Εκτός των ενισχύσεων μη παραγωγικές γαίες και στο μισό για όλους το τσεκ με τη νέα ΚΑΠ Ιούλιο οι ανακοινώσεις

Η συζήτηση για το πώς θα διαµορφωθεί ο φάκελος των άµεσων ενισχύσεων έχει «φουντώσει» µε τις απόψεις να συγκλίνουν πως το πιο πιθανό σενάριο είναι να ανακοινωθεί η αποµάκρυνση από το τρέχον σύστηµα που βασίζεται αποκλειστικά στις επιλέξιµες εκτάσεις και η εισαγωγή ενός µηχανισµού που θα επιδοτεί παραγωγικές γαίες, πραγµατικές εκτροφές -όχι βοσκοτόπια και θα στοχεύει σε παραγωγούς που τηρούν ορισµένα κοινωνικο-οικονοµικά κριτήρια.

Ξεφυλλίστε σε υψηλή ανάλυση την εβδομαδιαία Agrenda:

Τα σενάρια που έχουν δει το φως της δηµοσιότητας είναι τα εξής:

 -Σενάριο 1: Αποµάκρυνση από τις επιδοτήσεις που βασίζονται αυστηρά στην επιλέξιµη έκταση ανά αγρότη και στόχευση σε παραγωγούς βάσει κοινωνικο-οικονοµικών κριτηρίων. Πρόκειται για την  προσέγγιση της προεδρίας της Κοµισιόν που δηµοσιεύτηκε στα πλαίσια του στρατηγικού διαλόγου για την ΚΑΠ τον περασµένο Σεπτέµβριο. Με βάση αυτή την πρόταση, πέρα από τη γνωστή προσέγγιση περί αναδιανοµής και ορίου ενισχύσεων, οι Ευρωπαίοι νοµοθέτες καλούνται να εισάγουν έναν νέο µηχανισµό κατανοµής που αντλεί έµπνευση από κοινωνικές πολιτικές µε κριτήρια τη δοµή των εκµεταλλεύσεων και διάφορα φίλτρα όπως αγροτικό εισόδηµα (π.χ. Τυπική Απόδοση που είναι δείκτης τζίρου), περιοχή της εκµετάλλευσης κ.α. Σε κάθε περίπτωση και εδώ η φράση «κλειδί» είναι η «καλύτερη στόχευση» των ενισχύσεων. Συγκεκριµένα αναφέρει η πρόταση στρατηγικής τα εξής: «Σύµφωνα µε τον κοινωνικοοικονοµικό της στόχο, η ΚΑΠ θα πρέπει να παρέχει στήριξη εισοδήµατος για ορισµένους ενεργούς αγρότες, αλλά µε πολύ πιο στοχευµένο τρόπο. Η εξειδικευµένη στήριξη θα πρέπει να αποτρέπει την εγκατάλειψη των γεωργικών εκµεταλλεύσεων και να συµβάλλει στη διασφάλιση ότι οι αγρότες µπορούν να έχουν ένα αξιοπρεπές εισόδηµα, στοχεύοντας σε όσους έχουν τη µεγαλύτερη ανάγκη, ιδίως σε περιοχές µε φυσικούς περιορισµούς, µικρές γεωργικές εκµεταλλεύσεις, νέους αγρότες, µικτές γεωργικές εκµεταλλεύσεις και νεοεισερχόµενους. Προκειµένου να διασφαλιστεί η εφαρµογή µιας τέτοιας πιο στοχευµένης προσέγγισης, µε την αποµάκρυνση από τις τρέχουσες µη φθίνουσες πληρωµές ανά έκταση προς µια αποτελεσµατική προσέγγιση στήριξης εισοδήµατος, η δηµόσια οικονοµική στήριξη πρέπει να βασίζεται στην οικονοµική βιωσιµότητα των αγροτών, η οποία πρέπει να αποδεικνύεται µε τυποποιηµένη µεθοδολογία. Μια ανεξάρτητη οµάδα εργασίας που αποτελείται από εµπειρογνώµονες κοινωνικής πολιτικής, οικονοµίας και αγρονοµίας θα πρέπει να λάβει εντολή από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αξιολογήσει τους καταλληλότερους µηχανισµούς και κριτήρια για την καλύτερη στόχευση των πληρωµών εισοδήµατος. Αυτή η αξιολόγηση θα πρέπει να περιλαµβάνει µέτρα όπως µηχανισµούς αναδιανοµής, ανώτατο όριο, φθίνουσα κατανοµή, κριτήρια επιλεξιµότητας, καθώς και νέους µηχανισµούς κατανοµής εµπνευσµένους από κοινωνικές πολιτικές. Το αποτέλεσµα αυτής της αξιολόγησης πρέπει να είναι έτοιµο πριν από την ολοκλήρωση της επόµενης µεταρρύθµισης της ΚΑΠ 2028-2035. Ο Στρατηγικός ∆ιάλογος καλεί τους Ευρωπαίους νοµοθέτες να υιοθετήσουν µια τέτοια µεταρρύθµιση.»

 -Σενάριο 2: Υιοθέτηση µηχανισµού που θα βασίζει τις ενισχύσεις στις ΜΑΕ (Μονάδες Ανθρώπινης Εργασίας) ανά εκτάριο επιλέξιµης έκτασης. Πρόκειται για προσέγγιση που παρουσιάστηκε στις 15 Μαΐου στο workshop της Ευρωβουλής για την ΚΑΠ µετά το 2027 από τον καθηγητή Άντζελο Φρασκαρέλι του πανεπιστηµίου της Περούτζια της Ιταλίας. Σύµφωνα µε την παρουσίαση αυτή, µε αυτόν τον τρόπο οι επιδοτήσεις θα κατευθυνθούν προς τις εκµεταλλεύσεις εντάσεως εργασίας (π.χ κτηνοτροφία, δενδρώδεις εκτάσεις) που έχουν ισχυρό αποτύπωµα στις αγροτικές κοινωνίες. Παράλληλα αναγνώρισε το ρίσκο να υπονοµευθούν οι εκµεταλλεύσεις µε εκτατικές καλλιέργειες. Η παραπάνω προσέγγιση βασίστηκε σε µελέτη και ανάλυση ανά κράτος-µέλος όπου εξετάστηκαν έξι εναλλακτικά κριτήρια και ως το πιο «κατάλληλο» κρίθηκε η αναλογία ΜΑΕ/επιλέξιµη έκταση.

-Σενάριο 3: Κατάργηση των άµεσων ενισχύσεων ως σύστηµα που καλύπτει όλη τη γεωργική γη και, εστίαση αποκλειστικά είτε στην περιβαλλοντική είτε στην κοινωνική διάσταση των επιθυµητών γεωργικών χαρακτηριστικών. Πρόκειται για εκτίµηση του Τάσου Χανιώτη πρώην ∆ιευθυντή της ∆ιεύθυνσης Στρατηγικής, Απλοποίησης και Αναλύσεων Πολιτικής στη Γενική ∆ιεύθυνση Γεωργίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Σύµφωνα µε τον ίδιο ο µηχανισµός αυτός θα οδηγήσει σε µαζική µείωση των αξιών των περιουσιακών στοιχείων στο τµήµα της γεωργικής γης που θα µείνει εκτός της στήριξης βάσει έκτασης και, εποµένως, οποιασδήποτε µορφής περιβαλλοντικής αιρεσιµότητας. Αυτό θα µπορούσε εύκολα να υπερβεί το ήµισυ της γεωργικής γης της ΕΕ µε βάση την τρέχουσα δοµή της γεωργίας της ΕΕ και την κατανοµή των ενισχύσεων βάσει έκτασης. Σε µια τέτοια περίπτωση, η Επιτροπή θα πρέπει να αναλύσει καλύτερα τις πιθανές επιπτώσεις στο πλαίσιο των αυξανόµενων εντάσεων µεταξύ εναλλακτικών χρήσεων γης για τρόφιµα, ζωοτροφές, καύσιµα ή άλλες µορφές ενέργειας πριν προωθήσει τέτοιες ιδέες (προηγούµενες εκτιµήσεις επιπτώσεων έχουν, παρεµπιπτόντως, αναλύσει ρητά τέτοιους κινδύνους), αναφέρει ο ίδιος σε αρθρογραφία του.

Ο κ. Χανιώτης, το πάει και ένα βήµα παρακάτω θεωρώντας πως το κατάλληλο κριτήριο θα ήταν η υγεία του εδάφους για να στοχεύσουν οι επιδοτήσεις. ∆ηλαδή, τα χρήµατα να στοχεύσουν σε γαιές οι οποίες είναι παραγωγικές και ακολουθούν τις βέλτιστες πρακτικές που βελτιώνουν την υγεία του εδάφους. Πρόκειται για µια πολυετή δηµοσιονοµική δέσµευση που βασίζεται σε ετήσιες πληρωµές.

-Σενάριο 4: Συνέχιση του υπάρχοντος συστήµατος άµεσων ενισχύσεων, µε τη βασική όµως ενίσχυση που πληρώνεται σε κάθε αγρότη να έχει αρκετά πιο µειωµένο προϋπολογισµό σε σχέση µε άλλα καθεστώτα που θα στοχεύουν σε περιβαλλοντικά κίνητρα (π.χ eco-schemes) και κοινωνικά κριτήρια (π.χ ένα νέο καθεστώς παρόµοιο µε την εξισωτική αποζηµίωση). Σηµειώνεται πως η βασική ενίσχυση στην περασµένη ΚΑΠ (2014-2022), µαζί µε το πρασίνισµα που πληρωνόταν σε όλους είχε άνω του 80% του µεριδίου των επιδοτήσεων. Στην τρέχουσα προγραµµατική περίοδο η βασική ενίσχυση καταλαµβάνει περίπου το 40% των επιδοτήσεων. Τα δικαιώµατα βασικής ενίσχυσης σε κάθε περίπτωση θα είναι «παρελθόν».

 Απεµπλοκή βοσκοτόπων από τις επιδοτήσεις;

Η Κοµισιόν µε την ενδιάµεση αναθεώρηση της ΚΑΠ έκανε  το πρώτο βήµα απεµπλοκής των επιδοτήσεων από τα βοσκοτόπια, µε την αρχή να γίνεται στα Βιολογικά. Από εκεί και πέρα, φαίνεται πως το 2028 επιθυµεί να αποµακρυνθεί από τη µεταρρύθµιση του 2013 όπου η ενίσχυση αντί για τα ζώα πήγε στα βοσκοτόπια γεννώντας τις γνωστές παθογένειες, επιστρέφοντας στο καθεστώς επιδότησης του κοπαδιού που είναι και ο µόνος ουσιαστικός δείκτης παραγωγής για µία µονάδα. 

Σχετικά άρθρα:

Εξαιρετική απόδοση ακόμα και σε σκληρά εδάφη με τη νέα γενιά καλλιεργητών Unia Cross II – Profi «Πράσινο» φορτηγό της χρονιάς αναδείχθηκε το κορυφαίο Volvo FH Aero – Profi Αγροτικές Ειδήσεις: Ποιες δυσκολίες φέρνουν για τους έλληνες παραγωγούς οι δασμοί Τραμπ Αγροτικές Ειδήσεις: Έως 7 Απριλίου οι αιτήσεις για το πρόγραμμα ενίσχυσης παραγωγών μήλων