Χάνονται πολύτιμοι γενετικοί πόροι στη γεωργία και τα δάση λένε δύο εκθέσεις του FAO

Η γενετική ποικιλότητα είναι το κλειδί για τη δημιουργία πιο ανθεκτικών συστημάτων αγροδιατροφής που αντέχουν σε προκλήσεις όπως η αλλαγή των κλιματικών προτύπων. Δεδομένου ότι το 80% των τροφίμων που καταναλώνουμε είναι φυτικής προέλευσης, η διατήρηση ενός ευρέος φάσματος γενετικών υλικών επιτρέπει στους αγρότες να καλλιεργούν καλλιέργειες και ποικιλίες κατάλληλες για το τοπικό τους περιβάλλον, ενισχύοντας την επισιτιστική ασφάλεια και τα μέσα διαβίωσης.Καθώς ο κόσμος αντιμετωπίζει εκτεταμένη πείνα, υποσιτισμό και φτώχεια, που επιδεινώνονται από την απώλεια βιοποικιλότητας, την κλιματική αλλαγή, την υποβάθμιση της γης και τις συγκρούσεις, υπάρχει επείγουσα ανάγκη να σταματήσει η απώλεια των γενετικών πόρων που υποστηρίζουν τα συστήματα αγροδιατροφής.  Οι δύο εκθέσεις που δημοσιεύθηκαν αυτή την εβδομάδα υπό την αιγίδα της Επιτροπής Γενετικών Πόρων για τα Τρόφιμα και τη Γεωργία, του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO), τονίζουν την ανάγκη για επείγουσα δράση. Για παράδειγμα, περισσότερο από το 40% όλων των ταξινομικών κατηγοριών που ερευνήθηκαν δεν είναι πλέον παρόντα σε τουλάχιστον μία από τις περιοχές όπου προηγουμένως καλλιεργούνταν ή εμφανίζονταν φυσικά, ενώ περίπου το ένα τρίτο των ειδών δέντρων απειλούνται.

Οι εκθέσεις δημοσιεύθηκαν κατά την 20ή Τακτική Σύνοδο της Επιτροπής, κατά την οποία κυβερνήσεις και μη κρατικοί παράγοντες εξέτασαν την παγκόσμια κατάσταση και υποστήριξαν πολιτικές και πρακτικές που προστατεύουν και προάγουν τη γενετική ποικιλότητα στα συστήματα αγροδιατροφής.

H κατάσταση των φυτικών γενετικών πόρων του κόσμου για τα τρόφιμα και τη γεωργία

Ο όρος «φυτογενετικοί πόροι» αναφέρεται σε οποιοδήποτε γενετικό υλικό φυτικής προέλευσης με πραγματική ή δυνητική αξία για τα τρόφιμα και τη γεωργία, συμπεριλαμβανομένου υλικού από εξημερωμένα και άγρια ​​είδη. Αυτοί οι πόροι μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τρόφιμα, ζωοτροφές, μη εδώδιμα προϊόντα όπως φάρμακα, καύσιμα, φυτικές ίνες, ρούχα ή διακοσμητικά.

Η υποστήριξη της γενετικής ποικιλότητας στη γεωργία υπερβαίνει την προστασία των ειδών και των ποικιλιών. Διατηρεί επίσης παραδοσιακές πρακτικές και πολιτισμούς σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων εκείνων των αυτόχθονων πληθυσμών, των παραγωγών γεωργικών προϊόντων μικρής κλίμακας και των τοπικών κοινοτήτων. Αυτοί οι άνθρωποι είναι οι διαχειριστές μεγάλου μέρους των γενετικών πόρων και της βιοποικιλότητας του κόσμου.

Η τρίτη κατά σειρά έκθεση του FAO για την κατάσταση των φυτικών γενετικών πόρων στον κόσμο για τα τρόφιμα και τη γεωργία παρέχει μια συνολική αξιολόγηση της κατάστασης της διατήρησης και της αειφόρου χρήσης των φυτικών γενετικών πόρων. Η έκθεση, βασισμένη κυρίως σε πληροφορίες που παρέχονται από 128 χώρες και πολλά διεθνή ερευνητικά κέντρα, υπογραμμίζει τις απώλειες στην ποικιλότητα των φυτών και τα ανησυχητικά κενά δεδομένων.

Προσφέρει επίσης μερικά καλά νέα. Για παράδειγμα, από το 2009, σημειώθηκε αύξηση 8% στη διατήρηση σπόρων ή άλλων φυτικών υλικών σε «συλλογές γερμαπλασμάτων», συμβάλλοντας στη διασφάλιση ότι οι γενετικοί πόροι που απαιτούνται για μελλοντικά προγράμματα αναπαραγωγής παραμένουν διαθέσιμοι. Η παγκόσμια αγορά σπόρων αυξήθηκε σε αξία από 36 δις δολάρια το 2007 σε περισσότερα από 50 δις δολάρια το 2020, με 40 χώρες (περισσότερες από τα δύο τρίτα των αναπτυσσόμενων χωρών) να αναφέρουν βελτιώσεις στα συστήματα σπόρων τους, διευκολύνοντας την υιοθέτηση κατάλληλων ποικιλιών καλλιέργειας από τους αγρότες.

«Η ενίσχυση της διατήρησης και της αειφόρου χρήσης των φυτικών γενετικών πόρων δεν είναι μόνο γεωργική προτεραιότητα – είναι θεμελιώδης ανάγκη για τη διασφάλιση ενός πιο βιώσιμου, ανθεκτικού και ασφαλούς για τα τρόφιμα μέλλοντος για όλους», έγραψε στον πρόλογο της έκθεσης ο Γενικός Διευθυντής του FAO, QU Dongyu.

Η κατάσταση των γενετικών πόρων των δασών

Η δεύτερη έκθεση που αφορά στην κατάσταση των Γενετικών Πόρων των Δασών στον κόσμο αξιολογεί τη διατήρηση, τη βιώσιμη χρήση και την ανάπτυξη των γενετικών πόρων των δέντρων και άλλων ξυλωδών φυτών. Διαπιστώνει ότι η διαθεσιμότητα πληροφοριών σχετικά με τους δασικούς γενετικούς πόρους έχει αυξηθεί, αλλά παραμένει ανεπαρκής, εμποδίζοντας τις προσπάθειες για τη βελτίωση της διαχείρισής τους.

Οι ταξινομικές αξιολογήσεις και οι αξιολογήσεις απειλών που πραγματοποιήθηκαν την τελευταία δεκαετία αύξησαν τη διαθεσιμότητα πληροφοριών για δέντρα και άλλα ξυλώδη είδη φυτών. Ωστόσο, τα περισσότερα τέτοια είδη παραμένουν ανεπαρκώς μελετημένα.

Υπάρχουν περίπου 58.000 είδη δέντρων παγκοσμίως, περίπου 1.600 ξυλώδη είδη μπαμπού και σχεδόν 500 είδη ρατάν (φοίνικες αναρρίχησης). Απειλούμενα είδη δέντρων, περίπου το 30% του συνόλου, απαντώνται παγκοσμίως, αλλά τα περισσότερα βρίσκονται σε τροπικές και υποτροπικές περιοχές.

Η έκθεση διαπίστωσε ότι σχεδόν τα δύο τρίτα των χωρών διατηρούν εθνικούς καταλόγους δασικών γενετικών πόρων, συλλέγοντας πληροφορίες από διάφορους ενδιαφερόμενους φορείς. Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι χώρες ανέφεραν περισσότερα από 2.800 είδη δέντρων και άλλων ξυλωδών φυτών, από τα οποία σχεδόν τα 1.800 έχουν γενετικά χαρακτηριστεί. Περίπου 1.400 και 1.100 είδη περιλαμβάνονται σε προγράμματα διατήρησης in situ και ex situ, αντίστοιχα.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, η αποψίλωση των δασών, η υποβάθμιση των δασών, η κλιματική αλλαγή, οι πυρκαγιές, τα παράσιτα, οι ασθένειες και τα χωροκατακτητικά είδη απειλούν πολλά δέντρα και άλλα ξυλώδη είδη φυτών και διαβρώνουν τη γενετική τους ποικιλότητα. Η έκθεση διαπίστωσε ότι τα κοινά και ευρέως διαδεδομένα είδη δέντρων διατηρούν μεγάλο μέρος της γενετικής τους ποικιλότητας, ενώ τα σπάνια και απειλούμενα είδη έχουν χάσει σημαντικές ποσότητες. Πάνω από τα δύο τρίτα των χωρών έχουν εθνικά προγράμματα σπόρων δέντρων, αλλά πολλές αντιμετωπίζουν ελλείψεις σπόρων και άλλων αναπαραγωγικών υλικών. Αυτό θέτει προκλήσεις για τη δημιουργία νέων δασών και την επίτευξη του στόχου για αύξηση κατά 3% της παγκόσμιας δασικής έκτασης έως το 2030.

Αν και οι χώρες ανέφεραν πολλά παραδείγματα για το πώς οι δασικοί γενετικοί πόροι έχουν συμβάλει στη βιώσιμη ανάπτυξη, η διεθνής συνειδητοποίηση της σημασίας τους παραμένει χαμηλή. Αυτό και άλλα κενά απαιτούν ενισχυμένες προσπάθειες για την εφαρμογή του Παγκόσμιου Σχεδίου Δράσης για τη Διατήρηση, την Αειφόρο Χρήση και την Ανάπτυξη των Δασικών Γενετικών Πόρων.

«Η επένδυση σε δασικούς γενετικούς πόρους και η βιώσιμη διαχείρισή τους θα επιτρέψει την προσαρμογή των δασών του κόσμου στην κλιματική αλλαγή, αυξάνοντας παράλληλα την παραγωγικότητα και την ανάπτυξη νέων προϊόντων.  Θα συμβάλει στη διασφάλιση της ανθρώπινης ευημερίας και στη διατήρηση της υγείας των δασών», έγραψε ο Γενικός Διευθυντής του FAO στον πρόλογο της εν λόγω έκθεσης.

Σχετικά άρθρα:

Αγροτικά Προϊόντα: Ρεκόρ εξαγωγών φρούτων και λαχανικών το 2024, παρά τις προκλήσεις Άνιση η μεταχείριση στις αποζημιώσεις, εύνοια ημετέρων τζιπ Κολωνακίου Μέχρι και τις 26 Μαρτίου η υποβολή παραστατικών για τα Βιολογικά στο Μ11/2024 Προς συγκρότηση ενός Αγροτικού Συλλόγου Λάρισας και Περιχώρων , το προσωρινό ΔΣ