Προώθηση της ισότητας των φύλων μέσω της ΚΑΠ: διδάγματα από την Ισπανία
Η Ισπανία ξεχωρίζει ως ένα εμπνευσμένο παράδειγμα χρήσης της ΚΑΠ για τη μείωση του χάσματος μεταξύ των φύλων στις αγροτικές περιοχές μέσω ποικίλων παρεμβάσεων στο στρατηγικό της σχέδιο για την ΚAΠ.
Η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ισότητα των φύλων περιγράφει δράσεις για την επίτευξη μιας Ευρώπης με ισότητα των φύλων έως το 2025 σε όλους τους τομείς πολιτικής. Στο πλαίσιο αυτό, η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) στηρίζει την ισότητα των φύλων στις αγροτικές περιοχές, ιδίως στο πλαίσιο του Ειδικού Στόχου 8 – Απασχόληση, ανάπτυξη και ισότητα στις αγροτικές περιοχές, προώθηση της απασχόλησης, της ανάπτυξης, της εκπροσώπησης στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων, της συμμετοχής στις γεωργικές επιχειρήσεις, της κοινωνικής ένταξης και της τοπικής ανάπτυξης.
Σε αυτό το πολύ διαφορετικό πλαίσιο, λίγα μόνο στρατηγικά σχέδια της ΚΑΠ (ΕΣΧ) 2023-2027 περιλαμβάνουν ρητά δράσεις για την ισότητα των φύλων στη γεωργία και την αγροτική οικονομία. Η Ισπανία ξεχωρίζει ως εμπνευσμένο παράδειγμα χρήσης της ΚΑΠ για τη μείωση του χάσματος μεταξύ των φύλων στις αγροτικές περιοχές. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω μιας σειράς παρεμβάσεων στο ΕΣΧ, συμπεριλαμβανομένης της συνεργασίας, των επενδύσεων και της συμπληρωματικής εισοδηματικής στήριξης για τις νέες αγρότισσες.
Κατά τον χρόνο των διαπραγματεύσεων για την ισπανική ΚΓΠ 2023-2027, ορισμένες από τις προτεραιότητες ήταν η συμπερίληψη της διάστασης του φύλου και η δυνατότητα ανάληψης θετικής δράσης μέσω των ΕΣΧ των κρατών μελών. Στην Ισπανία, συγκεκριμένες δράσεις προσδιορίστηκαν από την ειδική υποομάδα εργασίας που συντονίστηκε από τη Γενική Διεύθυνση Αγροτικής Ανάπτυξης, Καινοτομίας και Δασικής Πολιτικής, η οποία επικεντρώθηκε στον ειδικό στόχο 8 της ΚΓΠ.
Το χάσμα μεταξύ των φύλων όσον αφορά την απασχόληση και τις συντάξεις είναι μεγαλύτερο στις αγροτικές περιοχές από ό,τι στην υπόλοιπη χώρα (σύμφωνα με τη γενική κατάσταση σε ολόκληρη την ΕΕ). Αυτό καθιστά ακόμη πιο επείγουσα την αξιοποίηση του δυναμικού της ΚΓΠ για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας των γυναικών στη γεωργία και τις αγροτικές περιοχές, για να τις βοηθήσει να εισέλθουν και να παραμείνουν στο επάγγελμα και να συμμετάσχουν στις διαδικασίες και τα όργανα λήψης αποφάσεων.
Ενσωμάτωση της διάστασης της ισότητας των φύλων στο ισπανικό Στρατηγικό Σχέδιο
Η ισότητα των φύλων περιλαμβάνεται και στους δύο πυλώνες του ισπανικού CSP, το οποίο χορηγεί ειδική πρόσθετη χρηματοδότηση σε γυναίκες που δραστηριοποιούνται ήδη στη γεωργία ή επιθυμούν να ξεκινήσουν μια νέα επιχείρηση. Στο πλαίσιο του πρώτου πυλώνα – άμεσες ενισχύσεις – η συμπληρωματική εισοδηματική στήριξη για νέους γεωργούς παρέμβασης είναι κατά 15% υψηλότερη εάν ο ιδιοκτήτης ή συνιδιοκτήτης της εκμετάλλευσης είναι γυναίκα.
Στο πλαίσιο του δεύτερου πυλώνα της ΚΑΠ, 17 από τις περιφερειακές διαχειριστικές αρχές (ΔΑ) που διαχειρίζονται την ΚΑΠ (μία ανά αυτόνομη κοινότητα ή περιφέρεια) έχουν συμπεριλάβει την ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων σε 39 από τις 45 παρεμβάσεις. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω ειδικών κριτηρίων επιλογής, όπως η απόδοση προτεραιότητας σε έργα (ή επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων των γεωργικών εκμεταλλεύσεων) υπό την ηγεσία γυναικών, η δημιουργία μόνιμων θέσεων εργασίας για γυναίκες ή η αύξηση του ποσοστού των γυναικών στα διοικητικά όργανα. Προτεραιότητα δίνεται επίσης σε νομικά πρόσωπα όπου οι γυναίκες κατέχουν μεγαλύτερο ποσοστό του μετοχικού κεφαλαίου.
Οι περισσότερες ΔΑ περιλαμβάνουν την ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων στα κριτήρια επιλογής για τις ακόλουθες παρεμβάσεις των Στρατηγικών Σχεδίων:
→ Ενισχύσεις για επενδύσεις εκσυγχρονισμού ή/και βελτίωσης γεωργικών εκμεταλλεύσεων (15 ΔΑ)
→ Εγκατάσταση νέων γεωργών (14 ΔΑ)
→ LEADER (13 ΔΑ)
→ Μεταφορά γνώσεων και κατάρτιση, καθώς και δραστηριότητες ενημέρωσης (12 ΔΑ)· Εν προκειμένω, αξίζει να σημειωθεί ότι ορισμένες ΔΑ παρέχουν στις γυναίκες πρόσβαση κατά προτεραιότητα σε υπηρεσίες κατάρτισης και παροχής συμβουλών
→ Ενισχύσεις για επενδύσεις στη μεταποίηση, εμπορία και/ή ανάπτυξη γεωργικών προϊόντων διατροφής (10 ΔΑ)
→ Ενισχύσεις για παραγωγικές επενδύσεις σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις που συνδέονται με τη συμβολή στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και την προσαρμογή σε αυτήν, στην αποδοτική χρήση των φυσικών πόρων και στην καλή διαβίωση των ζώων (8 ΔΑ)
→ Συμβουλευτικές υπηρεσίες (8 ΔΑ)
→ Γεωργοπεριβαλλοντικές δεσμεύσεις για γεωργική γη για ολοκληρωμένη παραγωγή· βιώσιμες καλλιέργειες· προώθηση και βιώσιμη διαχείριση των βοσκοτόπων· μελισσοκομία για τη βιοποικιλότητα· και διατήρηση ή βελτίωση των οικοτόπων και των παραδοσιακών γεωργικών δραστηριοτήτων που διατηρούν τη βιοποικιλότητα (2 ΔΑ)
→ Γεωργοπεριβαλλοντικές δεσμεύσεις διαχείρισης στη βιολογική γεωργία (2 ΔΑ)
→ Αναλήψεις υποχρεώσεων για τη διατήρηση των γενετικών πόρων (2 ΔΑ)
→ Ενισχύσεις για περιοχές με φυσικά ή άλλα ειδικά μειονεκτήματα (2 ΔΑ)
→ Ενισχύσεις για ειδικά μειονεκτήματα που προκύπτουν από την εφαρμογή της οδηγίας-πλαισίου για τα ύδατα και του δικτύου Natura 2000 (2 ΔΑ)
Σε ορισμένες περιφέρειες, το LEADER περιλαβάνει απαίτηση για ισορροπία των φύλων στα όργανα λήψη αποφάσεων των ομάδων τοπικής δράσης (ΟΤΔ). Τα κριτήρια που χρησιμοποιούνται για την παροχή κινήτρων για την ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων στους αιτούντες έργα περιλαμβάνουν τη χορήγηση υψηλότερου ποσοστού συγχρηματοδότησης για αιτήσεις υπό την ηγεσία γυναικών ή αιτούντες (οργανώσεις) που διαθέτουν σχέδιο ισότητας.
Ένα υποστηρικτικό περιβάλλον
Το ισπανικό Υπουργείο Γεωργίας παρέχει πληροφορίες σχετικά με πρωτοβουλίες για την ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων, ένα αξιοσημείωτο παράδειγμα είναι ο νόμος που εγκρίθηκε το 2024 στην Ανδαλουσία σχετικά με την Καθεστώς των γυναικών της υπαίθρου και της θάλασσας , η οποία περιλαμβάνει 29 μέτρα για την ενίσχυση της ισότητας των φύλων στους τομείς της γεωργίας, της αλιείας και των γεωργικών προϊόντων διατροφής.
Πληροφορίες σχετικά με τις πρωτοβουλίες για τις αγρότισσες διατίθενται επίσης στον δικτυακό τόπο Ισπανικό Εθνικό Δίκτυο . Το Δίκτυο συμμετέχει επίσης ενεργά στην προώθηση των Ετήσιων Βραβείων Γυναικών της Υπαίθρου, τα οποία ξεκίνησαν το 2010, και επιβραβεύει νέα, εξαιρετικά, πρωτότυπα και καινοτόμα έργα και δράσεις που αναγνωρίζουν το έργο και τον ρόλο των γυναικών στις αγροτικές περιοχές και προωθούν την ένταξη των γυναικών στην τοπική αγορά εργασίας.
Η Ένωση Γυναικείων Αγροδιατροφικών Συνεταιρισμών της Ισπανίας (AMCAE) , μέρος των αγροδιατροφικών συνεταιρισμών της Ισπανίας, είναι ένας βασικός οργανισμός που προωθεί τη γυναικεία ηγεσία στον αγροδιατροφικό συνεταιριστικό τομέα. Ενδιαφέροντα παραδείγματα συμμετοχής των γυναικών περιλαμβάνουν αγροτικούς συνεταιρισμούς όπως Bodegas Campos Reales (στην Κουένκα) ή Cooperativa Colival στο Valdepeñas (Ciudad Real) στην περιοχή Castilla-La Mancha, η οποία έχει μεγαλύτερο αριθμό γυναικών σε διευθυντικές θέσεις. Ενώ υπογραμμίζει τα καλά παραδείγματα, η AMCAE αναγνωρίζει ότι πρέπει να γίνει ακόμη δουλειά, καθώς οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν σήμερα μόνο το 28% των μελών του συνεταιρισμού και μόνο το 10% των γυναικών στο Διοικητικό Συμβούλιο.
Η FADEMUR – η Ισπανική Ομοσπονδία Αγροτικών Γυναικών – προωθεί την πρωτοβουλία «Καλλιεργώντας την ισότητα» (Cultivando Igualdad), μέσω της οποίας η περιφέρεια Castilla-La Mancha έχει μετατρέψει τα περιφερειακά γεωργικά γραφεία της σε ασφαλείς χώρους κατά της βίας λόγω φύλου, ενισχύοντας την προστασία και την υποστήριξη των γυναικών στις αγροτικές περιοχές.
Εάν θέλετε να μάθετε περισσότερα σχετικά με την ισπανική εμπειρία, σκεφτείτε να επικοινωνήσετε με το ισπανικό εθνικό δίκτυο.
Οι απόψεις που εκφράζονται στα σχόλια των άρθρων δεν απηχούν κατ’ ανάγκη τις απόψεις της ιστοσελίδας μας, το οποίο ως εκ τούτου δεν φέρει καμία ευθύνη. Για τα άρθρα που αναδημοσιεύονται εδώ με πηγή, ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρουμε καθώς απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών τους και δεν δεσμεύουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο την ιστοσελίδα.
