Αγροτικές Ειδήσεις: Η αγορά βράζει από νοθεία και ο ΕΛΓΟ–ΔΗΜΗΤΡΑ απουσιάζει από τον ρόλο του φύλακα
Νέα επιστημονική έρευνα αποκαλύπτει ότι έως και 40% των κατσικίσιων γιαουρτιών και τυριών στην ελληνική αγορά περιέχουν αδήλωτο DNA αγελαδινού γάλακτος, με σημαντικά ευρήματα και στη φέτα ΠΟΠ, θέτοντας σε δοκιμασία την αξιοπιστία της εφοδιαστικής αλυσίδας και την προστασία των καταναλωτών.
Η δημόσια συζήτηση γύρω από την αυθεντικότητα των ελληνικών γαλακτοκομικών προϊόντων αναθερμαίνεται, ύστερα από μια νέα πανεπιστημιακή μελέτη που εξετάζει τον πυρήνα της αξιοπιστίας ενός από τους σημαντικότερους αγροδιατροφικούς κλάδους της χώρας. Η ανάλυση 74 δειγμάτων από την ελληνική αγορά, πραγματοποιημένη από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών με τη μέθοδο TD-PCR, δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνειών, η αυθεντικότητα πολλών προϊόντων δεν είναι δεδομένη, και οι ρωγμές που καταγράφονται στη διαδρομή από το γάλα στο ράφι μοιάζουν βαθύτερες απ’ όσο μέχρι σήμερα αναγνωρίζαμε.
Τα δεδομένα είναι κατηγορηματικά: σαράντα τοις εκατό των κατσικίσιων γιαουρτιών και άλλο τόσο των κατσικίσιων τυριών βρέθηκαν να περιέχουν αδήλωτο αγελαδινό γάλα. Στα πρόβεια προϊόντα η κατάσταση είναι καλύτερη, αλλά όχι άψογη: περίπου το 12,5% εμφανίζει ίχνη νοθείας. Τα δείγματα κεφίρ, αντιθέτως, βρέθηκαν απολύτως καθαρά, φωτίζοντας ενδεχομένως τον ρόλο διαφορετικών παραγωγικών πρακτικών μέσα στον ίδιο κλάδο.
Η έρευνα εξηγεί γιατί τα κατσικίσια προϊόντα εμφανίζουν τόσο υψηλά ποσοστά νοθείας: το υψηλότερο κόστος και η περιορισμένη διαθεσιμότητα κατσικίσιου γάλακτος δημιουργούν έντονα οικονομικά κίνητρα για πρακτικές που υπονομεύουν την αλυσίδα αξίας. Δεν χρειάζεται κανείς να αναζητήσει περίπλοκες εξηγήσεις για να κατανοήσει πώς η προσθήκη φθηνότερου αγελαδινού γάλακτος καθίσταται δελεαστική για ορισμένους παραγωγούς.
Ιδιαίτερο όμως βάρος έχουν τα ευρήματα για τη φέτα ΠΟΠ. Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, η φέτα πρέπει να παράγεται από 70% πρόβειο και 30% κατσικίσιο γάλα. Παρ’ όλα αυτά, από τα 17 δείγματα που ελέγχθηκαν, μόλις 7 εμφάνισαν ανιχνεύσιμα ίχνη κατσικίσιου DNA, όπως προέβλεπε η ετικέτα. Για τα υπόλοιπα, η παντελής απουσία κατσικίσιου DNA δεν μπορεί να εξηγηθεί εύκολα. Πρόκειται για ανακρίβεια; Για ελλιπή ιχνηλασιμότητα; Ή για κάτι περισσότερο: μια συστηματική απόκλιση που μεταφέρει την πίεση και το κόστος της παραγωγής στους ώμους του καταναλωτή και των τυπικών παραγωγών;
Τα χαμηλά ίχνη (<1%) αγελαδινού DNA που εντοπίστηκαν σε ορισμένα δείγματα μπορούν, σύμφωνα με τους ερευνητές, να αποδοθούν σε διασταυρούμενη επιμόλυνση, όπως η μεταφορά σε μη πλήρως καθαρισμένες δεξαμενές. Όμως η μελέτη δεν περιορίζεται σε γκρίζες ζώνες. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου η εικόνα είναι ξεκάθαρη. Σε προϊόν που πωλείται ως «κατσικίσιο τυρί σε άλμη» εντοπίστηκε κατσικίσιο τυρί αναμεμειγμένο με αγελαδινό, ενώ στη μυζήθρα ενός παραγωγού ανιχνεύθηκε αποκλειστικά αγελαδινό γάλα, παρά την αντίθετη επισήμανση ένα εύρημα που δύσκολα μπορεί να χαρακτηριστεί ατύχημα.
Κι εδώ αρχίζει να διαφαίνεται το βαθύτερο πρόβλημα η νοθεία δεν αποτελεί μόνο παραβίαση της εμπιστοσύνης του καταναλωτή. Διαβρώνει την προστιθέμενη αξία των ελληνικών ΠΟΠ προϊόντων, στρεβλώνει τον ανταγωνισμό, και θέτει σε κίνδυνο την εντιμότητα παραγωγών που επιμένουν να ακολουθούν τον νόμο και να επωμίζονται το υψηλό κόστος παραγωγής γάλακτος μικρών μηρυκαστικών. Όταν κάθε απόκλιση κοστίζει, η αξιοπιστία αποκτά πρακτικό χαρακτήρα: είναι απαραίτητη για να παραμείνει κανείς στο παιχνίδι
Στο τεχνικό επίπεδο, η μελέτη αναδεικνύει τον ρόλο της η οποία μπορεί να ανιχνεύσει νοθεία έως και στο 1%, προσφέροντας ένα εργαλείο ακριβείας που θα μπορούσε να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο η πολιτεία και η αγορά παρακολουθούν την πρώτη ύλη. Η τεχνολογία υπάρχει. Το ερώτημα είναι χρησιμοποιείται; Και, αν όχι, γιατί;
Σε αυτό το σημείο προκύπτει ένα άλλο, αναπόφευκτο ερώτημα. Πού βρίσκεται ο ΕΛΓΟ–ΔΗΜΗΤΡΑ μέσα σε όλο αυτό;
Ο οργανισμός που έχει θεσμικό ρόλο στον έλεγχο της γαλακτοκομίας και στη διασφάλιση της τήρησης των προδιαγραφών των ΠΟΠ προϊόντων, ενημερώνεται συστηματικά για τέτοια επιστημονικά ευρήματα; Διενεργεί αντίστοιχους ελέγχους; Και ίσως το πιο κρίσιμο κινητοποιείται όταν ανεξάρτητες πανεπιστημιακές μελέτες αποκαλύπτουν τόσο ευρεία απόκλιση από το κανονιστικό πλαίσιο;
Στο τέλος, η συζήτηση για τη νοθεία δεν αφορά απλώς την ποιότητα των προϊόντων. Αφορά την ταυτότητα της ελληνικής παραγωγής, τη διατήρηση της αξίας της φέτας και των άλλων ΠΟΠ προϊόντων, και τη συνοχή ολόκληρης της αλυσίδας: από τον κτηνοτρόφο έως το ράφι. Και αυτή η συνοχή δεν είναι δεδομένη. Χτίζεται, ελέγχεται και διαφυλάσσεται όχι με δηλώσεις, αλλά με πράξεις, διαφάνεια και συνεχή επιτήρηση.
Διαβάστε αναλυτικά την ερεύνα εδώ
DNA-based detection of milk adulteration in dairy products from the Greek market
Ακολουθήστε το Agrocapital.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι τις ειδήσεις
Οι απόψεις που εκφράζονται στα σχόλια των άρθρων δεν απηχούν κατ’ ανάγκη τις απόψεις της ιστοσελίδας μας, το οποίο ως εκ τούτου δεν φέρει καμία ευθύνη. Για τα άρθρα που αναδημοσιεύονται εδώ με πηγή, ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρουμε καθώς απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών τους και δεν δεσμεύουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο την ιστοσελίδα.
