Το ελαιόλαδο σε καθεστώς πίεσης: Τιμές-ρεκόρ, παραγωγή σε κρίση και ο νέος χάρτης του ανταγωνισμού

Το olivenews.gr φιλοξενεί και άλλες απόψεις χωρίς κατ΄ανάγκη να συμφωνεί με το περιεχόμενό τους, ως πρόσκληση για διάλογο σε επίκαιρα σοβαρά ζητήματα της ελαιοκομίας.

~~~ — ~~~

Η Ελλάδα διατηρεί τα σκήπτρα της παγκόσμιας κατά κεφαλήν κατανάλωσης ελαιολάδου με 24 λίτρα ετησίως ανά κάτοικο, έναντι 15 στην Ισπανία και 13 στην Ιταλία. Το ελαιόλαδο παραμένει σύμβολο της μεσογειακής διατροφής και σημαντικό εξαγωγικό προϊόν, όμως οι απρόβλεπτες καιρικές συνθήκες, η στασιμότητα στην τεχνολογία και ο εντεινόμενος διεθνής ανταγωνισμός αλλάζουν ριζικά το τοπίο.

Ετήσια παραγωγή ελαιολάδου στην Ευρώπη

Η Ισπανία κυριαρχεί στην παραγωγή με 1,4 εκατ. τόνους κατά μέσο όρο, ακολουθούμενη από την Ιταλία (300.000 τόνους) και την Ελλάδα (280.000 τόνους). Η Πορτογαλία παρουσιάζει σταθερή ανοδική πορεία. Οι διακυμάνσεις όμως είναι έντονες, όπως δείχνει το παρακάτω διάγραμμα:

Η καλλιεργητική περίοδος ξεκινά τον Οκτώβριο και ολοκληρώνεται τον Ιανουάριο, όμως φαινόμενα όπως οι παρατεταμένοι καύσωνες και οι ξηρασίες έχουν πλήξει σοβαρά τις αποδόσεις. Το 2022/23, η Ισπανία κατέγραψε μείωση 56%, ενώ η Ιταλία είδε πτώση έως και 80% σε ορισμένες περιοχές.

Τεχνολογικός εκσυγχρονισμός και πολιτικές διαφοροποιήσεις

Η Ισπανία, Πορτογαλία και Ιταλία επενδύουν σε τεχνολογίες όπως drones, AI και υπερεντατικές φυτεύσεις. Στην Ιταλία εφαρμόζεται η καινοτόμος μέθοδος εκχύλισης με υπερήχους. Η Ελλάδα, από την άλλη, παραμένει πίσω λόγω παλαιών υποδομών και περιορισμένης πρόσβασης μικροπαραγωγών σε επενδυτικά κεφάλαια.

Τιμές που προκαλούν… ίλιγγο

Η τιμή του εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου σχεδόν διπλασιάστηκε τα τελευταία πέντε χρόνια, λόγω μειωμένης παραγωγής και αυξημένου κόστους. Οι τιμές κορυφώθηκαν το 2023 και άρχισαν να υποχωρούν το 2024, όπως φαίνεται στο επόμενο διάγραμμα:

Η Ιταλία, ιδιαίτερα, παρουσίασε επαναλαμβανόμενα άλματα τιμών, εν μέρει λόγω της καταστροφικής εξάπλωσης του βακτηρίου Xylella fastidiosa από το 2013 στην Απουλία. Παράλληλα, η εμμονή της Ιταλίας σε premium συσκευασίες έχει συμβάλει στην ανθεκτικότητα της τιμής.

Η Ελλάδα σήμερα διαθέτει την χαμηλότερη τιμή στην Ευρώπη, παρά τις υψηλές πρώτες ύλες, λόγω καλύτερης συγκομιδής σε σχέση με άλλες χώρες.

Ο νέος ανταγωνισμός στη Μεσόγειο

Η Τυνησία, η Τουρκία και το Μαρόκο σημειώνουν ραγδαία αύξηση στην παραγωγή ελαιολάδου. Η Τουρκία ξεπερνά την Ελλάδα, ενώ η Τυνησία διατηρεί σημαντική παρουσία. Το Μαρόκο εμφανίζει εντυπωσιακούς ρυθμούς ανάπτυξης, απειλώντας πλέον τους παραδοσιακούς παίκτες.

Πίνακας: Απόλυτες μονάδες (σε τόνους) και ρυθμοί μεγέθυνσης (%) παραγωγής ελαιολάδου τις τελευταίες δεκαετίες

Χώρα
1992
2002
2012
2022

Μαρόκο
38.000
60.000 (↑54%)
120.100 (↑100%)
181.500 (↑51%)

Τυνησία
120.000
72.000 (↓40%)
196.200 (↑63%)
235.200 (↑20%)

Τουρκία
56.000
160.000 (↑187%)
206.300 (↑28%)
302.400 (↑47%)

Πηγή: FAOSTAT

Συμπεράσματα

Οι κλιματικές πιέσεις, η ενεργειακή κρίση και η απουσία τεχνολογικών επενδύσεων καθιστούν επιτακτική την ανάγκη αναδιάρθρωσης της ελαιοπαραγωγής. Η Ελλάδα και η Ε.Ε. καλούνται να υιοθετήσουν νέα εργαλεία — από το carbon farming έως την έξυπνη γεωργία — για να διατηρήσουν τη θέση τους. Παράλληλα, χρειάζεται ενίσχυση των παραγωγών μέσω προγραμμάτων αποζημίωσης και επιδοτήσεων.

Πηγή: capital.gr
Των Θεόδωρου Παναγιωτίδη και Μιχάλη Καλαϊτζίδη (Τμήμα Οικονομικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας)

Σχετικά άρθρα:

Αγροτικές Ειδήσεις: Μεσσηνία: Αγρότης χάνει τη ζωή του σε δυστύχημα με τρακτέρ Ημερίδα για τη γεωργική συμβουλευτική 8 Μάϊου στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Οι πρώτες πωλήσεις από Νότια Αφρική αυξάνουν την ευρωπαϊκή σεζόν για τα κόκκινα ακτινίδια της Jingold – Fresher Σε δόσεις τον Ιούλιο τα καθυστερούμενα στο τεφτέρι του 2024 κομφούζιο και μετά παλιά νέα βιολογικά