Αγροτική Οικονομία: Οι κερδισμένοι και οι χαμένοι από τις αλλαγές στον Προϋπολογισμός της Ε.Ε.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκανε την εναρκτήρια κίνησή της σε αυτό που θα είναι δύο χρόνια διαπραγματεύσεων για το σχέδιο δαπανών της Ένωσης για την επταετή περίοδο από το 2028.

Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν επέμεινε ότι το σχέδιο ύψους 1,8 τρισεκατομμυρίων ευρώ θα καταστήσει το ταμείο της ΕΕ «μεγαλύτερο», «εξυπνότερο» και «πιο αποτελεσματικό», χαρακτηρίζοντας τον προϋπολογισμό ως «τον πιο φιλόδοξο που έχει ποτέ προταθεί».

Ωστόσο, σε ένδειξη των δύσκολων διαπραγματεύσεων που ακολουθούν, απογοητευμένοι ευρωβουλευτές έσπευσαν να αντικρούσουν τους ισχυρισμούς της φον ντερ Λάιεν, λέγοντας ότι η Επιτροπή παραπλανητικά παρουσιάζει ως αύξηση στον προϋπολογισμό της ΕΕ προσαρμογές λόγω — σοβαρού — πληθωρισμού τα τελευταία χρόνια.

«Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παρουσιάσει διάφορες γραμμές του προϋπολογισμού που έχουν αυξηθεί. Αλλά, φυσικά, αν ο συνολικός προϋπολογισμός παραμείνει στο ίδιο επίπεδο, τότε αυτό σημαίνει ότι αρκετές γραμμές θα πρέπει να μειωθούν», δήλωσε ο Ρουμάνος Σίγκφριντ Μούρεσαν, μέλος του κεντροδεξιού Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος.

Όλες οι εθνικές πρωτεύουσες, καθώς και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, πρέπει να συμφωνήσουν στο σχέδιο πριν εγκριθεί. Καθώς χαράσσονται οι γραμμές της μάχης, το POLITICO δημιούργησε έναν χρήσιμο οδηγό για το ποιοι είναι οι κερδισμένοι — και ποιοι οι χαμένοι — στην αρχική πρόταση.

Χαμένοι: Αγρότες

Οι αγρότες είναι εξοργισμένοι.

Στον τελευταίο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ, η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) έφτασε τα 386,6 δισ. ευρώ. Αυτή τη φορά, έχουν προβλεφθεί 300 δισ. ευρώ για τη γεωργία.

Προσθέτοντας προσβολή στον τραυματισμό, ενώ η ΚΑΠ αποτελούσε ξεχωριστή κατηγορία του προϋπολογισμού, τώρα έχει συγχωνευθεί με χρηματοδότηση για άλλες πολιτικές σε ένα ταμείο για τα «Εθνικά και Περιφερειακά Σχέδια Εταιρικής Σχέσης».

Στο πλαίσιο αυτών των σχεδίων, τα ευρωπαϊκά κράτη πρέπει να δαπανήσουν κατ’ ελάχιστον 300 δισ. ευρώ για τη γεωργία, αλλά μπορούν να δαπανήσουν περισσότερα εφόσον το επιλέξουν. Όμως οι αγροτικές οργανώσεις που διαμαρτύρονται έξω από το

Κοινοβούλιο και την Επιτροπή δεν είναι αισιόδοξες.

Χαμένοι: Καπνός

Αν και το μεγαλύτερο μέρος του προϋπολογισμού θα προέλθει από εθνικές συνεισφορές, η Επιτροπή πρότεινε τρεις νέους φόρους που στοχεύουν στα ηλεκτρονικά απόβλητα, τις μεγάλες επιχειρήσεις και τα προϊόντα καπνού όπως τα τσιγάρα και τα πούρα. Αυτά τα προϊόντα φορολογούνται επί του παρόντος από τα κράτη-μέλη, που διατηρούν τα έσοδα.

Ο στόχος είναι η δημιουργία 25 έως 30 δισ. ευρώ ετησίως, που θα χρησιμοποιηθούν για την αποπληρωμή του κοινού χρέους της ΕΕ που χρηματοδότησε την ανάκαμψη μετά την Covid.

Οι τιμές των τσιγάρων ήδη αναμένεται να αυξηθούν σε ολόκληρη την ΕΕ με βάση την πολυαναμενόμενη αναθεώρηση της Οδηγίας για τη Φορολογία Καπνού, με εκτιμήσεις για αύξηση κατά 1 έως 2 ευρώ ανά πακέτο. Για πρώτη φορά, εναλλακτικά προϊόντα όπως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και ο θερμαινόμενος καπνός θα υπόκεινται σε ελάχιστο συντελεστή, αν και χαμηλότερο από τα παραδοσιακά τσιγάρα.

Χαμένοι: Φύση

Η βιοποικιλότητα φαίνεται πως χάνει τη δική της ξεχωριστή μερίδα στον προϋπολογισμό της ΕΕ και απορροφάται σε έναν ευρύτερο στόχο «κλίματος και περιβάλλοντος» που θα αντιπροσωπεύει το 35% του προϋπολογισμού ή περίπου 700 δισ. ευρώ.

Προηγουμένως — πέραν του στόχου για 30% δαπάνες για το κλίμα — το 7,5% της ετήσιας δαπάνης προοριζόταν για στόχους βιοποικιλότητας το 2024, με αύξηση στο 10% το 2026 και 2027.

Ο νέος στόχος «κλίματος και περιβάλλοντος» καλύπτει και τους έξι περιβαλλοντικούς στόχους της ΕΕ: από το κλίμα και τη βιοποικιλότητα έως την κυκλική οικονομία και την πρόληψη ρύπανσης.

Το πρόγραμμα LIFE — ειδική χρηματοδότηση για το περιβάλλον και τη δράση για το κλίμα — έχει επίσης ενσωματωθεί στα «Εθνικά και Περιφερειακά Σχέδια» και στο Ταμείο Ανταγωνιστικότητας ύψους 410 δισ. ευρώ.

Ορισμένες ΜΚΟ προειδοποιούν ότι οι αλλαγές αυτές ενδέχεται να οδηγήσουν σε απώλεια πόρων για τη βιοποικιλότητα. Η ΕΕ ήδη αντιμετωπίζει ετήσιο χρηματοδοτικό κενό 37 δισ. ευρώ για τη βιοποικιλότητα, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Κερδισμένοι: Ανατολικές χώρες και Ουκρανία

Οι ανατολικές χώρες πέτυχαν σημαντική νίκη όταν η Επιτροπή ανακοίνωσε ότι οι περιοχές που συνορεύουν με Ουκρανία, Ρωσία και Λευκορωσία θα λάβουν περισσότερους πόρους για την κάλυψη των αναγκών ασφάλειας και οικονομικής ανάπτυξης.

Πέτυχαν επίσης μια ακόμη μάχη: Παρά την ανάγκη της ΕΕ για νέα έσοδα, δεν περιλήφθηκαν στον κατάλογο νέων πηγών τα προβλεπόμενα έσοδα από την επέκταση του Συστήματος Εμπορίας Εκπομπών σε κτίρια και οδικές μεταφορές.

Τέλος, προτείνεται η υποστήριξη της ανασυγκρότησης της Ουκρανίας και της πορείας ένταξής της με επιπλέον 100 δισ. ευρώ.

Κερδισμένοι: Καταναλωτές ηλεκτρικού ρεύματος

Η πρόταση προβλέπει σημαντική ενίσχυση για τον εκσυγχρονισμό των ηλεκτρικών δικτύων, με στόχο τη μείωση του κόστους ενέργειας — σημείο-αχίλλειος πτέρνα της Ευρώπης έναντι ΗΠΑ και Κίνας, σύμφωνα με τον Μάριο Ντράγκι.

Το Ταμείο Connecting Europe, που χρηματοδοτεί υποδομές και τεχνολογίες, θα αυξήσει τον προϋπολογισμό του για την ενέργεια στα 30 δισ. ευρώ από μόλις 6 δισ. ευρώ. Επιπλέον, τα δίκτυα θα έχουν πρόσβαση στο Ταμείο Ανταγωνιστικότητας των 410 δισ. ευρώ.

Ο Ντράγκι προειδοποίησε ότι οι επενδύσεις σε υποδομές είναι «αργές και υπο-βέλτιστες», ενώ οι υψηλές τιμές ενέργειας αναγκάζουν τις επιχειρήσεις να μειώσουν παραγωγή ή να μετακινηθούν.

Κερδισμένοι: Ψηφιακές τεχνολογίες

Η Επιτροπή θέλει να πενταπλασιάσει τη χρηματοδότηση για ψηφιακές τεχνολογίες, φτάνοντας τα 54,8 δισ. ευρώ στον επόμενο προϋπολογισμό.

Πρόκειται για εντυπωσιακή αύξηση σε έναν ήδη ισχυρό τομέα επενδύσεων, με τον ανταγωνισμό από ΗΠΑ και Κίνα να εντείνεται — κυρίως στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης.

Ο ψηφιακός τομέας αποτελεί έναν από τους τέσσερις βασικούς πυλώνες του Ταμείου Ανταγωνιστικότητας των 410 δισ. ευρώ.

Κερδισμένοι: Άμυνα

Η πρόταση της Επιτροπής προβλέπει τουλάχιστον 131 δισ. ευρώ για άμυνα και διαστήματα, «πέντε φορές περισσότερα από σήμερα», σύμφωνα με τη φον ντερ Λάιεν.

Ξεχωριστά κονδύλια θα ενισχύσουν την ετοιμότητα της ΕΕ στον τομέα της άμυνας. Η πρόταση χαρακτηρίστηκε «φιλόδοξη» από τη Γερμανίδα Πράσινη ευρωβουλευτή Hannah Neumann.

Το ποσό συνάδει με τις ανάγκες που είχε προσδιορίσει ο Επίτροπος Άμυνας Andrius Kubilius.

Κερδισμένοι: Έρευνα και πολιτισμός

Το εμβληματικό πρόγραμμα Horizon Europe σχεδιάζεται να σχεδόν διπλασιαστεί στα 175 δισ. ευρώ. Σήμερα έχει ήδη προϋπολογισμό 95 δισ. ευρώ, αν και ειδικοί υποστηρίζουν ότι χρειάζονται 220 δισ. ευρώ για να διατηρηθεί ο ανταγωνισμός.

Το Erasmus+ θα αυξηθεί κατά 50%, ξεπερνώντας τα 40 δισ. ευρώ. Επίσης, ανακοινώθηκε νέο πρόγραμμα «AgoraEU» ύψους 8,6 δισ. ευρώ για πολιτισμό, ΜΜΕ και κοινωνία πολιτών.

«Είναι ιστορική ημέρα για τον πολιτισμό και τον δημιουργικό τομέα της Ευρώπης», δήλωσε ο Επίτροπος Glenn Micallef.

Αβέβαιο: Στρατιωτική κινητικότητα

Η Επιτροπή θέλει να διαθέσει 17,7 δισ. ευρώ για στρατιωτική κινητικότητα, σύμφωνα με τον Επίτροπο Μεταφορών Απόστολο Τζιτζικώστα. Στο χαρτί, είναι σαφώς περισσότερα από τα 1,7 δισ. ευρώ που προβλέπονται σήμερα.

Στην πράξη, όμως, υπολείπονται κατά πολύ των 75 ή και 100 δισ. ευρώ που ο ίδιος είχε προτείνει.

Αν και μέρος του πολιτικού προϋπολογισμού μεταφορών θα μπορούσε να στηρίξει υποδομές διπλής χρήσης, οι στρατιωτικές ανάγκες παραμένουν μερικώς μόνο καλυμμένες.

Αβέβαιο: Πόλεις και περιφέρειες

Η πολιτική συνοχής, που στηρίζει την ανάπτυξη στις φτωχότερες περιοχές της ΕΕ, αποτελεί σήμερα πάνω από το 1/3 του συνολικού προϋπολογισμού.

Στον προϋπολογισμό του 2028, όμως, δεν παραμένει ξεχωριστή πολιτική: εντάσσεται στα Εθνικά και Περιφερειακά Σχέδια Εταιρικής Σχέσης.

Με συμφωνία της τελευταίας στιγμής, η Επιτροπή δεσμεύτηκε ότι οι φτωχότερες περιοχές θα λάβουν 218 δισ. ευρώ, ικανοποιώντας βασικό αίτημα του Επιτρόπου Ραφαέλε Φίτο. Ωστόσο, δεν υπάρχουν εγγυήσεις για το υπόλοιπο της ΕΕ, προκαλώντας φόβους για γενική μείωση των κονδυλίων.

Το γεγονός ότι οι εθνικές κυβερνήσεις θα διαχειρίζονται τα κονδύλια εγείρει ανησυχίες για πολιτικές παρεμβάσεις στην κατανομή τους.

Ακολουθήστε το Agrocapital.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι τις ειδήσεις

Σχετικά άρθρα:

Αποτελέσματα πέντε προσκλήσεων εκδήλωσης ενδιαφέροντος της ΟΕΦ Αγροτικός Ελαιουργικός Συνεταιρισμός Αγίων Αποστόλων – Οργάνωση Παραγωγών για το 2ο έτος (2025) Καμπανάκι Μανιάτη για την ελληνική κομπόστα ενόψει δασμών ΗΠΑ Δυνατή αρωματική fruit saison από τις μικροζυθοποιίες Alea Brewing και Retimi – Beer & Brunch Αγροτικές Ειδήσεις: Τσιάρας σε Ανδρουλάκη: Κοιτάξτε τους δικούς σας επί ΠΑΣΟΚ πριν μιλήσετε για ΟΠΕΚΕΠΕ