Μόνο διοικητικές αστοχίες αναγνωρίζει στο πρόστιμο 415 εκατ. ευρώ ο Τσιάρας

Επιμένοντας στον όρο «δημοσιονομικές διορθώσεις», ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, επιχειρεί να «υποτιμήσει» το νέο τεράστιο βάρος που μεταφέρεται στους ώμους των Ελλήνων φορολογουμένων εξαιτίας του προστίμου. Την ίδια στιγμή, σπεύδει να απαλλάξει από τις ευθύνες της τη «δυναστεία του ΟΣΔΕ», παραβλέποντας το όργιο κατασπατάλησης του δημόσιου χρήματος που αυτή είχε στήσει, τις περισσότερες φορές μπροστά στα μάτια της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας. 

Αναλυτικά στο non paper του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης αναφέρεται:

Τι πραγματικά συμβαίνει με το πρόστιμο των 415 εκατομμυρίων ευρώ στον ΟΠΕΚΕΠΕ

Η πρόσφατη απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Εκτελεστική Απόφαση (ΕΕ) 2025/1147 της 11ης Ιουνίου 2025), που αφορά σε διορθώσεις στα κονδύλια του ΕΓΤΕ και του ΕΓΤΑΑ για 17 κράτη μέλη, περιλαμβάνει και την Ελλάδα, με συνολική δημοσιονομική διόρθωση 415.051.036,74 ευρώ.

Οι έλεγχοι που οδήγησαν σε κυρώσεις ξεκινούν από το 2009 και φτάνουν μέχρι και το 2023 και οι συγκεκριμένοι  από το 2016 έως και το 2023. Δηλαδή καλύπτουν θητείες κυβερνήσεων διαφορετικής πολιτικής κατεύθυνσης. Συνεπώς, δεν μπορεί να αποδοθεί ευθύνη σε μία μόνο περίοδο ή πρόσωπο.

Το ζήτημα έχει εγείρει ερωτήματα και παρανοήσεις. Είναι κρίσιμο, λοιπόν, να αποσαφηνιστούν τα εξής:

1. Δεν πρόκειται για απάτες παραγωγών, αλλά για διοικητικές αστοχίες

Το εν λόγω ποσό αφορά διοικητικά πρόστιμα που επιβλήθηκαν λόγω ελλιπούς ή πλημμελούς εφαρμογής των ευρωπαϊκών κανονισμών που διέπουν τη χορήγηση των κοινοτικών ενισχύσεων. Δεν σχετίζεται με περιπτώσεις εξαπάτησης ή δόλου από την πλευρά των παραγωγών. Αφορά, κυρίως, διοικητικές αδυναμίες στην ορθή εφαρμογή των ευρωπαϊκών κανονισμών που οφείλονται στην έλλειψη μηχανισμού και προσωπικού, από την πλευρά του ΟΠΕΚΕΠΕ αλλά και από την πλευρά του ελληνικού κράτους (απουσία κτηματολογίου και βοσκοτοπικών χαρτών).

2. Υπάρχει σαφής διάκριση ανάμεσα στα διοικητικά πρόστιμα και στις δόλιες πράξεις

Η Ευρωπαϊκή Ένωση διαχωρίζει τις δημοσιονομικές διορθώσεις (διοικητικά πρόστιμα) από τις πράξεις απάτης, και έτσι τις αντιμετωπίζει και η ελληνική διοίκηση. Στην πρώτη περίπτωση, το Δημόσιο επιστρέφει τα κονδύλια με συγκεκριμένους μηχανισμούς (δημοσιονομική διόρθωση, συμψηφισμός με μελλοντικές εκταμιεύσεις, κρατικός προϋπολογισμός). Στη δεύτερη περίπτωση, τα ποσά ανακτώνται από τους καταδικασθέντες μετά την ολοκλήρωση της ποινικής διαδικασίας, ενώ ασκούνται και ποινικές διώξεις. Περιπτώσεις απάτης σε βάρος του Οργανισμού από παραγωγούς εξετάζονται από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και  εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Δικαιοσύνης. Οι περιπτώσεις αυτές διερευνώνται και εκτός από τις ποινικές ευθύνες θα επιστραφούν και οι παράνομες ενισχύσεις ως αχρεωστήτως καταβληθείσες. 

3. Τέτοιες διορθώσεις δεν είναι φαινόμενο αποκλειστικά ελληνικό

Η Ελλάδα δεν είναι η μόνη χώρα που υφίσταται διορθώσεις. Στην ίδια απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επιβάλλονται συνολικές δημοσιονομικές διορθώσεις σε 17 κράτη μέλη, γεγονός που υποδεικνύει πως πρόκειται για μια συνήθη διαδικασία δημοσιονομικής εποπτείας της ΕΕ και όχι για μεμονωμένο ελληνικό φαινόμενο. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι δεν πρέπει να υπάρξουν διορθώσεις. Το αντίθετο. Και για το λόγο αυτό ο Οργανισμός από πέρυσι ετέθη υπό την επιτήρηση του ΥΠΑΑΤ ώστε να εφαρμοσθεί σχέδιο πλήρους εξυγίανσής του και κάλυψης των λειτουργικών του αναγκών, ώστε να επιτελεί με μεγαλύτερη διαφάνεια και δικαιοσύνη το έργο του.

4. Οι διορθώσεις αφορούν σε δύο διακριτές πολιτικές περιόδους

Η συνολική εικόνα του ζητήματος δεν μπορεί να αποκοπεί από το πολιτικό πλαίσιο στο οποίο προέκυψαν οι παραβάσεις. Οι διορθώσεις αφορούν:

• Περίοδο έως τις εκλογές του 2019: Όπου εφαρμόστηκαν διαδικασίες που αποδείχθηκαν ελλιπείς και ατεκμηρίωτες.
• Περίοδο από το 2020 έως σήμερα: Στην οποία, λόγω θεσμικών αδυναμιών και έλλειψης κρίσιμων υποδομών (όπως το Κτηματολόγιο, οι Δασικοί και Βοσκοτοπικοί Χάρτες, η λειτουργική Κτηνιατρική Βάση), συνεχίστηκε (προς αποφυγή διακοπής των ενισχύσεων) η εφαρμογή του ίδιου πλαισίου διαδικασιών, με αποτέλεσμα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να θεωρήσει ανεπαρκείς ακόμη και τις παρεμβάσεις βελτίωσης που επιχειρήθηκαν από πρόσφατες διοικήσεις. 

5. Το Action Plan που εφαρμόζεται από 11/9/2024 διασφαλίζει την ευρωπαϊκή συμμόρφωση

Για πρώτη φορά υιοθετήθηκε, σε συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ένα ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης (Action Plan) με 45 στοχευμένες παρεμβάσεις για την αναδιοργάνωση του ΟΠΕΚΕΠΕ. Η εφαρμογή του ξεκίνησε την 11η Σεπτεμβρίου 2024 – όταν ο Οργανισμός τέθηκε υπό την εποπτεία του ΥΑΠΑΑΤ- και με την πλήρη υλοποίησή του διασφαλίζεται η συμμόρφωση του ΟΠΕΚΕΠΕ με τους ευρωπαϊκούς κανόνες λειτουργίας, ελέγχου και διαφάνειας.

6. Η υπαγωγή του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ ενισχύει τη διαφάνεια και την αξιοπιστία

Η απόφαση για την ένταξη του ΟΠΕΚΕΠΕ υπό την εποπτεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) αποτελεί στρατηγική επιλογή με στόχο την ενίσχυση της θεσμικής ανεξαρτησίας, της λογοδοσίας και της διαφάνειας στη διαχείριση των κοινοτικών ενισχύσεων.

7. Στόχος: Ανάκτηση της αξιοπιστίας και ενίσχυση της εμπιστοσύνης των παραγωγών

Το βασικό ζητούμενο παραμένει η αποκατάσταση της αξιοπιστίας του ΟΠΕΚΕΠΕ, ώστε να αποτελεί έναν αξιόπιστο, αποτελεσματικό και δίκαιο μηχανισμό για όλους τους παραγωγούς της χώρας. Η εμπιστοσύνη του αγροτικού κόσμου είναι καθοριστική και μόνο μέσα από διοικητική αποτελεσματικότητα, διαφάνεια και διαρκή συμμόρφωση με το ευρωπαϊκό πλαίσιο μπορεί να διασφαλιστεί.

Συμπερασματικά

Το πρόστιμο των 415 εκατ. ευρώ δεν αφορά απάτη αλλά διοικητικές αστοχίες. Δεν είναι μοναδικό για την Ελλάδα, καθώς αφορά 17 χώρες, και είναι αποτέλεσμα συστημικών προβλημάτων που διαχρονικά δεν αντιμετωπίστηκαν. Το σχέδιο δράσης από το 2024, η υπαγωγή στην ΑΑΔΕ και η σταδιακή αναβάθμιση των υποδομών του ΟΠΕΚΕΠΕ, αλλά και η υπαγωγή του στην ΑΑΔΕ, δείχνουν τη βούληση της κυβέρνησης για αλλαγή και διασφάλιση της νομιμότητας, με τελικό στόχο έναν Οργανισμό σύγχρονο, διαφανή και αξιόπιστο για τους Έλληνες παραγωγούς.

Η πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΑΤ διαχειρίζεται την κρίση με θεσμικό και μεθοδικό τρόπο. Αντί να μεταθέτει ευθύνες ή να υποτιμά τις παρατηρήσεις των ευρωπαϊκών αρχών, έχει προσεγγίσει το θέμα με νηφαλιότητα, έμφαση στη διαφάνεια και τεκμηριωμένη στρατηγική υπεράσπισης της χώρας. Παράλληλα λαμβάνει όλα εκείνα τα μέτρα που είναι απαραίτητα για την πλήρη κάθαρση του Οργανισμού, καθώς το πραγματικό ερώτημα- πέρα από τις νομικές ευθύνες που θα αποδοθούν-  δεν είναι το ποιος ευθύνεται περισσότερο ή λιγότερο για το παρελθόν, αλλά πώς θα διασφαλισθεί η σωστή και δίκαιη λειτουργία του Οργανισμού και δεν θα υπάρξουν νέα λάθη.

Θυμίζουμε ότι ο ΟΠΕΚΕΠΕ με τις ενισχύσεις που καταβάλλει  (πάνω από 3 δις ετησίως με τα 2,3  εξ αυτών να αποτελούν άμεσες ενισχύσεις προς τους παραγωγούς και τα λοιπά έργα υποδομής), επηρεάζει το σύνολο της ζωής της ελληνικής κοινωνίας, ενισχύοντας την κοινωνική συνοχή

Νωρίτερα το Agronews έγραφε:

Καμπάνα 415 εκατ. ευρώ στον ΟΠΕΚΕΠΕ, ευθύνη και στον μηχανογράφο 

Έφθασε ο πρώτος μεγάλος λογαριασμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την κακοδιαχείριση των τελευταίων χρόνων στον ΟΠΕΚΕΠΕ, με το πρόστιμό να ανεβαίνει στα 415 εκατ. ευρώ και την ευθύνη να μοιράζεται ανάμεσα στη διοίκηση του οργανισμού και τη μηχανογραφική υποστήριξη που ο αυτός είχε όλα αυτά τα χρόνια από συγκεκριμένη εταιρεία πληροφορικής. 

Η εν λόγω «καμπάνα» που όπως όλα δείχνουν είχε φθάσει νωρίτερα στα αυτά των ιθυνόντων του Μεγάρου Μαξίμου, ήταν αυτή που κινητοποίησε τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, υποχρεώνοντάς τον επί της ουσίας, να ανακοινώσει τη μεταφορά του έργου διαχείρισης του ΟΣΔΕ από τον ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ.

Σύμφωνα με πληροφορίες που διέρρευσαν στον τύπο, πρόστιμο ύψους 415 εκατ. ευρώ θα πληρώσει η Ελλάδα λόγω κακής διαχείρισης των κοινοτικών επιδοτήσεων από το 2016 μέχρι το 2023, κυρίως λόγω ανεπαρκών ελέγχων από τον ελληνικό οργανισμό διαχείρισης των ευρωπαϊκών κονδυλίων, τον γνωστό ΟΠΕΚΕΠΕ.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφέρει ως βάση για την απόφασή της το άρθρο 52 του Κανονισμού 1306/2013 και το άρθρο 55 του Κανονισμού 2021/2116 και καταγράφει ότι έγινε παραβίαση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας που διέπει τη χρηματοδότηση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει επιβάλει οριζόντια διόρθωση στο ποσό των επιδοτήσεων που θα λάβει η Ελλάδα τα επόμενα χρόνια, ύψους 5%, δεδομένου ότι θεωρεί ότι το πρόβλημα είναι συστημικό και ότι δεν υπάρχει σωστή εποπτεία και λειτουργία του μοντέλου διαχείρισης των επιδοτήσεων στην Ελλάδα, εδώ και πολλά χρόνια. Μάλιστα το ποσό της οριζόντιας διόρθωσης αυξάνεται σε 10% ως πρόστιμο για ενισχύσεις που δόθηκαν το 2018, το 2019 και το 2020 για τη στήριξη γεωργών νεαρής ηλικίας. Ωστόσο, τα μεγαλύτερα ποσά καταλογισμών, 79 εκατ. και 76 εκατ., αφορούν στρεμματικές ενισχύσεις το 2021 και το 2022 αντίστοιχα.

Στην περίπτωση του προστίμου των ύψους 415.051.036,74 ευρώ το πιθανότερο είναι για την πληρωμή του να επιβαρυνθεί ο κρατικός προϋπολογισμός εφόσον δεν υπάρχουν συγκεκριμένοι αγρότες που να έχουν παρανομήσει· άλλωστε δεν έχουν πραγματοποιηθεί και έλεγχοι. Σε διαφορετική περίπτωση θα πρέπει να περικοπούν οι επιδοτήσεις των αγροτών οριζόντια κατά 5%, κάτι που βέβαια είναι άδικο και θα φέρει και μεγάλο πολιτικό κόστος.

Η Ελλάδα την επόμενη χρονιά αναμενόταν να εισπράξει από την Ε.Ε. μέσω των άμεσων ενισχύσεων ποσό ύψους περίπου 1,9 δισ. ευρώ. Όμως, όπως φαίνεται το 1/4 αυτού του ποσού, συγκεκριμένα 415.051.036,74 ευρώ ευρώ, θα περικοπεί λόγω του προστίμου για πληρωμές που δεν έγιναν με βάση τα ενωσιακά κριτήρια και τη νομοθεσία ή επειδή δεν ελέγχθηκαν οι δικαιούχοι σύμφωνα με τα προβλεπόμενα. Μάλιστα, όπως αναφέρουν στελέχη του αγροτικού χώρου, τα συγκεκριμένα πρόστιμα είναι η αρχή, καθώς αναμένονται και άλλοι καταλογισμοί.

Δείτε εδώ την απόφαση για Δημοσιονομική Διόρθωση

Σχετικά άρθρα:

Συναντήσεις του συντονιστικού των αγροτών και στους τέσσερις νομούς της Κρήτης Έρχονται στην Ευρώπη οι μπανάνες Honeyglow της Del Monte Τελευταία ευκαιρία για 5ετές πριμ έως 120 ευρώ/στρέμμα Κομφούζιο στις 30 Απριλίου Πήραν μαζί ΦΕΚ ακόμα τρεις συνδεδεμένες, 32.8 ευρώ τα όσπρια, 19.2 τα κτηνοτροφικά