Αγροτικές Ειδήσεις: Αυστηρότερα όρια νικελίου στα σιτηρά: Η Ε.Ε. βάζει “φρένο” στις επιβαρύνσεις τροφίμων
Με τον Κανονισμό (ΕΕ) 2024/1987, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή φέρνει στο προσκήνιο ένα από τα λιγότερο προβεβλημένα αλλά ιδιαίτερα κρίσιμα ζητήματα ασφάλειας τροφίμων: την περιεκτικότητα σε νικέλιο των δημητριακών. Για πρώτη φορά στην ευρωπαϊκή κανονιστική ιστορία, καθορίζονται δεσμευτικά ανώτατα όρια για το νικέλιο σε σιτηρά και ψευδοδημητριακά, ως απάντηση στις αυξανόμενες ανησυχίες της επιστημονικής κοινότητας για τις επιδράσεις της χρόνιας και οξείας έκθεσης στον συγκεκριμένο ρύπο.
Το νικέλιο, μέταλλο φυσικά παρόν στο υπέδαφος, εισέρχεται στη διατροφική αλυσίδα κυρίως μέσω γεωργικών προϊόντων που έχουν την ικανότητα να το απορροφούν από το έδαφος. Ανάμεσά τους, τα δημητριακά διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο. Η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) έχει καταλήξει από το 2020 πως η διατροφική έκθεση σε νικέλιο συνδέεται με αναπαραγωγική τοξικότητα, νευρολογικές επιπτώσεις και εκζεματικές αντιδράσεις σε άτομα με ευαισθησία στο μέταλλο, που υπολογίζονται στο 15% του πληθυσμού.
Σύμφωνα με την EFSA, η ανεκτή ημερήσια πρόσληψη (TDI) για τον άνθρωπο καθορίστηκε στα 13 μg ανά κιλό σωματικού βάρους, όριο που, σε πληθυσμούς βρεφών και παιδιών, υπερβαίνεται συστηματικά λόγω της υψηλής κατανάλωσης δημητριακών.
Κατηγορία Τροφίμου
Ανώτατο Όριο Νικελίου (mg/kg)
Γενικά σιτηρά (εκτός εξαιρέσεων)
0,80
Σκληρό σιτάρι και κοινό ρύζι
1,50
Αποφλοιωμένο ρύζι
2,00
Ψευδοδημητριακά και κεχρί
3,00
Βρώμη (χωρίς φλοιό)
5,00
Βρώμη (με φλοιό)
7,50
Η αναφορά στη βρώμη είναι ενδεικτική της ευαισθησίας του συγκεκριμένου σιτηρού στην απορρόφηση μετάλλων. Παρότι θεωρείται διατροφικά ευεργετική, η φυσική της ικανότητα να συσσωρεύει βαρέα μέταλλα καθιστά τη ρύθμισή της αναγκαία και ταυτόχρονα προκλητική.
Τα όρια αυτά βασίστηκαν σε πενταετή παρακολούθηση από τα κράτη-μέλη, που ξεκίνησε μετά τη Σύσταση 2016/1111 της Επιτροπής, ενώ στις τεχνικές προδιαγραφές προβλέπεται διαφοροποίηση για τις μορφές σιτηρών (με ή χωρίς φλοιό, για χρήση σε μπίρα ή αποστάγματα κ.λπ.).
Παρά τις μεταβατικές διατάξεις, που επιτρέπουν τη διάθεση προϊόντων που κυκλοφόρησαν πριν από τις καταληκτικές ημερομηνίες μέχρι την ελάχιστη ημερομηνία διατηρησιμότητάς τους, το τοπίο αλλάζει οριστικά από τον Ιούλιο του 2026. Η αγορά τροφίμων της ΕΕ, και ιδιαίτερα η αλυσίδα παραγωγής δημητριακών, θα υποχρεωθεί να προσαρμοστεί αυστηρά στα νέα όρια — διαφορετικά, τα προϊόντα θα αποκλείονται από την αγορά.
Η κανονιστική συμμόρφωση απαιτεί σημαντική κινητοποίηση σε τρία επίπεδα:
πρώτον, την υιοθέτηση εξειδικευμένων μεθόδων ανάλυσης από εργαστήρια·
δεύτερον, τη γεωργική αναπροσαρμογή, με καλλιέργειες σε εδάφη με χαμηλό φορτίο μετάλλων·
και τρίτον, την ανάπτυξη νέων καλλιεργητικών πρακτικών που μειώνουν τη βιοδιαθεσιμότητα του νικελίου.
Ορισμένοι παρατηρητές της αγοράς εκφράζουν ανησυχία για την ετοιμότητα των κρατών-μελών, υπογραμμίζοντας την έλλειψη επαρκών εργαστηριακών υποδομών, ιδίως στη Νότια και Ανατολική Ευρώπη. Η ασύμμετρη εφαρμογή του κανονισμού ενδέχεται να δημιουργήσει ανισότητες πρόσβασης στην ευρωπαϊκή αγορά για μικρότερους παραγωγούς και συνεταιρισμούς.
Πέρα από τα τεχνικά και ρυθμιστικά ζητήματα, η νομοθετική παρέμβαση υπογραμμίζει τη βαθύτερη στρατηγική στροφή της Ευρώπης: η χημική καθαρότητα του εδάφους, η προστασία των καταναλωτών και η διαφάνεια στις αγροτικές πρακτικές τοποθετούνται στον πυρήνα της νέας πολιτικής για τα τρόφιμα.
Ακολουθήστε το Agrocapital.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι τις ειδήσεις
Οι απόψεις που εκφράζονται στα σχόλια των άρθρων δεν απηχούν κατ’ ανάγκη τις απόψεις της ιστοσελίδας μας, το οποίο ως εκ τούτου δεν φέρει καμία ευθύνη. Για τα άρθρα που αναδημοσιεύονται εδώ με πηγή, ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρουμε καθώς απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών τους και δεν δεσμεύουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο την ιστοσελίδα.
