρ») στα hashtags των κοινωνικών δικτύων. Αποτέλεσμα; Το «Moonlight» έλαβε καθολική αναγνώριση από τις αμερικανικές ενώσεις κριτικών, αλλά και τις πιο σημαντικές βραβεύσεις του 2017, κερδίζοντας το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας (σ.σ. κόντρα στο φαβορί εκείνης της χρονιάς, «La La Land») και τη Χρυσή Σφαίρα καλύτερης δραματικής ταινίας.

Το έργο θα παραμείνει διαθέσιμο στο Ertflix έως και την Πέμπτη 30/4/2026.

Σχετικά άρθρα:

Άφησε μεροκάματο φέτος η ελαιοκράμβη και διεκδικεί τα 45 λεπτά όπως η Βουλγαρία Ξεκινά η διάθεση του πετρελαίου θέρμανσης – Η τιμή του είναι σημαντικά χαμηλότερη από πέρυσι Σοκ στο Βόλο: Συνελήφθη 60χρονος λιμενικός για ασέλγεια σε ανήλικα παιδιά έναντι αμοιβής Γ. Ανδριανός: Στόχος να πληρώνονται οι πραγματικοί και έντιμοι παραγωγοί