Η Κοινή Αγροτική Πολιτική, η μεταρρύθμισή της και το μέλλον της

Από την υποστήριξη των αγροτών έως την προστασία του περιβάλλοντος, η αγροτική πολιτική καλύπτει μια σειρά διαφορετικών στόχων.

Η ΕΕ στηρίζει τη γεωργία μέσω της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚAΠ). Η Κοινή Αγροτική Πολιτική, η οποία θεσπίστηκε το 1962, έχει υποστεί μια σειρά μεταρρυθμίσεων που διασφαλίζουν μια πιο πράσινη και πιο δίκαιη αγροτική πολιτική.

Στόχος της πολιτικής είναι να βοηθήσει τους αγρότες να βιοπορίζονται αξιοπρεπώς, να διασφαλίσει την επισιτιστική ασφάλεια στην ΕΕ και να διατηρήσει τις αγροτικές περιοχές, συμβάλλοντας παράλληλα στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Ο αγροτικός τομέας εξαρτάται από τις καιρικές και κλιματικές συνθήκες, γεγονός που τον καθιστά πιο ευάλωτο στις διακυμάνσεις των τιμών από πολλούς άλλους τομείς. Τα τρόφιμα είναι ένα βασικό αγαθό, αλλά το εισόδημα των αγροτών εξακολουθεί να είναι σημαντικά χαμηλότερο από το εισόδημα στην υπόλοιπη οικονομία.

Η Κοινή Αγροτική Πολιτική υποστηρίζει τους αγρότες μέσω:

• άμεσης στήριξης εισοδήματος (των λεγόμενων άμεσων πληρωμών) που διασφαλίζει τη σταθερότητα του εισοδήματος και ανταμείβει τους αγρότες για τη φροντίδα της υπαίθρου και του περιβάλλοντος

• μέτρων αγοράς που προστατεύουν τον αγροτικό τομέα της ΕΕ από κρίσεις της αγοράς

• μέτρων αγροτικής ανάπτυξης για την αντιμετώπιση των ειδικών αναγκών και προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι αγροτικές περιοχές

Η τρέχουσα ΚΑΠ ισχύει από το 2023 έως το 2027.

Ποιος είναι ο προϋπολογισμός για τις αγροτικές επιδοτήσεις της ΕΕ;

Η ΚΑΠ χρηματοδοτείται μέσω του προϋπολογισμού της ΕΕ. 386,6 δισ. ευρώ θα διατεθούν στον αγροτικό τομέα την περίοδο 2021-2017.

Το ποσό αυτό διαιρείται σε δύο μέρη:

▪ 291.1 δισ. € για το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ), το οποίο παρέχει εισοδηματική στήριξη στους αγρότες.

▪ 95.5 δισ. € για το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ), το οποίο περιλαμβάνει χρηματοδότηση για τις γεωργικές περιοχές, την κλιματική δράση και τη διαχείριση των φυσικών πόρων.

Ο αγροτικός τομέας της ΕΕ σε αριθμούς

Υπάρχουν περίπου 9 εκατομμύρια αγροκτήματα στην ΕΕ και ο αγροτικός τομέας παρέχει 8,7 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στην ΕΕ.

Οι καλλιέργειες (συμπεριλαμβανομένων των λαχανικών, των κηπευτικών φυτών, των δημητριακών και των φρούτων, μεταξύ άλλων) αντιπροσωπεύουν το ήμισυ της συνολικής αγροτικής παραγωγής της ΕΕ, ενώ τα ζωικά προϊόντα (κυρίως γάλα, κρέας και αυγά) αντιπροσωπεύουν περίπου το 40%.

Το 2022, τα δύο τρίτα (67%) της αγροτικής χρηματοδότησης της ΕΕ χρησιμοποιήθηκαν για την άμεση στήριξη του εισοδήματος των αγροτών, ενώ το 28% διοχετεύτηκε στην ανάπτυξη αγροτικών περιοχών.

Ανακαλύψτε περισσότερα στοιχεία και αριθμούς για τη γεωργία στην ΕΕ εδώ.

Πώς αναμορφώνει η ΕΕ την αγροτική της πολιτική;

Απαντώντας στις εκτεταμένες διαμαρτυρίες των αγροτών σε διάφορα μέρη της Ευρώπης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε τον Μάρτιο του 2024 μια πρόταση για την τροποποίηση των κανόνων που διέπουν την Κοινή Αγροτική Πολιτική.

Οι αγρότες παραπονέθηκαν για χαμηλό εισόδημα, ισχυρούς διανομείς και λιανοπωλητές που τους επιβάλλουν άδικους επιχειρηματικούς όρους και για φθηνές εισαγωγές από την Ουκρανία και άλλες χώρες, οι οποίες μειώνουν τις τιμές τους. Είπαν επίσης ότι η λήψη άμεσων πληρωμών συνδέεται με πάρα πολλές διοικητικές διατυπώσεις και όρους προστασίας του περιβάλλοντος.

Το πρώτο πακέτο απλούστευσης της γεωργικής πολιτικής της ΕΕ, που εγκρίθηκε τον Ιούλιο του 2024, μείωσε ορισμένες από τις απαιτήσεις προστασίας του περιβάλλοντος και κατάργησε τους ελέγχους και τις κυρώσεις για τις μικρές αγροτικές εκμεταλλεύσεις.

Ένα άλλο σύνολο κανόνων που αποσκοπούν στην ελάφρυνση του βάρους για τους αγρότες προτάθηκε από την Επιτροπή τον Μάιο του 2025.

Περιλαμβάνει:

• μεγαλύτερη ευελιξία όσον αφορά τις περιβαλλοντικές απαιτήσεις,

• απλοποιημένες πληρωμές για μικρές και μεσαίες εκμεταλλεύσεις,

• λιγότερη γραφειοκρατία για τις βιολογικές εκμεταλλεύσεις,

• απλούστερες διαδικασίες για την υποστήριξη των εκμεταλλεύσεων που πλήττονται από την κλιματική αλλαγή και τα ακραία καιρικά φαινόμενα

• λιγότερη γραφειοκρατία για τις εθνικές αρχές.

Το Κοινοβούλιο ενέκρινε τη θέση του σχετικά με την πρόταση της Επιτροπής τον Οκτώβριο του 2025 και είναι έτοιμο να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με το Συμβούλιο σχετικά με την τελική μορφή της νομοθετικής δέσμης.

Επίσης, τον Οκτώβριο του 2025, οι ευρωβουλευτές υποστήριξαν μια σειρά στοχευμένων αλλαγών που αποσκοπούσαν στην ενίσχυση της θέσης των αγροτών στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων.

Αυτά τα μέτρα περιλαμβάνουν:

• υποχρεωτικές γραπτές συμβάσεις για παραδόσεις γεωργικών προϊόντων

• σαφέστερους κανόνες για την επισήμανση των προϊόντων ως «δίκαιων» ή «δίκαιων»

•αυστηρότερες απαιτήσεις σχετικά με τα φυτοφάρμακα στα εισαγόμενα τρόφιμα

• ιεράρχηση των προϊόντων της ΕΕ στις διαδικασίες δημόσιων συμβάσεων

• αυστηρότερους ορισμούς για τα προϊόντα κρέατος

Πώς θα διαμορφωθεί η αγροτική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης μετά το 2028;

Μετά τη λήξη του τρέχοντος μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ στα τέλη του 2027, οι κανόνες που διέπουν την αγροτική πολιτική της ΕΕ θα πρέπει να προσαρμοστούν για τη νέα δημοσιονομική περίοδο που ξεκινά το 2028.

Τον Ιούλιο του 2025, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε την πρότασή της για το μέλλον της αγροτικής πολιτικής. Προβλέπει ότι ο τομέας θα χρηματοδοτείται μέσω Εθνικών και Περιφερειακών Ταμείων Εταιρικής Σχέσης, μαζί με άλλους τομείς προτεραιότητας, όπως η περιφερειακή ανάπτυξη, η αλιεία ή οι δυνατότητες ασφάλειας και άμυνας.

Οι κανόνες θα απλοποιηθούν σημαντικά και πολλές αποφάσεις σχετικά με το τι θα χρηματοδοτηθεί θα αφεθούν στις χώρες της ΕΕ και στις περιφερειακές αρχές. Ένα μέρος της διαθέσιμης χρηματοδότησης θα διαχωριστεί για να χρησιμοποιηθεί μόνο για τη στήριξη του εισοδήματος των αγροτών.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε τη θέση του σχετικά με το μέλλον της αγροτικής πολιτικής της ΕΕ στις 10 Σεπτεμβρίου 2025. Οι ευρωβουλευτές αντιτίθενται στην πρόταση να συνδυαστεί η αγροτική χρηματοδότηση με άλλους τομείς πολιτικής και επιθυμούν αντ’ αυτού έναν αυξημένο αυτόνομο προϋπολογισμό για τη γεωργία. Θέλουν να διασφαλιστεί η άμεση στήριξη του εισοδήματος για όλους τους ενεργούς, επαγγελματίες αγρότες και να μειωθεί το διοικητικό βάρος.

Σχετικά άρθρα:

Υπέκυψε στα τραύματα της 14χρονη που είχε βρεθεί σε πεζοδρόμιο στο κέντρο της Θεσσαλονίκης Canadair έκανε προσθαλάσσωση στον Κορινθιακό κόλπο λόγω μηχανικής βλάβης: Το πλήρωμα είναι καλά στην υγεία του – Βίντεο από τη ρυμούλκηση του Σεμινάριο για την προστασία των ζώων στα σφαγεία Τηλεδιάσκεψη με αντικείμενο την ολοκλήρωση των Σχεδίων Βελτίωσης