Γιατί όλο και λιγότεροι μπορούν να την ακολουθήσουν την Μεσογειακή Διατροφή;

Μια νέα προτοποριακή μελέτη που δημοσιεύθηκε στο British Journal of Nutrition εξηγεί για πρώτη φορά πώς η επισιτιστική ανασφάλεια επηρεάζει αρνητικά την προσκόλληση στη μεσογειακή διατροφή, της οποίας βασικό στοιχείο είναι το ελαιόλαδο.

Τι εξέτασε η μελέτη;

Οι ερευνητές από τρία τουρκικά πανεπιστήμια μελέτησαν 1.039 ενήλικες στη Νίγδη της Τουρκίας. Βασικός στόχος ήταν να διερευνήσουν αν η ενστικτώδης σίτιση —το να τρώμε δηλαδή ακούγοντας τα φυσικά σήματα του σώματός μας (πείνα, κορεσμός)— επηρεάζει τη σχέση ανάμεσα στην επισιτιστική ανασφάλεια και στη μεσογειακή διατροφή.

Βασικές έννοιες

Επισιτιστική ανασφάλεια: Όταν ένα σπίτι δεν έχει σταθερή και οικονομικά προσιτή πρόσβαση σε αρκετή, ασφαλή και θρεπτική τροφή.

Ενστικτώδης σίτιση: Το να τρώμε επειδή πεινάμε πραγματικά και να σταματάμε όταν χορταίνουμε, χωρίς να επηρεαζόμαστε από άγχος, συναισθήματα ή εξωτερικές πιέσεις.

Γιατί έχει σημασία αυτή η έρευνα;

Η μεσογειακή διατροφή —με άφθονα φρούτα, λαχανικά, όσπρια, ψάρια και ελαιόλαδο— έχει αποδεδειγμένα οφέλη για την καρδιά, το μεταβολισμό και την πρόληψη χρόνιων ασθενειών.

Όμως σήμερα, λόγω αυξημένων τιμών και κοινωνικοοικονομικών πιέσεων, η πρόσβαση σε υγιεινά τρόφιμα δεν είναι δεδομένη. Αυτό δυσκολεύει την τήρηση της μεσογειακής διατροφής.

Μεθοδολογία: Πώς μελετήθηκε η διατροφική συμπεριφορά;

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν τρεις διεθνώς αναγνωρισμένες κλίμακες:

1. HFSSM-SF: Household Food Security Survey Module – Short Form

Αξιολογεί την επισιτιστική ασφάλεια ενός νοικοκυριού.
Οι συμμετέχοντες ταξινομήθηκαν σε:

• υψηλή
• οριακή
• χαμηλή
• πολύ χαμηλή επισιτιστική ασφάλεια

2. MEDAS: Mediterranean Diet Adherence Screener

Μετρά την προσκόλληση στο μεσογειακό πρότυπο διατροφής.
Βαθμολογία ≥7 = υψηλή προσκόλληση.

3. IES-2: Intuitive Eating Scale – 2

Αξιολογεί τις δεξιότητες ενστικτώδους σίτισης:

• άνευ όρων άδεια για φαγητό
• φαγητό για φυσικούς και όχι συναισθηματικούς λόγους
• ανταπόκριση σε πείνα/κορεσμό
• επιλογή τροφίμων που ωφελούν το σώμα

1. Η επισιτιστική ανασφάλεια πλήττει τη μεσογειακή διατροφή

Οι συμμετέχοντες με χαμηλή επισιτιστική ασφάλεια:

• κατανάλωναν λιγότερα φρούτα, λαχανικά και κρέας
• είχαν χαμηλότερη βαθμολογία MEDAS
• παρουσίαζαν μειωμένη προσκόλληση στη μεσογειακή διατροφή κατά τρόπο στατιστικά σημαντικό

Αυτό μεταφράζεται σε μικρότερη κατανάλωση ελαιολάδου, λαχανικών και οσπρίων — τροφών-κλειδιών για την υγεία.

2. Η ενστικτώδης σίτιση “σπάει” όταν υπάρχει πίεση τροφίμων

Άτομα με επισιτιστική ανασφάλεια εμφάνισαν:

• χαμηλότερο συνολικό σκορ IES-2
• περισσότερη κατανάλωση τροφίμων για συναισθηματικούς λόγους
• μειωμένη ικανότητα επιλογής “σωστών” τροφών για τον οργανισμό

Η επιστημονική εξήγηση αναφέρεται στο «feast–famine cycle»: όταν οι πόροι είναι περιορισμένοι, οι άνθρωποι τείνουν να παραλείπουν γεύματα και αργότερα να υπερκαταναλώνουν ό,τι είναι διαθέσιμο, συχνά άναρχα και χωρίς να ακούν τα σήματα του σώματος τους.

3. Ναι, η ενστικτώδης σίτιση λειτουργεί ως μερικός μεσολαβητής

Η μελέτη κατέδειξε πως η ενστικτώδης σίτιση:

• εξηγεί ένα μέρος της επίδρασης της επισιτιστικής ανασφάλειας στην υποβάθμιση της διατροφής
• δρα κυρίως μέσω της υποκλίμακας «Unconditional Permission to Eat»

Με απλά λόγια: όταν κάποιος δεν έχει εγγυημένη πρόσβαση σε τρόφιμα, είναι λιγότερο ικανός να εμπιστευτεί τα εσωτερικά σήματα πείνας και κορεσμού, και συνεπώς υιοθετεί λιγότερο τη μεσογειακή διατροφή.

Το γενικό συμπέρασμα

Η μεσογειακή διατροφή —και ειδικά η κατανάλωση ελαιολάδου— δεν εξαρτάται μόνο από τη γνώση ή την πρόθεση του ατόμου, αλλά κυρίως από το αν μπορεί να αγοράσει τα κατάλληλα τρόφιμα.

Η αλυσίδα είναι ξεκάθαρη:
Μειωμένη πρόσβαση → χειρότερη ποιότητα τροφίμων → εγκατάλειψη της μεσογειακής διατροφής → αυξημένοι κίνδυνοι για την υγεία.

Για να προστατευθεί και να ενισχυθεί η μεσογειακή διατροφή:

1. χρειάζονται πολιτικές που μειώνουν την επισιτιστική ανασφάλεια,
2. προγράμματα για την ενίσχυση της ενστικτώδους σίτισης μπορούν να βοηθήσουν, αλλά δεν αντικαθιστούν την ανάγκη για προσιτά υγιεινά τρόφιμα.

Και για την αγορά του ελαιολάδου, το μήνυμα είναι σαφές:
το ελαιόλαδο πρέπει να παραμείνει φθηνό και προσιτό, ώστε οι καταναλωτές να συνεχίσουν να ακολουθούν μια από τις υγιεινότερες διατροφές στον κόσμο.

Σχετικά άρθρα:

Τα drones απογειώνουν την παραγωγή ελαιολάδου στην Ανδαλουσία Οι Εμιρατινοί βάζουν τυρί σε όλα τα πιάτα της ημέρας τους, τεράστια ευκαιρία για φέτα κι όχι μόνο – Τυροκόμος Έκθεση της Επιτροπής Γεωργίας τροποποιεί κανόνες για ενίσχυση θέσης αγροτών στην αλυσίδα τροφίμων Ανακοινώθηκαν οι ημερομηνίες των εκλογών για ανάδειξη του νέου ΔΣ του Πανσαμιακού Αγροτικού Συλλόγου