Βραβείο 1 εκατ. ευρώ για την καινοτόμο διακυβέρνηση στις ενεργειακές κοινότητες

Στόχος είναι να αναδειχθούν οι βέλτιστες πρακτικές που καθιστούν την κοινοτική ενέργεια όχι μόνο καθαρότερη, αλλά δικαιότερη και πιο δημοκρατική – δείχνοντας πώς η συλλογική διακυβέρνηση μπορεί να ενισχύσει την εμπιστοσύνη, να ενδυναμώσει τους πολίτες και να επιταχύνει την ενεργειακή μετάβαση.

Οι νικητές θα λειτουργήσουν ως Ευρωπαίοι Πρωταθλητές της Ενεργειακής Καινοτομίας με πρωτοβουλία των πολιτών, εμπνέοντας άλλους να δημιουργήσουν ανθεκτικές ενεργειακές κοινότητες χωρίς κοινωνικούς αποκλεισμούς σε ολόκληρη την ΕΕ.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε βραβείο ύψους 1 εκατομμυρίου ευρώ για την Καινοτόμο Διακυβέρνηση στις Ενεργειακές Κοινότητες. Το βραβείο στοχεύει να ανταμείψει τις κοινότητες που πρωτοπορούν σε νέους τρόπους οργάνωσης και διακυβέρνησης του συλλογικού ενεργειακού τους μέλλοντος.

Το βραβείο θα απονεμηθεί σε έως και δέκα νικητές ως εξής:

1η θέση: 350.000 ευρώ

2η θέση: 200.000 ευρώ

3η θέση: 100.000 ευρώ

4η θέση έως 10η θέση: 50.000 ευρώ

Οι αιτήσεις είναι ανοικτές από τις 20 Ιανουαρίου έως τις 25 Ιουνίου 2026 (η τελική προθεσμία υποβολής θα επιβεβαιωθεί) και πρέπει να αποσταλούν μέσω της πύλης χρηματοδότησης και υποβολής προσφορών (ο σύνδεσμος θα είναι σύντομα διαθέσιμος ΕΔΩ).

Ποιος μπορεί να υποβάλει αίτηση

Οι ενεργειακές κοινότητες μπορούν να λάβουν τη μορφή οποιασδήποτε νομικής οντότητας, συμπεριλαμβανομένης μιας ένωσης, ενός συνεταιρισμού, μιας προσωπικής εταιρείας, μιας μη κερδοσκοπικής οργάνωσης ή μιας εταιρείας περιορισμένης ευθύνης. Επιλέξιμες θα είναι μόνο οι ενεργειακές κοινότητες με έως 10.000 μέλη κατά την έναρξη της πρόσκλησης στις 20 Ιανουαρίου 2026. Ωστόσο, η ενεργειακή κοινότητα πρέπει να εμπίπτει στους ορισμούς της ΕΕ για την «κοινότητα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας» ή την «ενεργειακή κοινότητα πολιτών».

Ο νομικός ορισμός της «κοινότητας ανανεώσιμης ενέργειας» ορίζεται στο άρθρο 2 παράγραφος 16 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/2413 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Οκτωβρίου 2023, για την τροποποίηση της οδηγίας (ΕΕ) 2018/2001

Ο νομικός ορισμός της «ενεργειακής κοινότητας πολιτών» περιλαμβάνεται στο άρθρο 2 παράγραφος 11 της οδηγίας (ΕΕ) 2019/944 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 5ης Ιουνίου 2019, σχετικά με τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας

Οι νομικές οντότητες που έχουν συσταθεί ως διασυνοριακές κοινότητες είναι επίσης επιλέξιμες να υποβάλουν αίτηση για αυτό το βραβείο.

Κριτήρια ανάθεσης

Οι αιτούντες αναμένεται να αποδείξουν τον τρόπο με τον οποίο η ενεργειακή κοινότητα που εκπροσωπούν πληροί τα ακόλουθα κριτήρια ανάθεσης:

Συμμετοχικότητα της δομής διακυβέρνησης: αντιμετώπιση των ζητημάτων της ισόρροπης εκπροσώπησης των φύλων, της πολυμορφίας των μελών και της επίλυσης των ανισοτήτων

Διαδικασίες εσωτερικής διακυβέρνησης: καλύπτουν τις πτυχές της καινοτόμου χρηματοδότησης, τους μηχανισμούς αντιπροσωπευτικής διακυβέρνησης, τη συμμετοχή των μελών και τη συνεργασία με τις τοπικές αρχές

Περιφερειακή/τοπική μετάβαση: συνδέσεις με εδαφικά σχέδια, δραστηριότητες που σχετίζονται με τις περιφερειακές πολιτικές

Άλλες καινοτόμες προσεγγίσεις: προσπάθειες ενσωμάτωσης της ενεργειακής κοινότητας στο ευρύτερο ενεργειακό σύστημα, ευθυγράμμιση με τα τοπικά σχέδια δράσης για τη βιώσιμη ενέργεια και το κλίμα ή άλλα σχετικά περιβαλλοντικά σχέδια και πρωτοβουλίες εξοικονόμησης κόστους

Πώς θα αξιολογηθούν οι προτάσεις

Οι προτάσεις θα αξιολογηθούν από κριτική επιτροπή αποτελούμενη από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες σε ενεργειακές κοινότητες στην Τεχνολογία Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (RET), από επιχειρήσεις και πανεπιστήμια. Θα δοθεί βαθμολογία σε κάθε κριτήριο απονομής. Στη συνέχεια, οι προτάσεις θα κατατάσσονται σύμφωνα με την υψηλότερη βαθμολογία.

Ιστορικό

Σε ολόκληρη την Ευρώπη, οι κοινότητες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας αναδιαμορφώνουν τον τρόπο με τον οποίο οι πολίτες παράγουν, μοιράζονται και διαχειρίζονται την καθαρή ενέργεια. Αυτές οι κοινότητες συγκεντρώνουν ανθρώπους, τοπικές αρχές και επιχειρήσεις για την παραγωγή και τη διαχείριση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας – όπως ηλιακή, αιολική ή υδροηλεκτρική ενέργεια – εντός της επικράτειάς τους.

Με τη συλλογική ιδιοκτησία και λειτουργία ενεργειακών περιουσιακών στοιχείων, τα μέλη μοιράζονται τόσο τα οφέλη όσο και τις ευθύνες ενός πιο δημοκρατικού ενεργειακού συστήματος.

Αυτό που ξεκίνησε ως πρωτοβουλίες βάσης τη δεκαετία του 1980 έχει πλέον εξελιχθεί σε ζωτικό μέρος της μετάβασης της ΕΕ στην καθαρή ενέργεια. Με τη δέσμη μέτρων «Καθαρή ενέργεια για όλους τους Ευρωπαίους» (CEP) το 2019, η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγνώρισε επίσημα το δικαίωμα των πολιτών και των κοινοτήτων να συμμετέχουν άμεσα στην αγορά ενέργειας. Σήμερα, χιλιάδες ενεργειακές κοινότητες σε όλη την Ευρώπη περιλαμβάνουν σχεδόν ένα εκατομμύριο πολίτες.

Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν προκλήσεις: ρυθμιστική πολυπλοκότητα, περιορισμένη χρηματοδότηση και ανάγκη για μοντέλα διακυβέρνησης που να είναι ταυτόχρονα αποτελεσματικά και χωρίς αποκλεισμούς. Η κοινωνική διάσταση – πώς οι κοινότητες λαμβάνουν συλλογικές αποφάσεις, μοιράζονται οφέλη και εμπλέκουν διαφορετικούς ενδιαφερόμενους – είναι συχνά ο βασικός παράγοντας που καθορίζει τη μακροπρόθεσμη επιτυχία.

Σχετικά άρθρα:

72 χρηματοδοτούμενες εκστρατείες προώθησης γεωργικών προϊόντων Αλλάζει το πολιτικό σκηνικό στις ΗΠΑ μετά την ιστορική νίκη του Ζόραν Μαμντάνι – Εξελέγη ο πρώτος μουσουλμάνος δήμαρχος της Νέας Υόρκης Ανοιχτή έως 3 Δεκεμβρίου η πλατφόρμα Α21-Επίδομα Παιδιού Κ. Χατζηδάκης: Άμεσα η συμπληρωματική πληρωμή για διόρθωση αδικιών