Σκέψεις για αγροτική ασφάλιση σε 3 επίπεδα με ειδική πρόβλεψη για άμεση ρευστότητα στις φυσικές καταστροφές
Αυτή η προσέγγιση θα µπορούσε να περιλαµβάνει τα ακόλουθα επίπεδα:
(1) Πρώτο επίπεδο (υποχρεωτική ασφάλιση)
Το υφιστάµενο ασφαλιστικό σύστηµα του ΕΛΓΑ, το οποίο καλύπτει τους πρωτογενείς κινδύνους στο πλαίσιο υποχρεωτικής ασφάλισης. Ο ΕΛΓΑ αποτελεί τη βασική προστασία για τους γεωργούς, εστιάζοντας στους βασικούς κινδύνους, αλλά δεν συµπεριλαµβάνει πιο συγκεκριµένες ή αναδυόµενες απειλές.
(2) ∆εύτερο επίπεδο (προαιρετικό σύστηµα)
Ένα σύστηµα αµοιβαίων κεφαλαίων, το οποίο θα µπορούσε να συµβάλει στην αντιµετώπιση των αυξηµένων κινδύνων που αντιµετωπίζει ο γεωργικός τοµέας και συνδέονται µε την αστάθεια των τιµών της αγοράς και τις επιπτώσεις της κλιµατικής αλλαγής στην παραγωγή. Συγκεκριµένα, θα µπορούσαν να προβλεφθούν τα ακόλουθα δύο σενάρια:
1ο σενάριο: Αµοιβαία Κεφάλαια Σταθεροποίησης Εισοδήµατος
Θα µπορούσε να εξεταστεί η ανάπτυξη ενός συστήµατος Ταµείων Αλληλοβοήθειας για τη στήριξη του εισοδήµατος των γεωργών. Ως πρώτο βήµα, θα µπορούσε να αποφασιστεί η πιλοτική εφαρµογή του Ταµείου Αλληλοβοήθειας για έναν συνεταιρισµό ή µια κοινοπραξία συνεταιρισµών. H επιλογή αυτή εξετάστηκε επίσης στο ΠΑΑ 2014–2022. Στην περίπτωση αυτή, δικαιούχος της στήριξης θα είναι το Ταµείο Αλληλοβοήθειας και οι επιλέξιµες δαπάνες θα µπορούν να καλύπτουν µεταξύ άλλων:
- τις διοικητικές δαπάνες σύστασης και λειτουργίας του Ταµείου Αλληλοβοήθειας,
- τα ποσά των αντισταθµίσεων που καταβάλλονται από το Ταµείο στους γεωργούς ως χρηµατική αποζηµίωση και
- το αρχικό κεφάλαιο του Ταµείου.
H συµµετοχή των γεωργών – µελών της κοινοπραξίας στο Ταµείο Αλληλοβοήθειας θα είναι εθελοντική. Σκοπός του θα είναι η στήριξη του εισοδήµατος των γεωργών σε περίπτωση µείωσης που υπερβαίνει ένα προκαθορισµένο ποσοστό για ένα συγκεκριµένο έτος.
2ο σενάριο: Αµοιβαία Κεφάλαια για πρόσθετους Κινδύνους Παραγωγής
Θα µπορούσε να αναπτυχθεί ένα νέο εθελοντικό σύστηµα αµοιβαίων κεφαλαίων για την αντιµετώπιση πρόσθετων κινδύνων που δεν καλύπτονται από τον ΕΛΓΑ. Τα αµοιβαία κεφάλαια συλλέγουν πόρους από πολλούς γεωργούς ή εµπλεκόµενους φορείς στη γεωργία για να επενδύσουν σε µέτρα µετριασµού του ρίσκου, όπως η προστασία από τις δυσµενείς καιρικές συνθήκες, τα παράσιτα, τις ασθένειες και περιβαλλοντικά γεγονότα. Τα ταµεία αυτά, υπό επαγγελµατική διαχείριση, παρέχουν µηχανισµούς αποζηµίωσης και οικονοµική σταθερότητα για τους γεωργούς.
Υποστηριζόµενο δυνητικά από εργαλεία πολιτικής όπως το ΣΣ ΚΑΠ και παρεµβάσεις όπως η Π3-76-1.1 (Επιδότηση Ασφαλίστρου προαιρετικής ασφάλισης), ένα ασφαλιστικό σύστηµα αυτού του είδους επικεντρώνεται κυρίως σε καλλιέργειες µε υψηλή εισοδηµατική µεταβλητότητα ή τρωτότητα. Επιδοτεί µέρος των ασφαλίστρων για τους γεωργούς καλύπτοντας νέους κινδύνους, όπως ακαρπία και έµµεσες ζηµίες (πχ ασθένειες φυτών) από βροχοπτώσεις.
(3) Τρίτο επίπεδο (χρηµατοδοτικό εργαλείο)
Θα µπορούσε να εισαχθεί ένα προσαρµοσµένο χρηµατοδοτικό εργαλείο για να βοηθήσει τους γεωργούς που επιλέγουν να εξαιρεθούν από το εργαλείο σταθεροποίησης εισοδήµατος του 1ου σεναρίου ή το ασφαλιστικό σύστηµα του 2ου σεναρίου, αλλά εξακολουθούν να αντιµετωπίζουν ρίσκο από απρόβλεπτα γεγονότα. Το εργαλείο αυτό θα µπορούσε να καλύψει ακόµη και το µέρος της ζηµίας που οφείλεται στους πρωτογενείς κινδύνους που καλύπτονται από τον ΕΛΓΑ στο πλαίσιο του υποχρεωτικού συστήµατος ασφάλισης, το οποίο δεν αποζηµιώνεται από τον ΕΛΓΑ, δεδοµένου ότι είναι απαλλαγµένο από τους κανόνες που αφορούν τις κρατικές ενισχύσεις.
Πλεονεκτήµατα και µειονεκτήµατα για µια τέτοια προσέγγιση παρέχονται παρακάτω:
ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ:
- Πρόσθετοι κίνδυνοι θα καλυφθούν παρέχοντας πρόσθετη ασφάλεια στην αγορά.
- Θα δηµιουργηθούν πρόσθετα κίνητρα για τη συµµετοχή του ιδιωτικού τοµέα µε εµπορικές τράπεζες και ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες.
- Η προσέλκυση πρόσθετων πόρων θα βοηθήσει στην οικονοµική βιωσιµότητα του ΕΛΓΑ.
- Η προσέγγιση που περιλαµβάνει τη χρήση αµοιβαίων κεφαλαίων και του χρηµατοδοτικού εργαλείου θα βοηθήσει τους γεωργούς να αποκτήσουν καλύτερες χρηµατοοικονοµικές γνώσεις και να αυξήσει την ευαισθητοποίησή τους στα σχήµατα επιστρεπτέας στήριξης.
- Η κοινοποίηση ενός τέτοιου συστήµατος θα συµβάλλει επίσης στην ευαισθητοποίηση σχετικά µε τα κλιµατικά ζητήµατα και τις αλλαγές στις παραγωγικές πρακτικές που ενδέχεται να απαιτηθούν ενόψει των επιπτώσεων που σχετίζονται µε τις κλιµατικές επιπτώσεις.
ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ:
- Οι χρηµατοοικονοµικές γνώσεις µεταξύ των γεωργών παραµένουν χαµηλές και ένα τέτοιο σύστηµα θα µπορούσε να προκαλέσει σύγχυση στην αγορά. Θα απαιτηθεί τεχνική στήριξη και σαφής επικοινωνία του συστήµατος.
- Η συµπληρωµατικότητα των διαφόρων επιπέδων θα πρέπει να σχεδιαστεί µε µεγάλη ακρίβεια ώστε να αποφεύγεται η σύγχυση. ∆ύο σηµεία που θα πρέπει να διερευνηθούν καλύτερα είναι ο ρόλος της κρατικής βοήθειας σε περίπτωση καταστροφών σε ολόκληρο το σύστηµα, και ο κίνδυνος αποτυχίας του Ταµείου Αλληλοβοήθειας λόγω της ύπαρξης του χρηµατοδοτικού εργαλείου που δεν θα απαιτεί συµµετοχή.
- Η σύσταση του Ταµείου Αλληλοβοήθειας ενδέχεται να απαιτήσει τη δηµιουργία ενός άλλου διαχειριστικού / διοικητικού επιπέδου µε τη µορφή κρατικού ιδρύµατος που θα µπορούσε να επιφέρει πρόσθετη δηµοσιονοµική επιβάρυνση.
- Η πολυεπίπεδη προσέγγιση ενδέχεται να προκαλέσει καθυστερήσεις στην αξιολόγηση της επιλεξιµότητας των επιχειρήσεων, ως εκ τούτου το πλήθος αυτών που είναι επιλέξιµες για κάθε συγκεκριµένο επίπεδο θα πρέπει να καθοριστεί προκαταβολικά, και όχι και όχι εκ των υστέρων.
- Ειδικά για το χρηµατοδοτικό εργαλείο, η εκτίµηση του κατά πόσον µια εταιρεία παραµένει οικονοµικά βιώσιµη παρά τις ζηµίες από φυσική καταστροφή, απαιτεί χρήση µεθοδολογίας.
Ρευστότητα για ανάκαμψη του επιχειρείν μετά από συνθήκες έκτακτης ανάγκης
Το χρηµατοδοτικό εργαλείο που περιλαµβάνεται στην προτεινόµενη πολυεπίπεδη προσέγγιση της ασφάλισης θα προσφέρει άµεσα κεφάλαια κίνησης σε βιώσιµες επιχειρήσεις που έχουν επηρεαστεί προσωρινά, αλλά µπορούν να επιστρέψουν στην κανονική λειτουργία τους µε χρηµατοδοτική στήριξη. Προκειµένου να εξασφαλιστεί η συµµετοχή των τραπεζών ως Ενδιάµεσων Χρηµατοπιστωτικών Οργανισµών, θα πρέπει να παρέχει ελκυστικούς όρους, όπως άµεση πρόσβαση σε κεφάλαια, ευέλικτες περιόδους αποπληρωµής, χαµηλά επιτόκια, επαρκείς περιόδους χάριτος, απλουστευµένη διαδικασία υποβολής αιτήσεων και χαµηλό διαχειριστικό κόστος. Όπως προαναφέρθηκε αποσκοπεί στην παροχή ταχείας και αποτελεσµατικής ανάκαµψης είτε µετά την επέλευση φυσικών καταστροφών ή άλλων συµβάντων που πλήττουν σοβαρά τη γεωργική παραγωγή, είτε µετά την επέλευση απώλειας εισοδήµατος για τους γεωργούς. Τέτοιες περιπτώσεις µπορεί να περιλαµβάνουν γεγονότα που σχετίζονται µε την κλιµατική κρίση, για παράδειγµα, ακραία ή απροσδόκητα (για µια συγκεκριµένη περιοχή ή / και εποχή) καιρικά φαινόµενα, την εµφάνιση προηγουµένως άγνωστων (ή µη παρόντων σε µια συγκεκριµένη περιοχή) παθογόνων που επηρεάζουν τις καλλιέργειες ή το ζωικό κεφάλαιο ή οποιαδήποτε άλλη αιτία που έχει επιζήµιες επιπτώσεις στην παραγωγή, τις υποδοµές και το εισόδηµα των παραγωγών.
Στόχος του χρηµατοδοτικού εργαλείου θα είναι η στήριξη της ανάκαµψης µε την παροχή δανείων κεφαλαίου κίνησης στους πληγέντες, υπό την προϋπόθεση ότι οι ζηµίες τους δεν καλύπτονται και δεν αντισταθµίζονται ήδη από δηµόσια ή ιδιωτικά, υποχρεωτικά ή προαιρετικά/πρόσθετα ασφαλιστικά συστήµατα, ή για αναγκαία ποσά που υπερβαίνουν τις ασφαλιστικές αποζηµιώσεις. Οι υποστηριζόµενες επιχειρήσεις θα πρέπει να είναι βιώσιµες οικονοµικά και τραπεζικά, και να χρησιµοποιήσουν το κεφάλαιο κίνησης για να ανακτήσουν την παραγωγική τους ικανότητα.
Είναι σηµαντικό να προσδιοριστεί ο ακριβής µηχανισµός µε τον οποίο θα αποφασιστεί η επιλεξιµότητα για αυτό το χρηµατοδοτικό εργαλείο. Ιδίως σε περιπτώσεις όπου η αιτία των ζηµιών δεν εµπίπτει στο γενικό πεδίο εφαρµογής των ασφαλιστικών συστηµάτων (δηµόσιων ή ιδιωτικών, όπου υπάρχει ήδη µηχανισµός και θα µπορούσε να χρησιµοποιηθεί), η εξειδίκευση και η τεχνογνωσία για την εκτίµηση των εν λόγω ζηµιών είναι ζωτικής σηµασίας για την πιστοποίηση της επιλεξιµότητας σε κάθε µεµονωµένη περίπτωση. Το χρηµατοδοτικό εργαλείο θα µπορούσε να καταβληθεί ως:
ΕΠΙΛΟΓΗ 1: Εγγύηση για κάθε δάνειο έως 70% σε Ενδιάµεσους Χρηµατοπιστωτικούς Οργανισµούς για τη χορήγηση δανείων κεφαλαίου κίνησης σε πληττόµενες και επιλέξιµες επιχειρήσεις. Η επιλογή µιας προσέγγισης ανά δάνειο (έναντι µιας προσέγγισης χαρτοφυλακίου) ίσως χρειαστεί να προτιµηθεί προκειµένου να παρασχεθούν πρόσθετα κίνητρα στους Ενδιάµεσους Χρηµατοπιστωτικούς Οργανισµούς για τη χρηµατοδότηση επιχειρήσεων που επλήγησαν πρόσφατα από κάποια καταστροφή. Η επιλογή αυτή αναµένεται να δηµιουργήσει χαµηλότερο αποτέλεσµα µόχλευσης, αλλά θα παράσχει πιο σταθερή κάλυψη εγγυήσεων για τους Ενδιάµεσους Χρηµατοπιστωτικούς Οργανισµούς.
ΕΠΙΛΟΓΗ 2: Εργαλείο εγγύησης χαρτοφυλακίου µε υψηλό ανώτατο όριο πρώτης ζηµίας 50% και ποσοστό εγγύησης έως 80%. Η επιλογή αυτή θα επιτρέψει υψηλότερο αποτέλεσµα µόχλευσης και θα εξακολουθήσει να παρέχει υψηλό ποσοστό κάλυψης για τους Ενδιάµεσους Χρηµατοπιστωτικούς Οργανισµούς.
Οι απόψεις που εκφράζονται στα σχόλια των άρθρων δεν απηχούν κατ’ ανάγκη τις απόψεις της ιστοσελίδας μας, το οποίο ως εκ τούτου δεν φέρει καμία ευθύνη. Για τα άρθρα που αναδημοσιεύονται εδώ με πηγή, ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρουμε καθώς απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών τους και δεν δεσμεύουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο την ιστοσελίδα.
