Αγροτικές Ειδήσεις: Η ΕΕ επαναφέρει δασμούς και ποσοστώσεις στα ουκρανικά γεωργικά προϊόντα

Στις 6 Ιουνίου 2025, η Ευρωπαϊκή Ένωση επανέφερε δασμούς και ποσοστώσεις στις εισαγωγές ουκρανικών γεωργικών προϊόντων, θέτοντας τέλος στην τριετή χωρίς προηγούμενο δασμολογική απαλλαγή, η οποία είχε θεσπιστεί σε απάντηση της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία το 2022.

Καθώς οι ναυτιλιακές διαδρομές της Ουκρανίας στη Μαύρη Θάλασσα είχαν αποκλειστεί, το καθεστώς Αυτόνομων Εμπορικών Μέτρων (ATMs) ανέστειλε όλους τους υφιστάμενους δασμούς και ποσοστώσεις στο πλαίσιο του Κεφαλαίου IV της Συμφωνίας Σύνδεσης ΕΕ–Ουκρανίας (Εμβαθυνόμενη και Περιεκτική Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών – DCFTA), που ισχύει από το 2016.

Αυτό επέτρεψε στην Ουκρανία να ανακατευθύνει μεγάλο μέρος των εξαγωγών της προς την ευρωπαϊκή αγορά, οι οποίες ανήλθαν σχεδόν στο 60% του συνολικού όγκου εξαγωγών το 2024. Η προσωρινή αυτή εμπορική απελευθέρωση για γεωργικά και βιομηχανικά προϊόντα παρατάθηκε δύο φορές από την αρχική της εφαρμογή, με την παράλληλη πρόβλεψη φρένων έκτακτης ανάγκης και μέτρων διασφάλισης, σε περίπτωση σημαντικής διαταραχής στην αγορά της ΕΕ ή ενός κράτους μέλους λόγω των ουκρανικών εισαγωγών.

Παρότι το Συμβούλιο της ΕΕ ενέκρινε κανονισμό για την επέκταση της αναστολής δασμών και ποσοστώσεων στις εισαγωγές ουκρανικών σιδηρούχων και χαλυβουργικών προϊόντων μέχρι τις 5 Ιουνίου 2028, οι εμπορικές ρυθμίσεις στον αγροτικό τομέα επανήλθαν στα προπολεμικά επίπεδα ποσοστώσεων, με εφαρμογή 7/12 των ετήσιων όγκων για το υπόλοιπο του 2025, επαναφέροντας τις αρχικές συνθήκες του DCFTA.

Η απόφαση για αναστολή της εμπορικής απελευθέρωσης στον γεωργικό τομέα επηρεάστηκε από τις μαζικές διαμαρτυρίες σε χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης και από μονομερείς απαγορεύσεις ουκρανικών σιτηρών. Παρότι ο ουκρανικός αγροτικός τομέας θεωρείται ως επί το πλείστον συμπληρωματικός σε σχέση με την ΕΕ, διαθέτει συγκριτικό πλεονέκτημα λόγω χαμηλότερων παραγωγικών δαπανών, γεγονός που πολλοί Ευρωπαίοι αγρότες αντιλαμβάνονται ως απειλή για τον ανταγωνισμό.

Πράγματι, οι αγρότες στην Πολωνία και την Ουγγαρία εξέφρασαν έντονες ανησυχίες για τις επιπτώσεις των μαζικών εισαγωγών φθηνότερων ουκρανικών προϊόντων στη μείωση των τιμών των εγχώριων αγαθών. Το 2024, το εμπορικό έλλειμμα της Πολωνίας με την Ουκρανία στον αγροδιατροφικό τομέα ανήλθε στα 600 εκατομμύρια ευρώ.

Παρότι ο πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών Υποθέσεων της Ουκρανίας, Ντμίτρο Ναταλούχα, εκτιμά ότι η λήξη του καθεστώτος ATMs θα κοστίσει στην Ουκρανία πάνω από 3 δισεκατομμύρια ευρώ – ποσό που ισοδυναμεί με το 70% της συνολικής οικονομικής της ανάπτυξης για το 2025 – η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποστηρίζει ότι η ζημία περιορίζεται στα 1,5 δισ. ευρώ, λόγω του πληθωρισμού.

Για την Ουκρανία, πρόκειται όχι μόνο για οικονομική διαταραχή, αλλά και για ζήτημα άμεσης επίπτωσης στη χρηματοδότηση της πολεμικής προσπάθειας. Η γεωργία αντιπροσωπεύει πολύ μεγαλύτερο ποσοστό της ουκρανικής οικονομίας συγκριτικά με την ΕΕ, καθώς ένας στους επτά Ουκρανούς εργάζεται στον αγροτικό τομέα, και η αδυναμία εξεύρεσης λύσης μπορεί να οδηγήσει σε πτώση του ουκρανικού ΑΕΠ.

«Οι ουκρανικές επιχειρήσεις έχουν στραφεί προς την ευρωπαϊκή αγορά. Αν μειωθούν οι εξαγωγές, μειώνονται και τα φορολογικά έσοδα – δηλαδή οι ίδιοι φόροι που χρηματοδοτούν τον στρατό μας», δήλωσε στο Euronews η Ουκρανή βουλευτής Γεβχένια Κραβτσούκ.

Βρίσκονται σε εξέλιξη διαπραγματεύσεις μεταξύ της ΕΕ και της Ουκρανίας για μια νέα πολυετή εμπορική συμφωνία, η οποία αναμένεται να είναι ευνοϊκότερη για τον αγροτικό τομέα της Ουκρανίας σε σχέση με τους υφιστάμενους περιορισμούς.

Αρχικά, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανέβαλε τη σύνταξη της νέας συμφωνίας μέχρι την ολοκλήρωση των προεδρικών εκλογών σε Πολωνία και Ρουμανία, ώστε να αποφύγει την πρόκληση περαιτέρω αναταραχών στον αγροτικό πληθυσμό που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τα εκλογικά αποτελέσματα. Μετά τις εκλογές, οι διαπραγματεύσεις ξεκίνησαν επίσημα στις 2 Ιουνίου 2025. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τόνισε ότι στόχος της ΕΕ είναι η δημιουργία μιας πιο ισορροπημένης εμπορικής σχέσης, ενσωματώνοντας τα διδάγματα της κρίσης και διασφαλίζοντας μια σταθερή συμφωνία που θα ισορροπεί μεταξύ των συμφερόντων των Ευρωπαίων αγροτών και των Ουκρανών παραγωγών.

Στις 30 Ιουνίου 2025, η ΕΕ και η Ουκρανία κατέληξαν σε κατ’ αρχήν συμφωνία για την αναθεώρηση των διατάξεων εμπορικής απελευθέρωσης στο πλαίσιο της Συμφωνίας Σύνδεσης, συμβάλλοντας στη σταδιακή ένταξη της Ουκρανίας στην Ενιαία Αγορά της ΕΕ.

Σύμφωνα με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η εκσυγχρονισμένη συμφωνία διασφαλίζει τη ροή εμπορίου από την Ουκρανία προς την Ευρώπη και τις παγκόσμιες αγορές, ενισχύοντας την ανθεκτικότητα και την οικονομική αλληλεγγύη εν μέσω του άδικου πολέμου της Ρωσίας. Παράλληλα, η Ένωση προτίθεται να προστατεύσει τα συμφέροντα των Ευρωπαίων αγροτών, παραμένοντας προσηλωμένη στην αμοιβαία ανάπτυξη, τη σταθερότητα και την πλήρη ένταξη της Ουκρανίας.

Η νέα συμφωνία βασίζεται σε τρεις βασικούς πυλώνες: Πρώτον, η νέα πρόσβαση στην αγορά συνδέεται με τη σταδιακή ευθυγράμμιση της Ουκρανίας με τα ευρωπαϊκά πρότυπα παραγωγής, όπως η καλή μεταχείριση των ζώων, η χρήση φυτοφαρμάκων και τα κτηνιατρικά φάρμακα, με ετήσιες εκθέσεις προόδου, στο πλαίσιο της ενταξιακής πορείας της χώρας. Δεύτερον, περιλαμβάνεται ρήτρα διασφάλισης που επιτρέπει σε κάθε πλευρά να λάβει προστατευτικά μέτρα σε περίπτωση δυσμενών επιπτώσεων από τις εισαγωγές. Τρίτον, η συμφωνία επιχειρεί να εξισορροπήσει τη στήριξη στο ουκρανικό εμπόριο με την ΕΕ με την αντιμετώπιση των ευαισθησιών σε συγκεκριμένους αγροτικούς τομείς. Η πρόσβαση στην αγορά αυξάνεται μέτρια για ευαίσθητα προϊόντα όπως η ζάχαρη, τα πουλερικά, τα αυγά, το σιτάρι, το καλαμπόκι και το μέλι· επεκτείνεται για συμπληρωματικά προϊόντα, ενώ προβλέπεται πλήρης απελευθέρωση για μη ευαίσθητα είδη.

Η ΕΕ και η Ουκρανία εργάζονται για την ολοκλήρωση των λεπτομερειών της συμφωνίας, η οποία αναμένεται να δημοσιοποιηθεί μέχρι το τέλος Ιουλίου 2025. Παράλληλα, με στόχο τη μείωση των οικονομικών απωλειών και τη σταθεροποίηση των εξαγωγών, η Ουκρανία σκοπεύει να περιορίσει τις εξαγωγές πρώτων υλών και να αυξήσει την εγχώρια μεταποιητική ικανότητα, προκειμένου να εξάγει προϊόντα υψηλότερης προστιθέμενης αξίας – για παράδειγμα, ηλιέλαιο αντί για σπόρους.

Η στρατηγική αυτή αναμένεται να συμβάλει στον μετριασμό των επιπτώσεων του συστήματος ποσοστώσεων, να ενισχύσει την ανάκαμψη μετά τον πόλεμο και να ευθυγραμμίσει την Ουκρανία με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, μετασχηματίζοντας τη δομή των εξαγωγών της και αυξάνοντας την ανταγωνιστικότητα των ουκρανικών αγαθών και υπηρεσιών. Ο στόχος αυτός θα επιτευχθεί με την ενεργοποίηση ενός κρατικά υποστηριζόμενου μηχανισμού χρηματοδότησης των εξαγωγών, τη βελτιστοποίηση υφιστάμενων χρηματοδοτικών εργαλείων, την αναβάθμιση της ποιότητας του εμπορίου, τη διεύρυνση της πρόσβασης των επιχειρήσεων σε εκπαιδευτικές υπηρεσίες και τη δημιουργία θεσμών εξαγωγικής ανάπτυξης.

Ακολουθήστε το Agrocapital.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι τις ειδήσεις

Σχετικά άρθρα:

Ξεχωριστά λουκάνικα χάρη στο μεγαλείο της βραχυκερατικής φυλής Αγροτικές Καλλιέργειες: Χειμερινές εργασίες στην ελιά: Κλάδεμα και προστασία από ασθένειες Πως ξεχώριζαν οι πλούσιοι Αρχαίοι Έλληνες χωρίς Hermès, Rolex και Laborghini; H ανάπτυξη νέων γενετικών ποικιλιών καρότου στο επίκεντρο της Carrot Day στη Macfrut