Κλείδωσε 31,7 ευρώ το πριμ για τη δέσμευση άνθρακα στο βαμβάκι, αναλυτικά δεσμεύσεις, όλη η προδημοσίευση

Η παρέμβαση αυτή  έχει στόχο την ενίσχυση των ενεργών γεωργών με αρόσιμες καλλιέργειες και πιο συγκεκριμένα βαμβάκι, βιομηχανική τομάτα και κινόα προκειμένου να μειωθούν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Πρόκειται για μια πιλοτικού χαρακτήρα παρέμβαση, στην οποία η ενίσχυση σχετίζεται με τη διαχείριση των καλλιεργειών και το περιβαλλοντικό αποτέλεσμα.

Δικαιούχοι της δράσης θα είναι ενεργοί γεωργοί (φυσικά και νομικά πρόσωπα ή ομάδες φυσικών ή νομικών προσώπων, οι οποίοι πληρούν τον ορισμό του ενεργού γεωργού).

Η Παρέμβαση θα υλοποιηθεί σε όλη τη χώρα και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης – ΕΓΤΑΑ) και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ).

Η προδημοσίευση της πρόσκλησης είναι διαθέσιμη στις ιστοσελίδες: www.agrotikianaptixi.gr  και  www.minagric.gr.

Οι κύριες στρατηγικές για τη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα στη γεωργία σχετίζονται με την υιοθέτηση φιλικών προς το περιβάλλον καλλιεργητικών πρακτικών και τη βελτιστοποίηση των χρησιμοποιούμενων εισροών. Η μείωση της έντασης στη χρήση γεωργικών μηχανημάτων οδηγεί σε χαμηλότερη κατανάλωση καυσίμων και, κατά συνέπεια, σε περιορισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Παράλληλα, η εφαρμογή πρακτικών μειωμένης ή μηδενικής κατεργασίας του εδάφους συμβάλλει στη διατήρηση της οργανικής ουσίας και ενισχύει τη δέσμευση του άνθρακα στο έδαφος.

Όσον αφορά στη λίπανση, η χρήση λιπασμάτων βραδείας αποδέσμευσης ή εμπλουτισμένων με παρεμποδιστές αζώτου μειώνει τις απώλειες με τη μορφή οξειδίων του αζώτου (N₂O), τα οποία διαθέτουν υψηλό δυναμικό θέρμανσης του πλανήτη (Global Warming Potential – GWP). Η ενσωμάτωση οργανικών λιπασμάτων μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση της δομής και της γονιμότητας του εδάφους, ενισχύοντας τη μικροβιακή δραστηριότητα και την ικανότητα συγκράτησης θρεπτικών στοιχείων, ανάλογα με τον τύπο και το πρωτόκολλο εφαρμογής, καθώς και το βαθμό κορεσμού του εδάφους, τις κλιματικές συνθήκες και το ιστορικό χρήσης γης. Πρακτικές όπως οι επίσπορες καλλιέργειες, ιδιαίτερα με ψυχανθή, η φυτοκάλυψη και η διαχείριση των φυτικών υπολειμμάτων ενισχύουν τη βιοποικιλότητα του εδάφους, περιορίζουν τη διάβρωση και μπορούν να οδηγήσουν σε αύξηση ή σταθεροποίηση του οργανικού άνθρακα στο έδαφος.

Β. Επιλέξιμες καλλιέργειες και γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής

Επιλέξιμες καλλιέργειες για ένταξη στην παρέμβαση είναι οι καλλιέργειες του βαμβακιού, της βιομηχανικής τομάτας και της κινόα, σε εκτάσεις οι οποίες είναι δηλωμένες στην Ενιαία Αίτηση Ενίσχυσης (ΕΑΕ) του υποψηφίου.

Γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής της δράσης είναι ολόκληρη η ελληνική επικράτεια.

Γ. Τιμή βάσης, έτος αναφοράς και έτη εφαρμογής

Για τον υπολογισμό του ποσοστού ετήσιας μείωσης του αποτυπώματος άνθρακα απαιτείται να οριστεί ένα έτος, ως έτος αναφοράς προκειμένου να αποτελέσει την τιμή βάσης με την οποία θα συγκρίνονται τα επόμενα έτη εφαρμογής. Μονάδα τιμής βάσης του αποτυπώματος άνθρακα είναι το ένα (1) kg CO2 eq/ha ή το ένα (1) kg CO2 eq/tn παραγόμενου προϊόντος. Οι δικαιούχοι θα έχουν τη ευχέρεια να επιλέξουν μια από τις δύο μονάδες.

Ως έτος αναφοράς για τον υπολογισμό της τιμής βάσης ορίζεται το έτος 2025. Ως έτη εφαρμογής ορίζονται τα έτη 2026, 2027 και 2028.

Δ. Δικαιούχοι

Δικαιούχοι μπορούν να κριθούν φυσικά και νομικά πρόσωπα ή ομάδες φυσικών ή νομικών προσώπων, οι οποίοι πληρούν τον ορισμό του ενεργού γεωργού σύμφωνα με την ΥΑ 519/135068/5-52023 (ΦΕΚ 3071 Β’).

Ε. Κριτήρια επιλεξιμότητας εκμετάλλευσης & βασικές προϋποθέσεις ένταξης δικαιούχου (ενδεικτικά και όχι περιοριστικά).

1. Προκειμένου να ενταχθούν στην Παρέμβαση, τα αιτούμενα προς ένταξη αγροτεμάχια, πρέπει να πληρούν τα παρακάτω κριτήρια επιλεξιμότητας:

1.1 Να είναι δηλωμένα στην ΕΑΕ του 2025 του υποψηφίου

1.2 Η συνολική προς ένταξη έκταση καλλιέργειας να είναι τουλάχιστον 1 Ha Βαμβακιού ή/και 1 Ηa βιομηχανικής τομάτας ή/και 0,5 Ha κινόα.

1.3 Να κατέχονται νόμιμα κατά την ένταξη, και για κάθε έτος, καθ’ όλη την περίοδο δέσμευσης.

2. Κατά το έτος αναφοράς δηλαδή κατά το έτος 2025 ο υποψήφιος δικαιούχος θα πρέπει:

2.1 Να τηρεί Μητρώο Εισροών- Εκροών και Ημερολογίου Εργασιών (ΜΕΕ – ΗΕ) για τις επιλέξιμες καλλιέργειες της εκμετάλλευσης σύμφωνα με το Παράρτημα Ι. Το εν λόγω Παράρτημα έχει ως βάση το Παράρτημα ΙΙΙ της υπ’ αριθμ. 1313/178948/9-6-2023 Υπουργικής Απόφασης ωστόσο έχει εμπλουτισθεί με πληροφορίες για τις ανάγκες των επιλέξιμων καλλιεργειών της Παρέμβασης. Στο Μητρώο Εισροών καταχωρίζονται και τηρούνται τα νόμιμα παραστατικά αγοράς εισροών, συμπεριλαμβανομένων, του πολλαπλασιαστικού υλικού, των φυτοπροστατευτικών προϊόντων, των προϊόντων θρέψης/λίπανσης και οργανικής ουσίας (κοπριάς), των καυσίμων και της ενέργειας.

Στο Ημερολόγιο Εργασιών καταχωρίζονται αναλυτικά οι γεωργικές εργασίες ανά αγροτεμάχιο της εκμετάλλευσης, συμπεριλαμβανομένων της σποράς, της κατεργασίας εδάφους (όργωμα, ακαλλιέργεια, εδαφοκάλυψη, κτλ.), της λίπανσης (βασική ή επιφανειακή ή διαφυλλική) και προσθήκης οργανικής ουσίας (κοπριάς), της άρδευσης, της ρύθμισης ανάπτυξης, της φυτοπροστασίας και της συγκομιδής. Ειδικά για την παρούσα παρέμβαση επισημαίνεται η τήρηση τιμολογίων λιπασμάτων και αγροχημικών όπως και παραστατικών κατανάλωσης ενέργειας και καυσίμου (τιμολόγια πετρελαίου, ρεύματος).

2.2 Να καλλιεργεί τουλάχιστον 1 Ha Βαμβακιού ή/και 1 Ηa βιομηχανικής τομάτας ή/και 0,5 Ha κινόα,

2.3 Να υποβάλλει κατ’ έτος Ενιαία Αίτηση Ενίσχυσης (ΕΑΕ) για τα όλα τα αγροτεμάχια της εκμετάλλευσης. 

ΣΤ. Αρχές σχετικά με τον καθορισμό των κριτηρίων επιλογής.

• Ένταξη σε συστήματα πιστοποίησης άνθρακα
• Γεωργοί νεαρής ηλικίας
• Εντασσόμενη έκταση, με προτεραιότητα σε αρδευόμενες περιοχές
• Συμμετοχή σε Συλλογικά Σχήματα, συμπεριλαμβανομένων των μη τυπικών ομάδων

Ζ. Δεσμεύσεις

Οι δεσμεύσεις αφορούν στις ενέργειες που θα πρέπει να πραγματοποιηθούν εκ μέρους των δυνητικά δικαιούχων προκειμένου να λάβουν τις οικονομικές ενισχύσεις του προγράμματος.

Οι δεσμεύσεις εκκινούν από 01/01/2026 είναι τριετούς διάρκειας και έχουν ως εξής:

1. Να τηρούν περιβαλλοντικό φάκελο καθ’ όλη τη διάρκεια των δεσμεύσεων και για τρία (3)

επιπλέον έτη μετά την ολοκλήρωσή τους, ο οποίος θα πρέπει να είναι διαθέσιμος στις ελεγκτικές αρχές. Ο φάκελος αυτός περιλαμβάνει:

1.1 Το Μητρώο Εισροών- Ημερολόγιο Εργασιών (ΜΕΕ – ΗΕ) για τις επιλέξιμες καλλιέργειες της εκμετάλλευσης, σύμφωνα με τους πίνακες του Παραρτήματος Ι που επισυνάπτεται.

1.2 Το Σχέδιο Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (ΣΠΔ) της εκμετάλλευσης, για κάθε έτος

εφαρμογής της παρέμβασης, καταρτίζεται από γεωργικό σύμβουλο και περιγράφει όλες τις γεωργικές πρακτικές που ακολουθούνται για τη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα.

1.3 Την Ετήσια έκθεση αποτελέσματος μέτρησης του αποτυπώματος άνθρακα για όλα τα έτη εφαρμογής και με έτος αναφοράς (2025) με βάση το αντίστοιχο λογισμικό.

1.4 Τη Βεβαίωση γεωργικού συμβούλου για την ορθή υλοποίηση του Σχεδίου

Περιβαλλοντικής Διαχείρισης. και την ορθότητα των δεδομένων που εισάγονται στο λογισμικό πρόγραμμα υπολογισμού.

Ο Γεωργικός Σύμβουλος θα πρέπει να είναι πιστοποιημένος από τον ΕΛΓΟ-Δήμητρα για το Θεματικό Πεδίο 4 (Θ.Π. 4), Συμβουλές στο γεωργικό τομέα σχετικά με δράσεις που μετριάζουν το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής και προωθούν την προσαρμογή της γεωργίας και θα πρέπει να έχει υπό την επίβλεψή του έως ένα μέγιστο αριθμό παραγωγών ο οποίος θα ορισθεί στη Πρόσκληση.

Ωστόσο στις Περιφέρειες στις οποίες δεν υπάρχει επαρκής αριθμός Πιστοποιημένων Γεωργικών Συμβούλων στα ανωτέρω θεματικό πεδίο δύναται το ΣΠΔ και την βεβαίωση να την παρέχει Πιστοποιημένος Γ.Σ που βρίσκεται σε όμορη Περιφέρεια.

3. Να χρησιμοποιούν ένα από τα εγκεκριμένα λογισμικά υπολογισμού αποτυπώματος του άνθρακα σε κάθε μία από τις επιλέξιμες καλλιέργειες. Στη σχετική ηλεκτρονική πλατφόρμα οι δικαιούχοι, με τη βοήθεια του γεωργικού τους συμβούλου, συμπληρώνουν στα αντίστοιχα πεδία όλα τα απαιτούμενα στοιχεία. Τα στοιχεία αυτά πρέπει να είναι σύμφωνα με όσα καταγράφονται στο ημερολόγιο εργασιών του κάθε καλλιεργητικού έτους και να επιβεβαιώνονται από τα αντίστοιχα παραστατικά ή έγγραφα. Με βάση τον υπολογισμό του λογισμικού αυτού συντάσσεται η Ετήσια Έκθεση Αποτελέσματος μέτρησης του άνθρακα.
4. Να εφαρμόσουν τις καλλιεργητικές πρακτικές μείωσης του αποτυπώματος, σύμφωνα με το ΣΠΔ, τις οποίες θα καταγράφουν στο Ημερολόγιο Εργασιών (ΗΕ) και αντίστοιχα στο πιστοποιημένο λογισμικό υπολογισμού αποτυπώματος του άνθρακα. Για την επίτευξη του στόχου μείωσης του αποτυπώματος άνθρακα κατά 20% οι δικαιούχοι μπορούν να εφαρμόσουν μια ή περισσότερες από τις ακόλουθες γεωργικές πρακτικές:

Ορθολογική χρήση λίπανσης: με τη χρήση νέας τεχνολογίας και τεχνικών όπως η γεωργία ακριβείας ή/και με την εφαρμογή νέου τύπου λιπασμάτων που περιέχουν παρεμποδιστές για την αργή αποδέσμευση των θρεπτικών στοιχείων με αποτέλεσμα τη μειωμένη εξάτμιση και έκπλυσή τους ή/και με τη χρήση οργανικών λιπασμάτων.

1. Καλλιεργητικές πρακτικές: όπως αυτές των επίσπορων καλλιεργειών ιδιαίτερα με ψυχανθή (χλωρή λίπανση), της φυτοκάλυψης και της διαχείρισης των υπολειμμάτων όπως π.χ η ενσωμάτωση των υπολειμμάτων της προηγούμενης καλλιέργειας κατά ή μετά τη συγκομιδή τα οποία θα παραμείνουν εντός του εδάφους, συνεισφέρουν στη μείωση των αζωτούχων λιπάνσεων, στη βελτίωση του εδάφους και στην αποθήκευση μεγαλύτερων ποσοτήτων άνθρακα.

iii. Μειωμένη εδαφική κατεργασία: η ένταση της εδαφικής κατεργασίας αποτελεί σημαντικό παράγοντα εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα, οπότε συνίσταται περιορισμός του αριθμού των αρόσεων, μειωμένη εδαφική κατεργασία ή εδαφική μη κατεργασία.

1. Βελτιστοποίηση της χρήσης νερού και μείωσης της άρδευσης: με επιλογή του κατάλληλου

χρόνου και τρόπου άρδευσης αποφεύγονται προβλήματα όπως η εξάτμιση και η έκπλυση Με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης των θρεπτικών συστατικών από το έδαφος, τα οποία επηρεάζουν τον κύκλο του αζώτου στο έδαφος. Επομένως, πρακτικές όπως η χρήση νέων τεχνολογιών άρδευσης, στάγδην άρδευσης, εδαφοβελτιωτικών, είναι κατάλληλες.

1. Μείωση της χρήσης φυτοπροστατευτικών: Τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα αυξάνουν και αυτά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα οπότε η μειωμένη χρήση τους είναι επιβεβλημένη. Νέες τεχνολογίες έγκαιρης προειδοποίησης και επέμβασης των ψεκασμών μειώνουν τον αριθμό των ψεκασμών, ενώ νέες τεχνολογίες χρήσης ψεκαστήρων μειωμένης διασποράς συμβάλλουν στη μείωση της ποσότητας χρήσης των φυτοπροστατευτικών.
2. Χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας/Μείωση κατανάλωσης ενέργειας: κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της εκμετάλλευσης, ακόμη και εν μέρει, με τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, σε αντικατάσταση ορυκτών καυσίμων (πετρέλαιο), μείωση της κατανάλωσης πετρελαίου και ηλεκτρικής ενέργειας.

vii. Οποιαδήποτε άλλη πρακτική οδηγεί σε μείωση του αποτυπώματος άνθρακα στην καλλιέργειά τους και τεκμηριώνεται από το ΣΠΔ.

Ωστόσο το ΣΠΔ θα πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον την πρακτική της χλωρής λίπανσης (επίσπορη καλλιέργεια με ψυχανθή) και της χρήσης λιπασμάτων με παρεμποδιστές.

4. Να επιτύχουν μείωση του αποτυπώματος άνθρακα στην καλλιέργειά τους, σε ποσοστό 20 % κατά το πρώτο έτος εφαρμογής της παρέμβασης (2026) σε σχέση με το προηγούμενο έτος αναφοράς (2025) και στη συνέχεια να διατηρήσουν τη μείωση αυτή κατά τα επόμενα έτη δεσμεύσεων (2027 και 2028).

Για το σκοπό αυτό θα πρέπει :

1. Να εντάξουν στην παρέμβαση το σύνολο της έκτασής τους με την επιλέξιμη καλλιέργεια.
2. Να διατηρήσουν καθ’ όλη τη διάρκεια εφαρμογής του προγράμματος το σύνολο της έκτασης με την εντασσόμενη καλλιέργεια. Αν κατά τη διάρκεια των δεσμεύσεων αυξηθούν οι εκτάσεις με την επιλέξιμη καλλιέργεια, τότε ακολουθούνται οι ίδιες γεωργικές πρακτικές για το σύνολο της έκτασης της επιλέξιμης καλλιέργειας, χωρίς επιπλέον ενίσχυση.
3. Να υποβάλλουν κατ’ έτος, Ενιαία Αίτηση Ενίσχυσης (ΕΑΕ), με αναφορά στην παρέμβαση ανά ενταγμένο αγροτεμάχιο.
4. Να δέχονται και να διευκολύνουν όλους τους προβλεπόμενους ελέγχους από τα αρμόδια εθνικά και ενωσιακά ελεγκτικά όργανα.
5. Ελάχιστες απαιτήσεις

Να τηρούν τις υποχρεωτικές απαιτήσεις της Αιρεσιμότητας και ιδιαίτερα των ΚΓΠΚ 02, 03, 04, 05 07 και 08.

Λεπτομέρειες εφαρμογής για τα παραπάνω θα εξειδικευτούν με υπουργική απόφαση και στην οικεία πρόσκληση της παρέμβασης.

Θ. Είδος και ύψος χορηγούμενης ενίσχυσης

Η οικονομική ενίσχυση χορηγείται σε ετήσια βάση και ανά εκτάριο ενταγμένης στη παρέμβαση γεωργική έκταση με επιλέξιμη καλλιέργεια, προκειμένου να αποζημιώνει τους δικαιούχους για την απώλεια εισοδήματος (διαφυγόν εισόδημα), τις πρόσθετες δαπάνες και το κόστος συναλλαγής που συνεπάγεται η τήρηση των δεσμεύσεων. Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες δεν επιτευχθεί ο στόχος της μείωσης αποτυπώματος άνθρακα κατά 20% και δεν τηρηθούν οι δεσμεύσεις ή/και υποχρεώσεις της παρέμβασης επιβάλλονται αναλογικές κυρώσεις/μειώσεις που θα εξειδικευτούν στην οικεία πρόσκληση. Τα ύψη ενίσχυσης έχουν ως ακολούθως:

Eίδος καλλιέργειας

Ύψος ενίσχυσης €/ha/έτος

Βαμβάκι

317

Βιομηχανική τομάτα

704

Κινόα

422

Στα παραπάνω ποσά συμπεριλαμβάνεται το κόστος συναλλαγής (αμοιβή τεχνικού συμβούλου), καθώς και το κόστος χρήσης της ηλεκτρονικής πλατφόρμας (λογισμικό).

Ι. Εκτιμώμενος προϋπολογισμός πρόσκλησης

Ο συνολικός προϋπολογισμός της πρόσκλησης είναι της τάξης των 96.000.000 ευρώ (€).

Οι υποψήφιοι/ες που επιθυμούν να ενταχθούν στην Παρέμβαση Π3-70-5.1 «Μείωση

αποτυπώματος άνθρακα σε αρόσιμες καλλιέργειες» του Στρατηγικού Σχεδίου Κοινής Αγροτικής Πολιτικής της Ελλάδας (ΣΣ ΚΑΠ) 2023-2027, θα πρέπει να πληρούν τις απαιτήσεις της παραγράφου Ε. «Βασικές Προϋποθέσεις Ένταξης».

Επισημαίνεται ότι το επόμενο διάστημα θα εκδοθεί η πρόσκληση της παρέμβασης και η αίτηση στήριξης των ενδιαφερόμενων θα μπορεί να υποβληθεί ηλεκτρονικά μέσω κατάλληλου Πληροφοριακού Συστήματος.

Σε κάθε περίπτωση οι δικαιούχοι θα πρέπει να τηρούν τις δεσμεύσεις της παραγράφου Ζ από 01/01/2026, με δική τους ευθύνη. 

Σχετικά άρθρα:

Αγροτικές Ειδήσεις: Το δίλημμα του ευρωπαϊκού κοτόπουλου ανάμεσα στην καλή διαβίωση και στο αυξανόμενο κόστος Αγροτικές Ειδήσεις: Επισκέψεις σε πειράματα αγρού από τη BASF με ποικιλίες βαμβακιού FiberMax και Stoneville Αναγκαία η επικουρική λίπανση μετά τη συγκομιδή ακτινιδίων – Fresher Βρίσκει την ισορροπία του το ισπανικό ισοζύγιο Νοεμβρίου 2025