5 πράγματα που πρέπει να γνωρίζουμε για τα ακραία καιρικά φαινόμενα

Τα ακραία καιρικά φαινόμενα βλάπτουν την ανθρώπινη υγεία, τη φύση και την οικονομία. Τις τελευταίες δεκαετίες, η Ευρώπη γνώρισε περισσότερα ακραία καιρικά φαινόμενα· από ξηρασίες, καύσωνες και δασικές πυρκαγιές μέχρι βίαιες καταιγίδες και αστραπιαίες πλημμύρες.

Μολονότι κανένα μεμονωμένο ακραίο καιρικό φαινόμενο δεν μπορεί να αποδοθεί αποκλειστικά στην κλιματική αλλαγή, η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) καθιστά σαφές: οι ανθρωπογενείς εκπομπές αερίων θερμοκηπίου είναι πολύ πιθανό να έχουν καταστήσει τα ακραία καιρικά και κλιματικά φαινόμενα συχνότερα και έντονα. Και αυτή η επικίνδυνη τάση πρόκειται να συνεχιστεί. Η ήπειρός μας θερμαίνεται ταχύτερα από οποιαδήποτε άλλη στον κόσμο.

Όταν συμβαίνουν αυτά τα γεγονότα, βλέπουμε ότι η παραπληροφόρηση εξαπλώνεται επίσης σαν πυρκαγιά, με ορισμένους παράγοντες να προσπαθούν να υποβαθμίσουν ή να αρνηθούν τον ρόλο της κλιματικής αλλαγής.

Πού βρίσκεται λοιπόν η αλήθεια;

Ας δούμε τι πραγματικά ισχύει σχετικά με τα ακραία καιρικά φαινόμενα και τη σύνδεσή τους με την κλιματική αλλαγή:

1. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα δεν είναι καινούργια, αλλά η κλιματική αλλαγή τα καθιστά πιο συχνά και έντονα

Είναι αυτονόητο ότι πάντα βιώσαμε καύσωνες, καταιγίδες, βροχές και ξηρασία – αυτά τα γεγονότα δεν είναι κάτι καινούργιο. Αλλά η κλιματική αλλαγή αλλάζει αυτά τα πρότυπα. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα συμβαίνουν πιο συχνά και χτυπούν σκληρότερα από ό, τι μόλις πριν από μερικές δεκαετίες. Οι παγκόσμιες θερμοκρασίες έχουν αυξηθεί ταχύτερα από το 1970 από οποιαδήποτε άλλη περίοδο 50 ετών τουλάχιστον τα τελευταία 2000 χρόνια. Η περίοδος 2011-2020 ήταν η θερμότερη πλήρης δεκαετία που έχει καταγραφεί, με τις παγκόσμιες μέσες θερμοκρασίες να φτάνουν τον 1,1°C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα το 2019. Σχεδόν κάθε χρόνο από τότε έχει σπάσει ένα νέο ρεκόρ ως το θερμότερο έτος.  

Στην Ευρώπη, ο ρυθμός αύξησης της θερμοκρασίας ήταν ακόμη πιο έντονος. Οι καύσωνες εντείνονται και ο αριθμός των ημερών με τουλάχιστον «έντονο θερμικό στρες» γίνεται όλο και πιο συχνός. Σύμφωνα με το IPCC, οι ακραίες θερμοκρασίες που χτυπούσαν μία φορά τη δεκαετία τώρα συμβαίνουν σχεδόν τρεις φορές πιο συχνά και είναι 1,2°C θερμότερες. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι θάνατοι που σχετίζονται με τη ζέστη στην Ευρώπη έχουν αυξηθεί κατά περίπου 30% τα τελευταία 20 χρόνια. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος (ΕΟΠ) προειδοποιεί ότι οι ακραίες θερμοκρασίες αναμένεται να αυξηθούν ακόμη ταχύτερα από τις μέσες θερμοκρασίες.

Τα πρότυπα βροχοπτώσεων αλλάζουν επίσης. Ο θερμότερος αέρας συγκρατεί περισσότερη υγρασία – περίπου 7% περισσότερο για κάθε βαθμό Κελσίου – και αυτό τροφοδοτεί πιο έντονες καταιγίδες. Οι καταιγίδες πέφτουν τώρα έως και 40% περισσότερες βροχοπτώσεις από ό, τι θα έκαναν χωρίς την κλιματική αλλαγή. Η ένταση των βροχοπτώσεων έχει αυξηθεί κατά 22% στην Ευρώπη τα τελευταία 50 χρόνια, αυξάνοντας τον κίνδυνο αστραπιαίων πλημμυρών σε ευάλωτες περιοχές.

Η κλιματική αλλαγή διαταράσσει επίσης τον κύκλο του νερού, καθιστώντας δυσκολότερη τη διαχείριση του νερού μας. Καθώς ο κύκλος του νερού γίνεται πιο ασταθής, κινδυνεύουμε να ξεμείνουμε από νερό – η ζήτηση θα μπορούσε να είναι 40% υψηλότερη από την προσφορά έως το 2030 εάν δεν δράσουμε.

Εν τω μεταξύ, η κλιματική αλλαγή ενισχύει άλλους κινδύνους. Οι πυρκαγιές, είτε προκαλούνται από ανθρώπους (τυχαία ή σκόπιμα) είτε από φυσικά φαινόμενα όπως οι κεραυνοί, καίνε τώρα θερμότερα, ταχύτερα και περισσότερο. Τα ξηρότερα δάση και οι παρατεταμένες ξηρασίες καθιστούν δυσκολότερη τη συγκράτησή τους και μπορούν επίσης να επιδεινωθούν από την ακατάλληλη διαχείριση της γης. Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι περίοδοι πυρκαγιών ξεκινούν νωρίτερα και διαρκούν περίπου δύο εβδομάδες περισσότερο από ό, τι πριν από 30 χρόνια. Ακόμη και περιοχές όπως η βόρεια Ευρώπη και η Αρκτικός βλέπουν πρωτοφανή δραστηριότητα πυρκαγιάς. Και η απειλή αυξάνεται — η κλιματική αλλαγή αναμένεται να αυξήσει τον κίνδυνο δασικών πυρκαγιών σε ολόκληρη σχεδόν την Ευρώπη, απαιτώντας σημαντικές δράσεις αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης και ετοιμότητας σε επίπεδο ΕΕ.

2. Η κλιματική αλλαγή έχει ως αποτέλεσμα όλες τις μορφές ακραίων καιρικών φαινομένων

Το κλιματικό σύστημα της Γης είναι περίπλοκο. Το ίδιο και το φυσικό και δομημένο περιβάλλον μας. Η κλιματική αλλαγή δεν εξελίσσεται ομοιόμορφα σε ολόκληρο τον πλανήτη. Ακόμη και όταν ο πλανήτης θερμαίνεται συνολικά, η αύξηση των αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα έχει διαφορετικές επιπτώσεις σε διαφορετικά μέρη. Ορισμένες περιοχές αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες, σκληρότερες ξηρασίες, ενώ άλλες αντιμετωπίζουν πιο έντονες βροχοπτώσεις και πλημμύρες. Ορισμένα μέρη της Ευρώπης πλήττονται και από τα δύο. Στη βόρεια Ευρώπη, οι ετήσιες βροχοπτώσεις και οι έντονες βροχοπτώσεις προβλέπεται να αυξηθούν, ενώ οι ξηρασίες γίνονται λιγότερο συχνές. Η Κεντρική Ευρώπη, αντίθετα, πρέπει να αναμένει ξηρότερα καλοκαίρια και πιο ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως εντονότερες βροχοπτώσεις, πλημμύρες ποταμών, ξηρασίες και πυρκαγιές. Η νότια Ευρώπη αναμένεται να γίνει ακόμη πιο ξηρή, με μείωση των ετήσιων και καλοκαιρινών βροχοπτώσεων και συχνότερες ξηρασίες και πυρκαγιές.

Και ο κρύος καιρός; Δεν έχει εξαφανιστεί και δεν αποτελεί απόδειξη κατά της υπερθέρμανσης του πλανήτη, αλλά ο μέσος αριθμός κρύων ημερών και περιπτώσεων ακραίου κρύου έχουν μειωθεί και θα συνεχίσουν να μειώνονται. Ωστόσο, παραδόξως, η κλιματική αλλαγή μπορεί να εντείνει ορισμένα ακραία ψυχρά φαινόμενα – για παράδειγμα, ισχυρότερες χιονοθύελλες μπορεί να συμβούν σε περιοχές όπου οι ψυχρές μάζες αέρα της Αρκτικής συγκρούονται με ασυνήθιστα θερμές θερμοκρασίες στην επιφάνεια των ωκεανών, όπως έχει επισημάνει η IPCC.

3. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα θέτουν σε κίνδυνο την ανθεκτικότητα, την ευημερία και την ανταγωνιστικότητα 

Τα συχνότερα και σοβαρότερα ακραία καιρικά φαινόμενα ασκούν αυξανόμενη πίεση στην οικονομία, τις υποδομές και τον κοινωνικό ιστό της Ευρώπης. Τα τελευταία 50 χρόνια στην Ευρώπη, δασικές εκτάσεις υπερδιπλάσιες από το μέγεθος της Πορτογαλίας καταστράφηκαν από πυρκαγιές και περισσότεροι από  άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους λόγω ακραίων καιρικών φαινομένων που σχετίζονται με το κλίμα. Το οικονομικό τίμημα αυξάνεται γρήγορα. Μεταξύ του 1980 και του τέλους του 2023, τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ υπέστησαν απώλειες άνω των 738 δισεκατομμυρίων ευρώ από τέτοιου είδους συμβάντα, ενώ οι πλημμύρες κατά την περίοδο αυτή κόστισαν στην ΕΕ πάνω από 325 δισεκατομμύρια ευρώ. Εκτός από την καταστροφή υποδομών και κατοικιών, η παροχή και η ποιότητα του νερού μπορούν να επηρεαστούν σοβαρά, με καταστροφικές συνέπειες αισθητές σε ολόκληρη την κοινωνία, την οικονομία και το περιβάλλον. Οι επιστήμονες της IPCC προειδοποιούν ότι η κλιματική αλλαγή είναι πολύ πιθανό να επιβαρύνει βασικά συστήματα υποδομής, από τις μεταφορές έως την ενέργεια και το νερό, με διαταραχές που διαπερνούν τα σύνορα και τις οικονομίες.

Οι επιπτώσεις των ακραίων καιρικών φαινομένων στα ενεργειακά συστήματα είναι ιδιαίτερα ανησυχητικές επειδή γίνονται αισθητές σε ολόκληρη την οικονομία. Για παράδειγμα, τον Ιανουάριο του 2025 η καταιγίδα Éowyn προκάλεσε εκτεταμένες ζημίες στην υποδομή ηλεκτρικής ενέργειας της Ιρλανδίας, με αποτέλεσμα 768,000 Σπίτια, αγροκτήματα και επιχειρήσεις χάνουν την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος.

Δεν είναι μόνο οι καταιγίδες. Οι ξηρασίες και οι καύσωνες δοκιμάζουν επίσης τα ενεργειακά συστήματα. Για παράδειγμα, τα τελευταία χρόνια οι χαμηλές ροές νερού και οι υψηλές θερμοκρασίες των ποταμών στη Γαλλία οδήγησαν σε προσωρινό κλείσιμο των πυρηνικών εγκαταστάσεων, καθώς η δυνατότητα απόρριψης μέρους της απορριπτόμενης θερμότητας των εργοστασίων στο νερό ήταν πολύ περιορισμένη. Καθώς οι θερμοκρασίες αυξάνονται, αυτές οι προκλήσεις θα αυξάνονται. Επιπλέον, οι δασικές πυρκαγιές, που μερικές φορές επιδεινώνονται από καύσωνες, μπορεί να προκαλέσει ζημιά στα ηλεκτροφόρα καλώδια και να προκαλέσει συμβάντα.  

Οι διακοπές ρεύματος είναι κάτι περισσότερο από μια απλή ταλαιπωρία. Κοστίζουν δισεκατομμύρια σε χαμένες εργάσιμες ώρες, διαταράσσουν τις τράπεζες, τις μεταφορές και τις επικοινωνίες, για να μην αναφέρουμε τις αλυσίδες εφοδιασμού, το κόστος αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης και τα αλλοιωμένα ευπαθή αγαθά. Για παράδειγμα, το μπλακ άουτ του 2005 στη Σουηδία, που προκλήθηκε από μια σοβαρή καταιγίδα, οδήγησε σε σημαντικές διαταραχές στο δίκτυο που επηρέασαν περίπου 730.000 πελάτες, με εκτιμήσεις για άμεσες και έμμεσες οικονομικές απώλειες ύψους 3 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Πέρα από τις υποδομές, τα ακραία καιρικά φαινόμενα αποτελούν επίσης απειλή για την υγεία και μπορούν να μειώσουν την παραγωγικότητα. Οι αυξανόμενες θερμοκρασίες και οι εντεινόμενοι καύσωνες θα μπορούσαν να αυξήσουν τη θνησιμότητα που σχετίζεται με τη ζέστη το καλοκαίρι, αλλά και να αλλάξουν τα πρότυπα ασθενειών ανθρώπων και ζώων και τα παράσιτα των φυτών. Οι υψηλότερες θερμοκρασίες, οι αλλαγές στις βροχοπτώσεις και η άνοδος της στάθμης της θάλασσας θα επηρεάσουν επίσης τομείς όπως η γεωργία, η δασοκομία και ο τουρισμός, οι οποίοι εξαρτώνται από σταθερές κλιματικές συνθήκες.

Η ευρωπαϊκή εκτίμηση κλιματικού κινδύνου καθιστά σαφές: οι κλιματικές επιπτώσεις απειλούν την επισιτιστική ασφάλεια και την ασφάλεια των υδάτων, την ενεργειακή σταθερότητα και τα χρηματοπιστωτικά συστήματα και την υγεία όλων. Αυτό με τη σειρά του θέτει σε κίνδυνο την κοινωνική συνοχή και σταθερότητα.

4. Η οικοδόμηση ανθεκτικότητας και η βελτίωση της ετοιμότητας είναι καίριας σημασίας για την ελαχιστοποίηση των απωλειών και των ζημιών 

Η μείωση των εκπομπών είναι ζωτικής σημασίας για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη στον 1,5°C. Ο ευρωπαϊκός νόμος της ΕΕ για το κλίμα κατοχυρώνει νομοθετικά τον στόχο της κλιματικής ουδετερότητας της ΕΕ έως το 2050 και θέτει ως ενδιάμεσο στόχο την καθαρή μείωση των εκπομπών κατά 55 % έως το 2030. Η μετάβαση στο καθαρό μηδέν θα βοηθήσει σταθεροποιούν τις θερμοκρασίες και να περιορίσει τις αυξανόμενες τάσεις στα ακραία καιρικά φαινόμενα. Ωστόσο, τα ολοένα και πιο έντονα και συχνά ακραία καιρικά φαινόμενα διαταράσσουν ήδη ζωές σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ενώ ορισμένες κλιματικές επιπτώσεις είναι πλέον αναπόφευκτες, οι συνέπειές τους μπορούν να μειωθούν μέσω της βελτίωσης της ανθεκτικότητας και της ετοιμότητας.

Μια πιο φιλόδοξη δράση σε αυτούς τους τομείς είναι απαραίτητη για την προστασία των ανθρώπων, την ευημερία και τη μακροπρόθεσμη σταθερότητα. Η οικοδόμηση ανθεκτικότητας σε ακραίες καιρικές συνθήκες δεν είναι προαιρετική – είναι θεμελιώδους σημασίας για τη βελτίωση της ευημερίας και του βιοτικού επιπέδου, την αντιμετώπιση της ανισότητας, τη διασφάλιση των μέσων διαβίωσης και τη διασφάλιση της οικονομικής σταθερότητας και της ανταγωνιστικότητας.

Η ανθεκτικότητα μπορεί να λάβει πολλές μορφές: από καλλιέργειες ανθεκτικές στην ξηρασία και διαφοροποιημένα ενεργειακά συστήματα, έως βελτιωμένα εργαλεία έγκαιρης προειδοποίησης και κλιματικά έξυπνο πολεοδομικό σχεδιασμό. Πολλές από αυτές είναι λύσεις «χωρίς λύπη», προσφέροντας οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά οφέλη ανεξάρτητα από το πώς εξελίσσεται το κλίμα.

Η συλλογική ισχύς της ΕΕ αποτελεί βασικό πλεονέκτημα για την οικοδόμηση ανθεκτικότητας. Η στρατηγική προσαρμογής της ΕΕ προωθεί τη δράση σε όλες τις πολιτικές της ΕΕ για την ενίσχυση της ετοιμότητας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, τη στήριξη των εθνικών δράσεων προσαρμογής και την κλιμάκωση των διεθνών προσπαθειών ανθεκτικότητας στην κλιματική αλλαγή.  στηρίζει τις περιφέρειες, τους δήμους και τις τοπικές αρχές στις προσπάθειές τους να αναπτύξουν ανθεκτικότητα έναντι των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, με τη στήριξη χρηματοδότησης από το πρόγραμμα έρευνας και καινοτομίας της ΕΕ «Ορίζων Ευρώπη».

Για την περαιτέρω ενίσχυση αυτών των πολιτικών, η Επιτροπή θα παρουσιάσει μια φιλόδοξη δέσμη μέτρων πολιτικής για την ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή και την καλύτερη διαχείριση των κλιματικών κινδύνων κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2026.

Στον τομέα της ενέργειας, η αναθεώρηση του πλαισίου ενεργειακής ασφάλειας για το φυσικό αέριο και την ηλεκτρική ενέργεια, η οποία περιλαμβάνει διατάξεις για την αντιμετώπιση κινδύνων από φυσικά και ακραία καιρικά φαινόμενα, θα επιδιώξει την ενίσχυση της ανθεκτικότητας έναντι των κλιματικών κινδύνων. Ο κανονισμός για τα διευρωπαϊκά δίκτυα ενέργειας τονίζει επίσης τη σημασία της ενίσχυσης των προσπαθειών για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και τον μετριασμό της, την οικοδόμηση ανθεκτικότητας και την πρόληψη καταστροφών και την ετοιμότητα.

Η ευρωπαϊκή στρατηγική για την ανθεκτικότητα των υδάτων έχει ως στόχο να καταστήσει την κοινωνία, το περιβάλλον και την οικονομία μας πιο ανθεκτικά στο μεταβαλλόμενο κλίμα. Για να προωθήσουμε καλύτερα την ασφάλεια των υδάτων, πρέπει να οικοδομήσουμε μια έξυπνη οικονομία νερού που χρησιμοποιεί και επαναχρησιμοποιεί το νερό αποτελεσματικά και να επεκτείνουμε την πρόσβαση σε νερό και αποχέτευση για όλους. Ο Θεατής περιοχών κινδύνου πλημμύρας και Ευρωπαϊκό Σύστημα Ευαισθητοποίησης για τις Πλημμύρες να συμβάλει στην ευαισθητοποίηση και να στηρίξει προπαρασκευαστικά μέτρα για μεγάλα πλημμυρικά φαινόμενα.

5. Οι λύσεις που βασίζονται στη φύση μπορούν να μας βοηθήσουν να προστατευτούμε από τα ακραία καιρικά φαινόμενα 

Ενώ μπορεί να σκεφτείτε αμέσως τα αντιπλημμυρικά έργα, τους θαλάσσιους τοίχους και τα ανθεκτικά στις καταιγίδες κτίρια όταν σκέφτεστε να προστατεύσετε τους εαυτούς μας και τα σπίτια μας από ακραίες καιρικές συνθήκες, η φύση έχει επίσης σημαντικό ρόλο να παίξει. Οι λύσεις που βασίζονται στη φύση (NBS) είναι δράσεις εμπνευσμένες και υποστηριζόμενες από τη φύση. Συμβάλλουν στην οικοδόμηση ανθεκτικότητας, παρέχοντας παράλληλα περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά οφέλη και παραμένοντας πολύ οικονομικά αποδοτικά. Λύσεις όπως η φύτευση περισσότερων δέντρων, η προστασία και η αποκατάσταση των οικοσυστημάτων και η διαχείριση των γεωργικών εκτάσεων με πιο βιώσιμο τρόπο μπορούν επίσης να συμβάλουν στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.

Αποτελούν βασικό μέρος της στρατηγικής της ΕΕ για την ανθεκτικότητα των υδάτων και τη . Αυτές οι λύσεις περιλαμβάνουν την αποκατάσταση ποταμών και υγροτόπων, τη δημιουργία τοπίων σφουγγαριών με φυτά απορρόφησης νερού και την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της ρύπανσης. Δράσεις όπως η αποκατάσταση του εδάφους και η άρση των φραγμάτων των ποταμών συμβάλλουν στη συγκράτηση περισσότερου νερού στο περιβάλλον, καθιστώντας τις κοινότητες πιο ανθεκτικές στα ακραία καιρικά φαινόμενα.

Η ΕΕ στηρίζει έργα όπως το City Blues και το ΕΝΥΔΡΕΙΕΣ, που εστιάζουν στη βελτίωση της διαχείρισης των υδάτων. Οι κατασκευασμένοι υγρότοποι, οι λίμνες συγκράτησης και τα λιβάδια πλημμυρικών περιοχών μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη πλημμυρών και στη μείωση των ζημιών από έντονες βροχοπτώσεις.

Άλλα έργα που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ, όπως το Urban GreenUp, προωθούν λύσεις όπως πράσινες στέγες και σκιασμένους χώρους πρασίνου για την ψύξη των πόλεων το καλοκαίρι. Τα μέτρα αξιοποιούν τη φύση για να μειώσουν τις θερμοκρασίες και να αυξήσουν την υγρασία, μειώνοντας τον κίνδυνο από καύσωνες και ξηρασία.

Γνωρίστε τα γεγονότα, εμπιστευτείτε την επιστήμη, ενεργήστε με σκοπό 

Τα ακραία καιρικά φαινόμενα δεν είναι μόνο κακή τύχη – είναι ένα σαφές προειδοποιητικό σήμα σε ένα κλίμα που αλλάζει γρήγορα. Η παραπληροφόρηση μπορεί να προσπαθεί να υποβαθμίσει ή να αποσπάσει την προσοχή από την αλήθεια, αλλά η επιστήμη είναι σταθερή: η κλιματική αλλαγή κάνει τα καιρικά φαινόμενα πιο συχνά, πιο έντονα και πιο δαπανηρά.

Τα καλά νέα; Δεν είμαστε ανίσχυροι. Με ακριβείς πληροφορίες, συντονισμένη δράση και τις σωστές επενδύσεις – ιδίως στην ανθεκτικότητα, την καθαρή ενέργεια και τις λύσεις που βασίζονται στη φύση – μπορούμε να μειώσουμε τους κινδύνους, να προστατεύσουμε ζωές και να οικοδομήσουμε ένα ισχυρότερο και ασφαλέστερο μέλλον.

Σχετικά άρθρα:

Τραγωδία στο Κερατσίνι: «Ποιος πείραξε τον Σπύρο, αποκλείεται να το έκανε αυτός» ούρλιαζε η γυναίκα του – Το σημείωμα που βρέθηκε δίπλα του Ανεπίσημο δείπνο Γεραπετρίτη με Φιντάν στην Κωνσταντινούπολη Τρομακτικό δυστύχημα στο Αγρίνιο: Αυτοκίνητο συγκρούστηκε μετωπικά με βαν – Απανθρακώθηκε ένας 21χρονος Διασφάλιση παραγωγών και καταναλωτών με προηγμένες τεχνολογίες