Σε μόνιμη επιφυλακή για τρεις γενιές δάκου στους ελαιώνες λόγω ήπιου καιρού – Ελαίας Καρπός

Follow us on Social Media

Σε επιφυλακή από Ιούλιο φέτος για δάκο, συμπληρωματικές επεμβάσεις με μέτρο

του Γιάννη Ρούπα

Μόνιµος βραχνάς ανεξαρτήτως καιρικών συνθηκών για τους παραγωγούς ελιάς αποτελεί ο δάκος της ελιάς (Bactrocera oleae). Επηρεάζει τόσο τις επιτραπέζιες, όσο και τις ελαιοποήσιµες ποικιλίες, ενώ πρόκειται για είδος µονοφάγο που τρέφεται µε οικονοµικές ποικιλίες, όσο και µε αγριελιές.

Η ζηµιά που δύναται να προκαλέσει είναι συντριπτική, αφού αν αφεθεί να δράσει ανεξέλεγκτα, µπορεί να ρίξει την παραγωγή έως και 60%, ενώ υποβαθµίζει σηµαντικά και την ποιότητα του ελαιόλαδου/της επιτραπέζιας ελιάς. Στο ελαιόλαδο προκαλεί αύξηση της οξύτητάς, της οξείδωσης και αλλοιώνει τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά.

Το άριστο εύρος θερµοκρασιών ωοτοκίας είναι 20-28 °C, ενώ σταµατάει για θερµοκρασίες µικρότερες των 15 ή µεγαλύτερες των 33°C. Θερµοκρασίες κατά το καλοκαίρι άνω των 31°C και χαµηλή σχετική υγρασία (20-25%) προκαλούν µεγάλη θνησιµότητα στα αυγά, καθώς και στις νεαρές προνύµφες (ιδιαίτερα του 1ου και 2ου σταδίου). Ο δάκος, το χρόνο, ανάλογα µε τις καιρικές συνθήκες, ευνοικές ή µη, συµπληρώνει συνήθως 3-5 γενιές. Κάπως έτσι, εφόσον πάντα επιβεβαιωθούν τα κλιµατικά µοντέλα και το καλοκαίρι είναι πιο δροσερό συγκριτικά µε το 2023 και το 2024, ο δάκος ίσως αρχίσει να ταλαιπωρεί τους παραγωγούς νωρίτερα, µια γενιά πριν, από Ιούλιο µήνα (2η έως 4η γενιά).

Στην Ελλάδα εδώ και πολλά χρόνια υλοποιείται πρόγραµµα δολωµατικού ψεκασµού, το οποίο ωστόσο αφήνει πάντα… «νύγµατα» τα οποία έρχεται και εκµεταλλεύεται το µονοφάγο έντοµο, οδηγώντας σε σηµαντική ζηµιά τον ελαιοπαραγωγό. Γι’ αυτό και πλέον οι γεωπόνοι συνιστούν επιπλέον δολωµατικούς ψεκασµούς  (µόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις ανάγκης κάλυψης) ώστε να επιτευχθεί η µέγιστη δυνατή προστασία.

Για την έναρξη του πρώτου ψεκασµού συνεκτιµώνται ορισµένοι παράµετροι:

■ το ύψος του δακοπληθυσµού (5-8 δάκοι ανά παγίδα και ανά πενθήµερο).

■ η σχέση µεταξύ θηλυκών και αρσενικών ατόµων (τα θηλυκά να υπερτερούν των αρσενικών).

■ το ποσοστό των θηλυκών.

■ η κατάσταση του ελαιοκάρπου (έναρξη πήξης-ξυλοποίησης πυρήνα, µέγεθος καρπού) και

■ οι κλιµατολογικές συνθήκες (ύπαρξη ή όχι ευνοικών συνθήκών θερµοκρασίας και υγρασίας για την ανάπτυξη δάκου).

Αν υπάρξει αύξηση του πληθυσµού στις δακοπαγίδες, ακολουθεί δεύτερος ψεκασµός. Στους δολωµατικούς ψεκασµούς δεν ψεκάζεται όλη η επιφάνεια του δένδρου αρκούν 200-300 γραµµάρια ψεκαστικού υγρού στο εσωτερικό της κόµης των δένδρων. Ανάλογα µε το µέγεθος και την πυκνότητα των δένδρων ψεκάζεται και ανάλογος αριθµός. Εναλλακτικά µαζική παγίδευση του δάκου µπορεί να γίνει µε τη χρήση δακοπαγίδων.

Εναλλακτικά υπάρχει και η µαζική παγίδευση

Οι πλέον αποτελεσµατικές παγίδες είναι αυτές που περιέχουν προσελκυστική τροφή (θειική αµµωνία, πρωτεινούχες ουσίες) και προσελκυστικό υλικό φύλου (φεροµόνες για προσέλκυση περισσότερων αρσενικών).

Με τις εν λόγω παγίδες, οι οποίες παραµένουν ενεργές για 6 µήνες περίπου, ελέγχεται ο δάκος και παράλληλα δεν επιβαρύνεται ο καρπός της ελιάς, το λάδι και το περιβάλλον µε εντοµοκτόνα και άλλα χηµικά κατάλοιπα.

∆ακοπροστασία προσφέρει και η καολίνη, ένα αργιλούχο υλικό, το οποίο δρα απωθητικά στην εναπόθεση αβγών στον καρπό, σε αρχικά όµως στάδια.

Όσο µεγαλώνει ο καρπός και η επιφάνεια του, η κάλυψη µε καολίνη µειώνεται και αυξάνει ο κίνδυνος ο δάκος να αφήσει τα αβγά του.

Αξιόπιστη λύση στην πράξη το Dacus Bait 100 από την EVYPΣυνδυάζει φυτικά πρωτεϊνικά υδρολύµατα και έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσµατικό

της Α. Μιχαηλίδου*

Το 84% της παγκόσµιας παραγωγής ελαιολάδου γίνεται περί την Μεσόγειο. Η Ισπανία είναι η πρώτη χώρα σε παραγωγή, µε δεύτερη την Ελλάδα και τρίτη την Ιταλία. Παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι η µικρότερη από τις χώρες που ηγούνται της παγκόσµιας παραγωγής είναι η πρώτη σε κατανάλωση µε 16 λίτρα ανά άτοµο ετησίως. Πέρα όµως από την κατανάλωση η ελιά είναι ιδιαιτέρως σηµαντική για την Ελλάδα καθώς το 15% του καλλιεργούµενου εδάφους της είναι ελαιώνες, έναντι λιγότερο από 10% στην Ισπανία και την Ιταλία. Το ελαιόλαδο αποτελεί σηµαντικό κοµµάτι της ελληνικής οικονοµίας καθώς καλύπτει το 11% της συνολικής εγχώριας αγροτικής παραγωγής σε όρους αξίας (έναντι 2% στην Ευρώπη), συνεισφέροντας το 0,3 του ΑΕΠ.

Όπως όλοι ξέρουµε ο δάκος είναι ο βασικότερος εχθρός της ελιάς. µε ζηµιές που µπορούν να οδηγήσουν σε απώλεια µέχρι και 60% της παραγωγής αν δεν αντιµετωπιστεί σωστά.

Επηρεάζει την παραγωγή ποσοτικά και ποιοτικά. Πέρα από την επίδραση στα ποσοτικά χαρακτηριστικά της παραγωγής µε αποτελέσµατα όπως η πρόωρη καρπόπτωση, επιδράσεις υπάρχουν και στα ποιοτικά χαρακτηριστικά όπως η αύξηση της οξύτητας του ελαιολάδου, υποβαθµίζοντας αυτόµατα την ποιότητα και την αξία του.

Η δακοκτονία αποτελεί κρίσιµο πυλώνα για την προστασία της ελαιοπαραγωγής στην Ελλάδα, ιδιαίτερα σε περιοχές µε έντονη παρουσία της ελιάς, όπως η Κρήτη, η Πελοπόννησος και νησιά του Αιγαίου.

Στις συµβατικές καλλιέργειες η αντιµετώπιση του δάκου στην Ελλάδα γίνεται συστηµατικά µε ετήσια προγράµµατα δολωµατικών ψεκασµών τα οποία οργανώνονται από το 1970 από το ΥΠΑΑΤ. Ο δολωµατικός ψεκασµός έχει συµβάλλει στην επίτευξη µέγιστης παραγωγής και άριστης ποιότητας, µε χαµηλό κόστος και µε υπολειµµατικότητα κάτω από τα αυστηρότερα επιτρεπόµενα όρια.

∆υστυχώς τα τελευταία χρόνια έχει χαθεί η εµπιστοσύνη στο πρόγραµµα δακοκτονίας. Καθυστερήσεις στους ψεκασµούς λόγω γραφειοκρατίας ή ανεπαρκούς στελέχωσης, ανοµοιοµορφία εφαρµογής µεταξύ περιοχών µε αποτέλεσµα άνισα αποτελέσµατα, αυθαίρετες αξιολογήσεις που το υποβαθµίζουν, κάποιοι εργολάβοι που δεν εφαρµόζουν ολοκληρωτικά τον ψεκασµό, κάποιοι που ψεκάζουν τον κορµό αντί του φυλλώµατος και άλλα πολλά έχουν οδηγήσει τους ελαιοπαραγωγούς εκτός του προγράµµατος και ακολουθώντας συµβουλές διαφόρων στην χρήση ψεκασµών κάλυψης. Οι ψεκασµοί κάλυψης όµως, εκτός από το αυξηµένο κόστος του εντοµοκτόνου και της εφαρµογή του, δηµιουργούν µεγάλο θέµα µε τα κατάλοιπα των εντοµοκτόνων τα οποία περνούν σωρευτικά στα τελικά προϊόντα. Τα τελευταία χρόνια υπήρξαν επιστροφές παραγγελιών και απώλειες αγορών από διάφορες χώρες λόγω της υψηλής υπολειµµατικότητας.

Η δακοκτονία στην Ελλάδα χρειάζεται εκσυγχρονισµό:

■ Χρήση νέων τεχνολογιών, όπως παγίδες µε γεωεντοπισµό και αυτόµατη συλλογή δεδοµένων για την καλύτερη πρόβλεψη των πληθυσµών.

■ Ενίσχυση της συνεργασίας µε ιδιώτες παραγωγούς και γεωπόνους για πιο ευέλικτη και στοχευµένη αντιµετώπιση.

■ Εναλλακτικές βιολογικές λύσεις, που µειώνουν τη χρήση χηµικών και είναι φιλικές προς το περιβάλλον.

Η βιολογική καλλιέργεια της ελιάς στην Ελλάδα καλύπτει περίπου το 34% των συνολικά καλλιεργούµενων βιολογικών εκτάσεων. Σε πολλές περιπτώσεις οι βιολογικοί καλλιεργητές επιλέγουν να εφαρµόσουν περιορισµένα µέτρα για την πρόληψη και καταπολέµηση του δάκου µε άµεση επίδραση στην παραγωγή τους τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά, µειώνοντας την κερδοφορία τους, η οποία σχετίζεται άµεσα µε την καταπολέµηση του δάκου.

Στην βιολογική καλλιέργεια η µέθοδος του δολωµατικού ψεκασµού µπορεί µόνον να εφαρµοστεί µε την χρήση εγκεκριµένων βιολογικών φυτοπροστατευτικών και εγκεκριµένου για χρήση στην βιολογική γεωργία εντοµοελκυστικού.

Η µαζική παγίδευση είναι ο πλέον εγκεκριµένος τρόπος της καταπολέµησης στην βιολογική και αυτός ο οποίος επιδοτείται µέσω των eco schemes. ∆υστυχώς και σε αυτήν την περίπτωση η έλλειψη σωστού σχεδιασµού, η πρόχειρη εκτέλεση των επιδοτήσεων και η µηδενική ύπαρξη ελέγχων δεν βοήθησε στην σωστή χρήση αυτού του τόσο σωστού µέτρου.

Το κόστος για την αντιµετώπιση του δάκου στις βιολογικές καλλιέργειες µπορεί ανά περίπτωση να είναι αυξηµένο, η αποδεδειγµένη όµως αύξηση της παραγωγής και της ποιότητας αποτελεί το αντιστάθµισµά του.

To προϊόν της EVYP, το ελκυστικό Dacus Bait 100 χρησιµοποιείται από την δεκαετία του 1970 από το Υπουργείο στο πρόγραµµα δολωµατικών ψεκασµών. Είναι αποτέλεσµα πολλών ετών συνεχούς έρευνας και πειραµατισµού από την οµάδα R & D της εταιρείας και εγκεκριµένων φορέων. Είναι εγκεκριµένο προϊόν για χρήση στη βιολογική γεωργία σύµφωνα µε τον ΚΑΝ. ΕΕ 848/2018 βοηθά στη µείωση του κόστους καταπολέµησης λόγω πολύ µικρότερης χρήσης εντοµοκτόνων στο δολωµατικό ψεκασµό και µηδενικής χρήσης τους στις παγίδες.

Το Dacus Bait 100 είναι µια αξιόπιστη λύση στην πράξη. Συνδυάζει φυτικά πρωτεϊνικά υδρολύµατα και έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσµατικό σε πειραµατικές και εµπορικές εφαρµογές.

Το Dacus Bait 100 είναι προϊόν φυτικής προέλευσης, µη τοξικό, φιλικό προς το περιβάλλον. Είναι απολύτως ακίνδυνο για τα δέντρα, τα φυτά, καθώς και για τους ανθρώπους, τα ζώα και τα ωφέλιµα έντοµα.

Ορισµένα από τα πλεονεκτήµατά του περιλαµβάνουν:

■ Στοχευµένη προσέλκυση του δάκου, περιορίζοντας τις επιδράσεις σε µη-στόχους.

■ Σταθερή απόδοση σε διαφορετικές κλιµατολογικές συνθήκες, κάτι που είναι κρίσιµο για την Ελλάδα.

■ Ευκολία χρήσης και καλή ανάµειξη µε συµβατά εντοµοκτόνα.

Οι παραγωγοί που το χρησιµοποίησαν ανέφεραν σηµαντική µείωση προσβολών και βελτίωση της ποιότητας του ελαιολάδου.

Το Dacus bait 100 έχει δοκιµαστεί µε µεγάλη επιτυχία από το Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων, από τη Γεωπονική Σχολή του Α.Π.Θ. και από ιδιωτικές εταιρείες στην Ισπανία και την Ιταλία.

Η δακοκτονία είναι υπόθεση εθνικής σηµασίας για την ελαιοπαραγωγή µας. Χρειάζεται συνδυασµός παραδοσιακών και καινοτόµων µεθόδων για να διασφαλιστεί το µέλλον της ελιάς στην Ελλάδα. Προϊόντα όπως το Dacus Bait 100 µπορούν να αποτελέσουν µέρος αυτής της στρατηγικής, όταν χρησιµοποιούνται σωστά και σε συνδυασµό µε ολοκληρωµένα προγράµµατα παρακολούθησης και πρόληψης.

*Διευθύνουσα Σύμβουλος ΕΒΥΠ ΕΕ

Αναλυτικά το αφιέρωμα στην Agrenda στην δακοκτονία μπορείτε να δείτε εδώ

Follow us on Social Media

Σχετικά άρθρα:

Αγροτικές Ειδήσεις: Ρωσία: Επιδρομή της αστυνομίας στα γραφεία της ρωσικής Rusagro Ανάθεση σε εισπρακτικές για τις ληξιπρόθεσμες εισφορές στον ΕΦΚΑ Παράταση ισχύος τεσσάρων προσκλήσεων εκδήλωσης ενδιαφέροντος της ΟΕΦ Αγροτικός Συνεταιρισμός Ελαιοπαραγωγών Παλαιοπαναγιάς – Οργάνωση Παραγωγών για το 2ο έτος Παράδοση και καινοτομία από την ΟΕΦ Α.Ο.Ε.Σ. Τυμπακίου