Απόψεις: Τεχνητή Νοημοσύνη στη γεωργία: Ελπίδα ή Παγίδα;

Η Τεχνητή Νοημοσύνη μπήκε για τα καλά στη δημόσια συζήτηση και, πλέον, εισβάλλει και στα χωράφια μας. Δεν είναι ταινία επιστημονικής φαντασίας, είναι τα τρακτέρ που κυκλοφορούν ήδη με αισθητήρες, τα drones που ψεκάζουν με ακρίβεια και οι αλγόριθμοι που «διαβάζουν» το έδαφος καλύτερα από το μάτι του πιο έμπειρου γεωπόνου. Όμως, από την εμπειρία μου, ξέρω ότι η γεωργία δεν συγχωρεί εύκολα τα θεωρητικά πειράματα. Η ΤΝ δεν είναι μαγικό ραβδί· είναι εργαλείο. Και το εργαλείο αποδίδει μόνο στα χέρια αυτού που ξέρει να το χρησιμοποιεί.

Στη γεωργία ακριβείας, η ΤΝ υπόσχεται εξοικονόμηση νερού, λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων. Υπόσχεται παραγωγικότητα με χαμηλότερο κόστος. Για μια χώρα σαν την Ελλάδα, όπου κάθε σταγόνα νερού και κάθε κιλό εφοδίου μετράει, αυτή η προοπτική μοιάζει λυτρωτική. Όμως αναρωτιέμαι: ποιος θα έχει πραγματικά πρόσβαση σε αυτές τις τεχνολογίες; Γιατί αν το κόστος είναι απαγορευτικό ή αν η νομοθεσία πνίγει την καινοτομία με «χαρτούρα», τότε η ΤΝ θα γίνει όπλο στα χέρια των λίγων και όχι γέφυρα για τους πολλούς.

Η ελληνική ύπαιθρος ζει μια σιωπηλή κρίση. Οι νέοι φεύγουν, τα χωράφια μένουν πίσω. Εδώ η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να δώσει ανάσα. Τα αυτόνομα μηχανήματα μειώνουν τη σκληρή δουλειά και κάνουν το επάγγελμα πιο ελκυστικό. Και κυρίως, μπορούν να ενδυναμώσουν τις γυναίκες της υπαίθρου, που συχνά κουβαλούν το βάρος της παραγωγής χωρίς να έχουν ίση πρόσβαση σε γνώση και τεχνολογικά εργαλεία. Αν η ΤΝ αξιοποιηθεί σωστά, μπορεί να κάνει τη γεωργία πιο δίκαιη, πιο ισότιμη, πιο ανθεκτική.

Δεν φτάνει, όμως, η τεχνολογία. Χρειάζονται δεδομένα, συλλογική γνώση, συνεργατικά σχήματα. Όπως οι συνεταιρισμοί παλιότερα, έτσι σήμερα τα κοινά δεδομένα μπορούν να γίνουν το νέο έδαφος συνεργασίας. Ο FAO μπορεί να παίξει ρόλο, αλλά η ουσία βρίσκεται εδώ, στην καθημερινότητα του αγρότη: χωρίς εκπαίδευση στην ΤΝ, από το χωριό μέχρι το πανεπιστήμιο, η τεχνολογία θα μείνει άψυχη και κενή υπόσχεση. Και ας μην κρυβόμαστε: ακόμα και σήμερα, οι αγρότες περιμένουν το σωστό ίντερνετ στα χωράφια τους. Από τις εποχές των μνημονίων ακούμε για το 5G, κι όμως στις περισσότερες αγροτικές περιοχές παλεύουμε ακόμα με «τρύπες» στη σύνδεση. Πώς να μιλήσουμε σοβαρά για έξυπνη γεωργία, όταν το βασικό δίκτυο λείπει;

Και τέλος, υπάρχει η μεγάλη κουβέντα της ρύθμισης. Ναι, χρειάζεται έλεγχος, κανόνες, προστασία. Όμως η υπερρύθμιση είναι εξίσου επικίνδυνη με την ασυδοσία. Έχουμε δει πολλές φορές στην Ελλάδα νόμους να φτιάχνονται χωρίς καμία επαφή με την πραγματικότητα της υπαίθρου. Αν γίνει το ίδιο και με την τεχνητή νοημοσύνη, τότε θα έχουμε χάσει την ευκαιρία πριν καν ξεκινήσουμε.

Ως δημοσιογράφος βλέπω την παγκόσμια τάση. Ως αγρότης, νιώθω την αγωνία του χωραφιού. Και ξέρω ότι η απάντηση δεν βρίσκεται στην τυφλή λατρεία της τεχνολογίας ούτε στον στείρο φόβο απέναντί της. Η απάντηση βρίσκεται στη γνώση, στη συνεργασία και στη σωστή χρήση. Μόνο έτσι η τεχνητή νοημοσύνη θα γίνει σπόρος ελπίδας και όχι παγίδα εξάρτησης.

Του Γιώργου Μπακόλα, Δημοσιογράφου – Αγρότη

Ακολουθήστε το Agrocapital.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι τις ειδήσεις

Σχετικά άρθρα:

Βουλή: Νομοθετική παρέμβαση για επανένταξη αγροτών στο «Γαία» και απεξάρτηση από ληξιπρόθεσμες οφειλές Οριακά τα αποθέματα και φέτος στο ελαιόλαδο, πιθανή μια αισθητή ανοδική κίνηση – Ελαίας Καρπός Ο Γερμανός ΥΠΕΞ απορρίπτει πιθανή παραχώρηση εδαφών Ουκρανίας Δείχνει σημάδια ανάκαμψης έπειτα από καιρό η αγορά εκλεκτών οίνων – Winetrails