Μυκοτοξίνες και ποιότητα ελαιολάδου

Με την έναρξη της συγκομιδής, η ελαιοκομική βιομηχανία καλείται να αντιμετωπίσει μία πρόκληση που ξεπερνά την απλή παραγωγή και την αισθητική ποιότητα του ελαιολάδου: αυτή των μυκοτοξινών.

Οι μυκοτοξίνες, και ειδικά οι αφλατοξίνες, είναι άγνωστες στο ανθρώπινο μάτι αλλά αποτελούν σοβαρό κίνδυνο για την ασφάλεια και την εμπορευσιμότητα του ελαιολάδου. Οι αφλατοξίνες, με πιο επικίνδυνη την B1 (AFB1), είναι καρκινογόνες και γενετοξικές, με δυνατότητα πρόκλησης καρκίνου του ήπατος. Η εμφάνισή τους σχετίζεται με την είσοδο σπορίων μύκητα, κυρίως του Aspergillus flavus, μέσω μικροτραυμάτων στις ελιές, τα οποία προκαλούν τα έντομα, όπως ο δάκος της ελιάς (Bactrocera oleae).

 Αυτές οι πληγές επιτρέπουν την είσοδο των σπορίων μύκητα, τα οποία σε συνθήκες υγρασίας και υψηλών θερμοκρασιών μπορούν να παράγουν τις αφλατοξίνες.

Ο κίνδυνος δεν περιορίζεται μόνο στη συγκομιδή. Η αποθήκευση των ελιών σε υγρά και ανεπαρκώς αεριζόμενα περιβάλλοντα μετά τη συγκομιδή μπορεί να ενισχύσει την ανάπτυξη των μυκήτων και να ευνοήσει τη δημιουργία αφλατοξίνης B1, η οποία είναι εξαιρετικά επικίνδυνη για την ανθρώπινη υγεία.

Η αφλατοξίνη είναι ένα χημικά σταθερό μόριο που μόλις εισέλθει στο ελαιόλαδο δεν μπορεί να απομακρυνθεί. Σύμφωνα με μελέτες από το CREA και το Πανεπιστήμιο του Μπάρι, οι συγκεντρώσεις αφλατοξίνης σε ελαιόλαδα που προέρχονται από κατεστραμμένες ελιές ή ελιές που αποθηκεύτηκαν σε μη βέλτιστες συνθήκες κυμαίνονται από 0,2 έως 1,5 μg/kg. Οι ευρωπαϊκοί κανονισμοί θέτουν το ανώτατο όριο για την αφλατοξίνη B1 στα 2 μg/kg, με άλλες χώρες, όπως οι ΗΠΑ και οι ασιατικές αγορές, να επιβάλλουν αυστηρότερα όρια.

Ο κανονισμός (ΕΕ) 2023/915 θα ισχύει πλήρως από τον Ιούλιο του 2025, ενώ οι ενημερωμένες οδηγίες HACCP του 2025 (Κανονισμός ΕΕ 2025/636) καλούν τις επιχειρήσεις να εξετάζουν τις μυκοτοξίνες ως χημικούς ρυπαντές στα σημεία κρίσιμου ελέγχου της αλυσίδας παραγωγής. Αν και προς το παρόν οι ιταλικοί ελαιοτριβείς δεν είναι υποχρεωμένοι να συμπεριλάβουν τις αφλατοξίνες στο σχέδιο HACCP, η επαγγελματική επιμέλεια που ορίζει ο Αστικός Κώδικας καθιστά σαφές ότι η αμέλεια στον χειρισμό αυτού του κινδύνου μπορεί να οδηγήσει σε νομικές συνέπειες.

Η παραδοσιακή φυτοπροστασία δεν αρκεί πλέον. Η προστασία του ελαιολάδου από χημικούς ρυπαντές όπως οι αφλατοξίνες απαιτεί μία συνολική προσέγγιση για τη διασφάλιση της υγιεινής του προϊόντος σε όλη την αλυσίδα παραγωγής. Ο έγκαιρος τρύγος, η αποθήκευση σε καλά αεριζόμενους και ξηρούς χώρους, η χρήση διαπερατών κασετών και η άμεση επεξεργασία είναι πλέον απαραίτητες πρακτικές όχι μόνο για την τεχνική διαχείριση, αλλά και για νομική και εμπορική προστασία.

Πηγή: olivonews.it

Σχετικά άρθρα:

Μέχρι 31 Ιουλίου οι δηλώσεις ΟΣΔΕ 2025, καταργείται το +/- 20% για τις εισφορές ΕΛΓΑ, υποχρεωτικός ο ΑΤΑΚ Εγκρίθηκαν 10 εκατ. ευρώ για τις πιστώσεις στα παλιά Leader Πολιτική: Κυβερνητικό «ηλεκτροΣΟΚ» με 18,9% ακριβότερο ρεύμα τον Ιούλιο Παρατείνεται μέχρι τις 22 Σεπτεμβρίου η προθεσμία μεταβιβάσεων δικαιωμάτων