Αγροτικές Ειδήσεις: Η υποβόσκουσα κρίση στη ρωσική βιομηχανία σιτηρών
Μια συστημική κρίση που εξελίσσεται στη ρωσική βιομηχανία σιτηρών τα τελευταία τρία χρόνια έχει φτάσει στο αποκορύφωμά της, καθώς οι αγρότες εγκαταλείπουν μαζικά την παραγωγή σιταριού και οι εξαγωγές εμφανίζουν μια ασυνήθιστα αρνητική δυναμική.
Σχεδόν 35.000 παραγωγοί σιτηρών χρεοκόπησαν τα τελευταία πέντε χρόνια, σύμφωνα με τη Ρωσική Ένωση Σιτηρών, τον κορυφαίο επιχειρηματικό φορέα του κλάδου. Η τάση αυτή εντείνεται, καθώς οι περισσότεροι αγρότες δεν διαθέτουν πλέον κανένα περιθώριο ασφάλειας υπό τη μορφή αποθεμάτων που είχαν συσσωρευτεί στις πιο κερδοφόρες ημέρες της βιομηχανίας.
«Τα χρήματα στις τσέπες των αγροτών τελείωσαν», δήλωσε ο Αρκάντι Ζλοσέφσκι, πρόεδρος της Ρωσικής Ένωσης Σιτηρών (RGU). «Αυτό οφείλεται κυρίως στους δασμούς εξαγωγών, τις ποσοστώσεις στις εξαγωγές και το επιδεινούμενο ανταγωνιστικό περιβάλλον».
Ο αρχικά προσωρινός δασμός στις εξαγωγές, που θεσπίστηκε για την προστασία της εγχώριας αγοράς τροφίμων από τις διακυμάνσεις των τιμών κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας αναταραχής που προκάλεσε η πανδημία COVID-19, έχει παραταθεί πολύ περισσότερο από το αναμενόμενο.
Η RGU έχει καλέσει επανειλημμένα τη ρωσική κυβέρνηση είτε να αποσύρει τον δασμό είτε τουλάχιστον να αναθεωρήσει τον τύπο υπολογισμού του ώστε να μειώσει το οικονομικό βάρος για τον δοκιμαζόμενο κλάδο. Ωστόσο, οι συνεχείς προειδοποιήσεις της βιομηχανίας έπεσαν στο κενό.
«Είναι σαφές γιατί συμβαίνει αυτό», δήλωσε η Κίρα Ρέμνεβα, τοπική αναλύτρια. «Οι δασμοί αποτελούν μία από τις βασικές πηγές εισοδήματος για τον ρωσικό προϋπολογισμό. Το 2024 απέφεραν περίπου 133,9 δισ. ρούβλια (1,6 δισ. δολάρια), και φέτος η πρόβλεψη φτάνει τα 187 δισ. ρούβλια (2,37 δισ. δολάρια)».
Για μια χώρα που αντιμετωπίζει τεράστιο δημοσιονομικό έλλειμμα λόγω των δυτικών κυρώσεων που συνδέονται με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και την πτώση των παγκόσμιων τιμών του πετρελαίου, αυτή η πηγή εσόδων είναι ζωτικής σημασίας.
Ο δασμός στις εξαγωγές αποτελεί αναμφίβολα ένα μεγάλο πρόβλημα, αλλά είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου, καθώς οι Ρώσοι αγρότες σιτηρών αντιμετωπίζουν αμέτρητες προκλήσεις. Πριν από την τρέχουσα κρίση, οι Ρώσοι παραγωγοί δήλωναν ότι δεν χρειάζονταν τραπεζικά δάνεια για να συνεχίσουν τη λειτουργία τους. Τώρα, τα τραπεζικά δάνεια είναι αναπόφευκτα αλλά και ταυτόχρονα απαγορευτικά.
Με το βασικό επιτόκιο της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας να έχει οριστεί στο 18%, το κόστος των τραπεζικών δανείων με γενικούς όρους είναι εξωφρενικό.
«Δεν έχει κανένα νόημα να πάρεις χρήματα με επιτόκιο 27% έως 28%», δήλωσε ο Σεργκέι Σουχοβένκο, διευθύνων σύμβουλος της Bison-Yug, μιας εταιρείας καλλιέργειας σιτηρών στις νότιες περιοχές της Ρωσίας. «Τι είδους επιχείρηση μπορεί να το δικαιολογήσει αυτό; Το εμπόριο όπλων ή το εμπόριο ναρκωτικών κάπου στη Λατινική Αμερική; Μακροπρόθεσμα, αυτό θα σκοτώσει την εθνική οικονομία».
Επιπλέον, το κόστος παραγωγής σιτηρών αυξήθηκε κατά 20% το περασμένο έτος λόγω της αύξησης των τιμών στα καύσιμα, την ενέργεια και τα λιπάσματα, σύμφωνα με την RGU. Ωστόσο, η πορεία των χονδρικών τιμών του σιταριού και άλλων καλλιεργειών παραμένει στάσιμη.
«Όλα ακριβαίνουν, εκτός από τα σιτηρά», σημείωσε η RGU.
Η ενίσχυση του ρουβλίου κατά σχεδόν 40% από τις αρχές του έτους — συνέπεια της αυστηρής νομισματικής πολιτικής — αποτέλεσε άλλο ένα πλήγμα, καθώς κράτησε χαμηλά τις τιμές των σιτηρών που πωλούνται σε ρούβλια. Οι αναλυτές προειδοποιούν ότι το ρούβλι είναι υπερτιμημένο, κάτι που κάνει τα ρωσικά προϊόντα λιγότερο ανταγωνιστικά.
Παράλληλα, η πρωτοφανής συγκέντρωση και ακόμη και μονοπώληση του εξαγωγικού εμπορίου σιτηρών επιβαρύνει περαιτέρω την κατάσταση. Σχεδόν το 80% των εξαγωγών σιτηρών από τα ρωσικά λιμάνια στη λεκάνη Αζοφικής – Μαύρης Θάλασσας βρίσκεται πλέον στα χέρια μόλις πέντε εταιρειών, έναντι 15 εταιρειών το 2020. Με λιγότερο ανταγωνισμό, οι αγρότες συχνά αναγκάζονται να πουλήσουν με ζημιά.
Παρά τα προβλήματα, η κρατική πίεση προς τον κλάδο συνεχίζεται. Το υπουργείο Γεωργίας προωθεί την ασφάλιση των καλλιεργειών, αλλά οι αγρότες καταγγέλλουν ότι στην πράξη πρόκειται για προσπάθεια αποστράγγισης των ελάχιστων πόρων που τους απομένουν, χωρίς πραγματική κάλυψη.
Η κρίση, που μέχρι τώρα κρυβόταν πίσω από εντυπωσιακούς αριθμούς παραγωγής και εξαγωγών, αποκαλύπτεται πλέον. Οι προβλέψεις δείχνουν ότι η έκταση καλλιέργειας ανοιξιάτικου σιταριού το 2025 θα πέσει στα 11,8 εκατ. εκτάρια – το χαμηλότερο επίπεδο δεκαετίας. Στη Σιβηρία, αγρότες εγκαταλείπουν σιτηρά για να στραφούν σε ηλιοτρόπια, με φόβους όμως για υπερπροσφορά και φθορά των εδαφών.
Παρά τις επίσημες εκτιμήσεις για ελαφρά αύξηση της παραγωγής, οι αγρότες μιλούν για «λογιστικά τεχνάσματα». Έχοντας μειώσει λιπάσματα και φυτοφάρμακα για να εξοικονομήσουν χρήματα, δεν βλέπουν πώς θα μπορούσε να υπάρξει άνοδος.
Η κρίση επεκτείνεται και σε συναφείς κλάδους. Οι πωλήσεις γεωργικών μηχανημάτων κατακρημνίστηκαν το 2024, με τη Rostselmash να πωλεί μόλις 3.900 θεριζοαλωνιστικές, χαμηλότερο αριθμό δεκαετίας. Ακόμη και οι εξαγωγές έχουν περιοριστεί: τον Μάιο 2025, η Ρωσία έστειλε σιτηρά μόνο σε 18 χώρες, από 50 την προηγούμενη χρονιά.
Οι αναλυτές προειδοποιούν ότι το μερίδιο της Ρωσίας στις παγκόσμιες εξαγωγές σιταριού θα πέσει φέτος στο 22% από 28%. Το σχέδιο για παραγωγή 170 εκατ. τόνων ετησίως μέχρι το 2030 φαίνεται πλέον μη ρεαλιστικό.
Σύμφωνα με τη Rusagrotrans, για να σταθεί ξανά η βιομηχανία χρειάζονται τρία πράγματα: αναθεώρηση του καθεστώτος δασμών, ειρηνευτική συμφωνία με την Ουκρανία και μείωση των επιτοκίων της Κεντρικής Τράπεζας. Όμως, όσο ο πόλεμος συνεχίζεται, οι ελπίδες λιγοστεύουν και η κρίση βαθαίνει.
Ακολουθήστε το Agrocapital.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι τις ειδήσεις
Οι απόψεις που εκφράζονται στα σχόλια των άρθρων δεν απηχούν κατ’ ανάγκη τις απόψεις της ιστοσελίδας μας, το οποίο ως εκ τούτου δεν φέρει καμία ευθύνη. Για τα άρθρα που αναδημοσιεύονται εδώ με πηγή, ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρουμε καθώς απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών τους και δεν δεσμεύουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο την ιστοσελίδα.
