Αγροτικές Ειδήσεις: Πώς τα σιτηρά έγιναν το νέο νόμισμα εξουσίας στον παγκόσμιο χάρτη

Η έκθεση που έφτασε στα χέρια του Agrocapital φέρνει στο φως τις σύνθετες δομές ισχύος στο παγκόσμιο εμπόριο σιτηρών, με έμφαση στους μηχανισμούς συγκέντρωσης οικονομικής δύναμης και στις αθέατες διασυνδέσεις μεταξύ εμπορικών, χρηματοπιστωτικών και ψηφιακών οντοτήτων.

Πρόκειται για την πολυσέλιδη μελέτη με τίτλο «From Fields to Futures: Competition, Financialization and Digitalization in Global Grain Value Chains», την οποία εκπόνησε το BRICS Competition Law and Policy Centre και θα παρουσιαστεί επισήμως στις 12 Σεπτεμβρίου 2025 στο πλαίσιο της συνεργασίας των αρχών ανταγωνισμού των χωρών BRICS. Η έκθεση αποτελεί συνέχεια των κοινών πρωτοβουλιών για την ενίσχυση της διαφάνειας και την κατανόηση της δυναμικής των αγορών τροφίμων, σε μια περίοδο αυξημένης αστάθειας και γεωοικονομικών ανακατατάξεων.

Στο επίκεντρο της μελέτης βρίσκονται οι μεγαλύτεροι παγκόσμιοι έμποροι γεωργικών προϊόντων, οι λεγόμενες ABCD+ εταιρείες (ADM, Bunge, Cargill, Louis Dreyfus, και άλλοι περιφερειακοί δρώντες όπως η Olam και η Wilmar). Το κύριο εύρημα είναι ότι οι εταιρείες αυτές δεν δραστηριοποιούνται μόνο ως παραδοσιακοί ενδιάμεσοι στην εμπορία σιτηρών, αλλά συγκροτούν ένα οικοσυστημικό σχήμα ελέγχου, το οποίο διαπερνά τις αλυσίδες αξίας από το χωράφι έως τις χρηματοπιστωτικές αγορές και τις ψηφιακές πλατφόρμες εμπορίου.

Οι ερευνητές του BRICS Centre υπό την καθοδήγηση του καθηγητή Alexey Ivanov καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η ισχύς των traders αυτών δεν βασίζεται πλέον σε απλές αγοραίες μερίδες, αλλά σε ένα πλέγμα τεσσάρων θεμελιωδών πυλώνων στην βαθιά ενσωμάτωσή τους στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, στην ιδιοκτησία και λειτουργία κρίσιμων ψηφιακών πλατφορμών εμπορίου όπως η Covantis, στις περίπλοκες διασυνδέσεις των εταιρικών ομίλων και επενδυτικών σχέσεων που διαθέτουν, καθώς και στον κάθετο έλεγχο της αλυσίδας από την παραγωγή έως την τελική κατανάλωση.. Αυτοί οι παράγοντες δημιουργούν, σύμφωνα με τους συντάκτες, ένα “είδος οργανωμένης ισχύος“, που θυμίζει εκείνη των μεγάλων ψηφιακών οικοσυστημάτων.

Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στην πρόσφατη συγχώνευση Bunge–Viterra, η οποία όπως επισημαίνεται στην έκθεση προσέθεσε σημαντική συγκέντρωση δυναμικότητας χωρίς να προκαλέσει ουσιαστικές παρεμβάσεις από τις περισσότερες αρχές ανταγωνισμού. Το γεγονός αυτό αναδεικνύει ένα ενδεχόμενο κενό στις παραδοσιακές μεθοδολογίες ελέγχου, που ενδέχεται να μην λαμβάνουν επαρκώς υπόψη τη συστημική διάσταση της ισχύος σε παγκόσμιο επίπεδο.

Η έκθεση προχωρά σε προτάσεις πολιτικής, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται η σύσταση κοινού τομεακού ελέγχου (joint sector inquiry) από τις αρχές των BRICS, καθώς και η ενδεχόμενη δημιουργία ενός πολυμερούς BRICS Χρηματιστηρίου Σιτηρών. Στόχος δε είναι να ενισχυθεί η θεσμική κατανόηση της πολυπλοκότητας των αγορών, με τρόπο που να σέβεται τόσο τις αρχές της αγοράς όσο και την ανάγκη για διαφάνεια, συμμετοχικότητα και ισότιμη πρόσβαση.

Καθ’ όλη τη διάρκεια της μελέτης υπογραμμίζεται η σημασία της συνδυαστικής ανάλυσης οικονομικών, τεχνολογικών και ρυθμιστικών εργαλείων, ώστε να ανταποκριθούν οι αρμόδιες αρχές στις εξελισσόμενες μορφές ισχύος των εμπορικών κολοσσών. Η έρευνα δεν καταλήγει σε απόλυτες θέσεις, αλλά προσφέρει ένα ισχυρό υπόβαθρο για περαιτέρω θεσμικό διάλογο και εμπεριστατωμένη λήψη αποφάσεων.

Στο περιθώριο της έκθεσης, γίνεται εκτενής αναφορά στον ρόλο της διατροφικής ασφάλειας ως βασικής παραμέτρου γεωοικονομικής σταθερότητας. Όπως αναφέρεται στον πρόλογο, οι χώρες  των BRICS αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού και ταυτόχρονα περιλαμβάνουν τόσο μεγάλους παραγωγούς όσο και καταναλωτές βασικών αγροτικών προϊόντων. Η σταθερότητα στην παγκόσμια αγορά σιτηρών, επομένως, δεν είναι απλώς οικονομικό ζήτημα, αλλά συνδέεται άμεσα με την ικανότητα διατήρησης της κοινωνικής συνοχής και της πολιτικής ανεξαρτησίας.

Δεν είναι η πρώτη φορά που η τροφή συνδέεται με την γεωστρατηγική. Όπως έχει αποτυπωθεί σε πλήθος ιστορικών περιπτώσεων, ο πόλεμος δεν διεξάγεται πάντοτε με όπλα· πολλές φορές εκτυλίσσεται με το σιτάρι, τη διανομή του και την πρόσβαση σε αυτό. Η τροφή, εν τέλει, αποτελεί όχι μόνο στοιχείο επιβίωσης, αλλά και εργαλείο ισχύος.

Δείτε αναλυτικά εδώ ολόκληρη την έκθεση:

«From Fields to Futures: Competition, Financialization and Digitalization in Global Grain Value Chains»

Ακολουθήστε το Agrocapital.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι τις ειδήσεις

Σχετικά άρθρα:

Σχεδόν διπλάσια η κατανάλωση στο ισπανικό ελαιόλαδο τον Μάρτιο σε σύγκριση με πέρυσι – Ελαίας Καρπός Ενημερωτική ημερίδα για θερμοκήπια και ελαιοκομικό μητρώο από ΑΣ Φιλιατρών στις 24 Ιουνίου H «περίοδος χάριτος» δύο εβδομάδων Τραμπ σε Ιράν-Ισραήλ Προθεσμίες: Παράταση προθεσμίας για τις επενδύσεις σε θερμοκήπια