Οι αγροτικές περιφέρειες που γεφυρώνουν το χάσμα καινοτομίας
Οι αγροτικές περιοχές παρουσιάζουν δυνατότητες πέραν των παραδοσιακών τομέων, μεταξύ άλλων στη ρομποτική και τους ημιαγωγούς.
Σε όλη την Ευρώπη, οι πόλεις παραμένουν κέντρα επιχειρηματικού δυναμισμού και καινοτομίας. Ωστόσο, τα στοιχεία από μια πρόσφατα δημοσιευμένη σύνοψη πολιτικής του Κοινού Κέντρου Ερευνών δείχνουν ότι οι αγροτικές περιοχές μπορούν να αποτελέσουν κινητήρια δύναμη ανάπτυξης, φιλοξενώντας καινοτόμες επιχειρήσεις σε ποικίλους τομείς έντασης γνώσης.
Οι τομείς στους οποίους δραστηριοποιούνται οι αγροτικές νεοφυείς επιχειρήσεις παρουσιάζουν, όπως αναμενόταν, συγκριτικό πλεονέκτημα στον αγροδιατροφικό τομέα. Ωστόσο, άλλοι τομείς, συμπεριλαμβανομένων των μεταφορών, της ενέργειας ή των βιομηχανιών υψηλής τεχνολογίας, όπως η ρομποτική και οι ημιαγωγοί, εκπροσωπούνται επίσης καλά. Είναι σημαντικό ότι οι αγροτικές περιοχές αντιπροσωπεύουν πάνω από το 11% όλων των νεοφυών επιχειρήσεων ρομποτικής της ΕΕ.
Η εμφάνιση νεοφυών επιχειρήσεων – νέων επιχειρήσεων με γνώμονα την καινοτομία με ισχυρό δυναμικό ανάπτυξης – αποτελεί κρίσιμο στοιχείο του επιχειρηματικού δυναμισμού. Η σύνοψη πολιτικής διαπίστωσε ότι το χάσμα μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών παραμένει σημαντικό, με το 76% όλων των νεοφυών επιχειρήσεων της ΕΕ να εδρεύουν σε πόλεις και το 18% σε κωμοπόλεις και προάστια το 2024, σε σύγκριση με μόλις 6% στις αγροτικές περιοχές.
Ωστόσο, ορισμένες αγροτικές περιοχές παρουσιάζουν αξιοσημείωτες επιδόσεις. Σε περιφέρειες όπως το Val-d’Oise (Γαλλία), το Alb-Donau-Kreis στη Βάδη-Βυρτεμβέργη (Γερμανία) και η επαρχία Imperia (Ιταλία), το μερίδιο των αγροτικών νεοσύστατων επιχειρήσεων είναι πολύ υψηλότερο από τον εθνικό μέσο όρο σε σύγκριση με το μερίδιο του αγροτικού πληθυσμού. Αυτό δείχνει πώς οι αγροτικές περιοχές μπορούν να καλλιεργήσουν καινοτόμες δραστηριότητες υπό τις κατάλληλες τοπικές συνθήκες.
Τα πορίσματα αυτά υπογραμμίζουν τον τρόπο με τον οποίο οι τοποκεντρικές πολιτικές μπορούν να συμβάλουν στην αξιοποίηση του αναξιοποίητου επιχειρηματικού δυναμικού των αγροτικών περιοχών, μετατρέποντάς τες σε τόπους ευκαιριών και κινητήριες δυνάμεις της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας.
Ποσοστό δημιουργίας επιχειρήσεων: ορισμένες αγροτικές περιοχές ξεπερνούν τις αστικές περιοχές
Ο επιχειρηματικός δυναμισμός αποτυπώνει τη ζωτικότητα της επιχειρηματικής δραστηριότητας και του διαρθρωτικού μετασχηματισμού σε όλες τις περιφέρειες και τους τομείς. Ένας βασικός δείκτης είναι το μερίδιο των νέων επιχειρήσεων που αναδύονται σε μια περιοχή. Το 2022 οι αστικές περιφέρειες πρωτοστάτησαν στη δημιουργία επιχειρήσεων με μέσο ποσοστό 10,1%, με κορυφές άνω του 15% στα αστικά hotspots στην Ισπανία και τη Μάλτα, καθώς και στις περιφέρειες των πρωτευουσών του Ελσίνκι, του Ταλίν, του Βουκουρεστίου, της Βαρσοβίας και του Παρισιού.
Ενώ οι αγροτικές περιοχές κατέγραψαν κατά μέσο όρο 8,7%, αρκετές αγροτικές περιοχές ξεχώρισαν ως αξιοσημείωτες εξαιρέσεις. Οι αγροτικές περιφέρειες Lääne-Eesti (Εσθονία) και Giurgiu (Ρουμανία) πέτυχαν ποσοστά δημιουργίας επιχειρήσεων 17% και 16,2% αντίστοιχα.
Το ποσοστό δημιουργίας εργοδοτικής επιχείρησης, που ορίζεται ως ο αριθμός των νεοσύστατων επιχειρήσεων σε σύγκριση με τον συνολικό αριθμό των ενεργών επιχειρήσεων με τουλάχιστον έναν εργαζόμενο, μετρά το ποσοστό των νέων επιχειρήσεων που δημιουργούνται κάθε χρόνο.
Το 2022, 59 αγροτικές περιφέρειες στην Εσθονία, τη Ρουμανία, την Ουγγαρία, την Κροατία, την Πολωνία και τη Φινλανδία ανέφεραν ποσοστά δημιουργίας επιχειρήσεων πολύ υψηλότερα από τον μέσο όρο του 9,4% της ΕΕ. Σε άλλες χώρες, οι αγροτικές περιφέρειες είχαν παρόμοιες επιδόσεις με τις αστικές περιοχές της ίδιας χώρας – για παράδειγμα στην Ουγγαρία, την Ιταλία και τη Λετονία.
Επιχειρήσεις υψηλής ανάπτυξης: η ιστορία επιτυχίας της Jämtland
Οι επιχειρήσεις υψηλής ανάπτυξης, που ορίζονται ως εταιρείες που καταγράφουν ετήσια αύξηση της απασχόλησης άνω του 10% για τρία συναπτά έτη, παρέχουν έναν άλλο σημαντικό φακό για την αξιολόγηση του επιχειρηματικού δυναμισμού. Οι αστικές περιφέρειες προηγούνται συνολικά, αλλά ξεχωρίζουν και αρκετές αγροτικές περιφέρειες. Όσον αφορά τις επιχειρήσεις υψηλής ανάπτυξης, η Jämtland (Σουηδία) κατέγραψε το υψηλότερο μερίδιο μεταξύ των αγροτικών περιοχών στην Ευρώπη, φθάνοντας το εντυπωσιακό 21,2% το 2022, σε σύγκριση με μέση παρουσία επιχειρήσεων υψηλής ανάπτυξης 8,2% στις αγροτικές περιοχές και 10,1% στις αστικές περιοχές. Η επιχειρηματική ζωντάνια της Jämtland φαίνεται να πηγάζει από έναν συνδυασμό ευνοϊκών τοπικών συνθηκών, συμπεριλαμβανομένου ενός από τα πιο πυκνά δίκτυα κόμβων συνεργασίας και μάθησης της Σουηδίας, δυναμικών συνεργατικών σχηματισμών, ισχυρής συνεργατικής κουλτούρας, ενεργών ομάδων τοπικής ανάπτυξης και πρωτοβουλιών που υποστηρίζουν τη διά βίου μάθηση και την ανάπτυξη δεξιοτήτων.
Αναγκαίοι πρόσφοροι όροι
Συνολικά, τα πορίσματα υπογραμμίζουν τον τρόπο με τον οποίο οι κατάλληλες τοπικές συνθήκες μπορούν να ευνοήσουν την ισόρροπη επιχειρηματική ανάπτυξη σε όλες τις αγροτικές και αστικές περιοχές. Οι τοποκεντρικές, ολοκληρωμένες δημόσιες πρωτοβουλίες που βασίζονται σε αναλυτικά εδαφικά δεδομένα μπορούν να αντιμετωπίσουν τις εδαφικές ανισότητες και να απελευθερώσουν το πλήρες αναπτυξιακό δυναμικό όλων των εδαφών της ΕΕ, διασφαλίζοντας ότι καμία περιφέρεια —αστική, ενδιάμεση ή αγροτική— δεν θα μείνει στο περιθώριο.
Οι ευνοϊκές συνθήκες για καινοτόμα οικοσυστήματα περιλαμβάνουν:
▪ Επένδυση σε στοχευμένα προγράμματα ανάπτυξης δεξιοτήτων που ευθυγραμμίζονται με τις τοπικές οικονομικές ανάγκες
▪ Βελτίωση της πρόσβασης σε χρηματοδότηση
▪ Μείωση του διοικητικού φόρτου και ενίσχυση των εργαλείων ψηφιακής διακυβέρνησης
▪ Αναβάθμιση των ψηφιακών υποδομών, καθώς και των μεταφορών και των εγκαταστάσεων
▪ Προώθηση της επιχειρηματικής εκπαίδευσης και κουλτούρας
▪ Προώθηση δικτύων καινοτομίας, μάθησης από ομοτίμους και ανάπτυξης ικανοτήτων
Ιστορικό
Η επιχειρηματικότητα διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στην προώθηση της οικονομικής ανθεκτικότητας και της εδαφικής συνοχής της ΕΕ. Αντιπροσωπεύοντας το 99% του συνόλου των επιχειρήσεων της ΕΕ, οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) και οι νεοφυείς επιχειρήσεις αποτελούν ζωτικής σημασίας κινητήριες δυνάμεις της καινοτομίας και των ευκαιριών απασχόλησης.
Η ΕΕ έχει δρομολογήσει διάφορες στρατηγικές πρωτοβουλίες για την αξιοποίηση του δυναμικού της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας σε όλες τις περιοχές. Σε αυτά περιλαμβάνονται η πολιτική συνοχής, το κύριο εργαλείο της ΕΕ για την προώθηση της ισόρροπης εδαφικής ανάπτυξης, και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης· και τη στρατηγική για τις ΜΜΕ με στόχο μια βιώσιμη και ψηφιακή Ευρώπη· τη στρατηγική εκκίνησης και επέκτασης.
Στο πλαίσιο του μακροπρόθεσμου οράματος για τις αγροτικές περιοχές της ΕΕ, το Ευρωπαϊκό Φόρουμ Χωριών Νεοφυών Επιχειρήσεων, το οποίο συντονίζεται από το Κοινό Κέντρο Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, επιδιώκει να συγκεντρώσει στοιχεία σχετικά με τα πρότυπα και τις κινητήριες δυνάμεις της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας στην αγροτική Ευρώπη και να συνδέσει τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, τους επαγγελματίες και τις τοπικές κοινότητες προκειμένου να διαμορφώσει δράσεις που υποστηρίζουν την τοπική καινοτόμο επιχειρηματικότητα.
Οι απόψεις που εκφράζονται στα σχόλια των άρθρων δεν απηχούν κατ’ ανάγκη τις απόψεις της ιστοσελίδας μας, το οποίο ως εκ τούτου δεν φέρει καμία ευθύνη. Για τα άρθρα που αναδημοσιεύονται εδώ με πηγή, ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρουμε καθώς απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών τους και δεν δεσμεύουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο την ιστοσελίδα.
