Το «σχέδιο» για τους νέους αγρότες και την ανανέωση των γενεών

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει μέτρα για τη στήριξη της ανανέωσης των γενεών στη γεωργία, ώστε να διασφαλιστεί το μέλλον των τροφίμων, της γεωργίας και της υπαίθρου.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε τη «Στρατηγική για την ανανέωση των γενεών στη γεωργία», η οποία καθορίζει έναν σαφή χάρτη πορείας για τη στήριξη των νέων αγροτών και την προσέλκυση περισσότερων ατόμων στη γεωργία και στην κτηνοτροφία. Η στρατηγική αποσκοπεί στον διπλασιασμό του ποσοστού των νέων αγροτών στην ΕΕ έως το 2040, με στόχο οι νέοι και οι νέοι αγρότες να αποτελούν περίπου το 24% των Ευρωπαίων αγροτών.

Για τον σκοπό αυτό, η Επιτροπή θα συστήσει στα κράτη μέλη, ιδίως σε εκείνα που υστερούν, να επενδύσουν τουλάχιστον το 6% των γεωργικών δαπανών τους σε μέτρα για την προώθηση της ανανέωσης των γενεών, με δυνατότητα κινητοποίησης πρόσθετων πόρων. Η στρατηγική περιλαμβάνει επίσης την ανάπτυξη εθνικών στρατηγικών για την ανανέωση των γενεών στη γεωργία έως το 2028, στις οποίες θα αντιμετωπιστούν τα υφιστάμενα εμπόδια και θα καθοριστούν στοχευμένα μέτρα στήριξης, με βάση τις συστάσεις της Επιτροπής. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να υποβάλλουν τακτικά εκθέσεις σχετικά με την πρόοδό τους. Από κοινού, οι προσπάθειες αυτές θα εξασφαλίσουν έναν βιώσιμο, ανθεκτικό και ελκυστικό γεωργικό τομέα για το μέλλον.

Οι νέοι γεωργοί είναι καίριας σημασίας για την επισιτιστική ασφάλεια της ΕΕ και τις ζωντανές αγροτικές περιοχές. Για να διατηρηθεί η γεωργία ανθεκτική και ελκυστική, οι νέοι πρέπει να έχουν τις κατάλληλες συνθήκες για να χτίσουν τη ζωή και τη σταδιοδρομία τους στις αγροτικές περιοχές — διασφαλίζοντας όχι μόνο το δικαίωμα παραμονής αλλά και την επιθυμία παραμονής.

Ωστόσο, ο τομέας αντιμετωπίζει σοβαρές πιέσεις: γήρανση του εργατικού δυναμικού, μείωση του αγροτικού πληθυσμού και οικονομικές και περιβαλλοντικές προκλήσεις. Η περιορισμένη πρόσβαση σε γη, οι προσιτές πιστώσεις, τα χαμηλότερα εισοδήματα και η έλλειψη σχετικών δεξιοτήτων αποθαρρύνουν τους νεοεισερχόμενους, ενώ η διαδοχή παραμένει δύσκολη λόγω διοικητικών και οικονομικών φραγμών. Η αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων αποτελεί τόσο στρατηγική αναγκαιότητα όσο και κοινή κοινωνική ευθύνη για την ΕΕ.

Υλοποίηση της στρατηγικής: επόμενα βήματα για την ανανέωση των γενεών

Η στρατηγική αποσκοπεί στη στήριξη και την προετοιμασία της επόμενης γενιάς γεωργών της ΕΕ. Αναγνωρίζει ότι οι νέοι γεωργοί αντιμετωπίζουν συγκεκριμένες προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν με συγκεκριμένες δράσεις, σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης —ενωσιακό, εθνικό και περιφερειακό— και σε όλες τις πολιτικές.

Για να επιτευχθεί αυτό, η στρατηγική προσδιορίζει πέντε βασικούς μοχλούς δράσης:

▪ πρόσβαση στη γη,

▪ χρηματοδότηση,

▪ δεξιότητες,

▪ δίκαιο βιοτικό επίπεδο στις αγροτικές περιοχές και

▪ στήριξη της διαδοχής.

Κάθε μοχλός αντιμετωπίζεται μέσω στοχευμένων εμβληματικών πρωτοβουλιών, μεταξύ άλλων:

● Πρόταση υποχρεωτικής «δέσμης εκκίνησης» για τους νέους γεωργούς στην επόμενη ΚΓΠ, ώστε να διευκολυνθεί η είσοδος και η εγκατάστασή τους στον τομέα μέσω μιας ολοκληρωμένης δέσμης παρεμβάσεων, συμπεριλαμβανομένου ενός κατ’ αποκοπή ποσού έως 300.000 ευρώ για τη σύσταση·

● Καλύτερη στόχευση των κονδυλίων υπέρ των νέων γεωργών·

● Συνεργασία με την ΕΤΕπ για την ανάπτυξη συστημάτων εγγυήσεων ή/και επιδοτήσεων επιτοκίου για τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε χρηματοδότηση·

● Ανάπτυξη ενός Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου Γης για τη βελτίωση της διαφάνειας της γης. Αυτό θα βοηθήσει τους αγρότες να έχουν πρόσβαση στη διαθέσιμη γη, να υποστηρίξουν τη διαδοχή των αγροκτημάτων, να ενημερώσουν την πολιτική και να αποτρέψουν την κερδοσκοπία γης, διευκολύνοντας τους νεοεισερχόμενους να ξεκινήσουν τη γεωργία.

● Ενσωμάτωση στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο σχετικών πτυχών για την ανανέωση των γενεών σχετικά με τη διαδοχή, ενσωμάτωση μεταρρυθμίσεων στις συντάξεις, τη συνταξιοδότηση και τη μεταβίβαση γεωργικών εκμεταλλεύσεων στα εθνικά πλαίσια πολιτικής για τη διευκόλυνση της έγκαιρης διαδοχής και της κινητικότητας της γης·

● Πρόσκληση νέων γεωργών να συμμετάσχουν στο Erasmus για νέους επιχειρηματίες, ώστε να μπορούν να μάθουν ορθές γεωργικές πρακτικές στο εξωτερικό ή να διαφοροποιήσουν τα έσοδά τους μαθαίνοντας από άλλους τομείς·

● Προώθηση καλών συνθηκών διαβίωσης στις αγροτικές περιοχές, με παράλληλη στήριξη της τοπικής ανάπτυξης και της συμμετοχής των νέων και των γυναικών·

● Συγχρηματοδότηση Υπηρεσιών Αρωγής Αγροκτημάτων που αντικαθιστούν τους αγρότες κατά τη διάρκεια ασθένειας, διακοπών ή φροντίδας, για τη βελτίωση της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής.

Η στρατηγική έχει σχεδιαστεί για να εφαρμοστεί σε πολλαπλά αλληλένδετα επίπεδα: μέσω της τρέχουσας και της μελλοντικής ΚΓΠ, συμπληρωματικών πολιτικών της ΕΕ, δράσεων της ΕΕ υπό την ηγεσία των χωρών σε τομείς όπως η πρόσβαση στη γη, η φορολογία, η εκπαίδευση και οι συντάξεις, καθώς και πρωτοβουλιών των ενδιαφερόμενων μερών. Η υπέρβαση αυτών των εμποδίων απαιτεί ισχυρή εθνική και περιφερειακή δέσμευση για να εξασφαλιστεί αποτελεσματικός αντίκτυπος.

Ιστορικό

Η γεωργία στην Ευρώπη γηράσκει ταχύτερα από άλλους τομείς. Επί του παρόντος, η μέση ηλικία ενός γεωργού στην ΕΕ είναι τα 57 έτη, και μόνο το 12% εξ αυτών είναι κάτω των 40 ετών, με αποτέλεσμα να εμπίπτει στην κατηγορία των νέων γεωργών. Αυτή η ανισορροπία ενέχει κινδύνους για τη μακροπρόθεσμη επισιτιστική ασφάλεια, τη στρατηγική αυτονομία της ΕΕ στην παραγωγή τροφίμων και τη βιωσιμότητα των γεωργικών τοπίων της Ευρώπης.

Η δεξαμενή της αγροτικής νεολαίας συρρικνώνεται επίσης. Μεταξύ 2013 και 2019, ο αριθμός των νέων ηλικίας 15-24 ετών που ζουν σε αγροτικές περιοχές στην ΕΕ-28 μειώθηκε από 3,6 εκατομμύρια σε 1,9 εκατομμύρια, ενώ τα άτομα ηλικίας 25-29 ετών μειώθηκε από 6,9 εκατομμύρια σε 5,9 εκατομμύρια.

Ενώ πολλοί ηλικιωμένοι αγρότες κατέχουν τη γη τους, οι νεότερες γενιές συχνά περιορίζονται στη μίσθωση, λειτουργώντας περίπου 15 εκατομμύρια εκτάρια ως ενοικιαστές σε σύγκριση με 10 εκατομμύρια ως ιδιοκτήτες. Η πρόσβαση στη γη, οι προσιτές πιστώσεις και οι βασικές δεξιότητες παραμένουν σημαντικά εμπόδια για τους νέους αγρότες. Το 2022 οι νέοι γεωργοί στην ΕΕ-27 αντιμετώπισαν χρηματοδοτικό κενό ύψους 14,1 δισεκατομμυρίων ευρώ, ποσό που ισοδυναμεί με το 22 % του συνολικού ελλείμματος του τομέα.

Σχετικά άρθρα:

Υπογραφή Μνημονίου Συνεργασίας μεταξύ Ιδρύματος Ευγενίδου και ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ Μεγάλη φωτιά στην Κερατέα: Απειλεί σπίτια η πύρινη λαίλαπα Φωτιά στην Ηλεία: Nέο μήνυμα από το 112 για απομάκρυνση κατοίκων από Ηράκλεια, Καρούτες και Σμίλα Ιντερνετική φρίκη: 38χρονος Έλληνας εξανάγκασε ανήλικη από τη Βουλγαρία να κακοποιεί σεξουαλικά την αδερφή της