Έρευνα: Οι επιδοτήσεις της ΕΕ συνεχίζουν να χρηματοδοτούν την εκμετάλλευση μεταναστών εργατών

Να λαμβάνουν εκατομμύρια σε επιδοτήσεις –που χρηματοδοτούνται από τους Ευρωπαίους φορολογούμενους– εξακολουθούν οι ιδιοκτήτες αγροκτημάτων που έχουν καταδικαστεί για εκμετάλλευση μεταναστών εργατών, όπως αποκαλύπτει το DeSmog.

Ο ανεξάρτητος, μη κερδοσκοπικός ιστότοπος δημοσιογραφικής έρευνας, που ειδικεύεται στην κάλυψη θεμάτων περιβάλλοντος, κλιματικής αλλαγής και ενέργειας, διεξήγαγε μια μεγάλη νέα έρευνα, η οποία εντόπισε δεκάδες πληρωμές της ΕΕ προς αγροκτήματα που έχουν παραβιάσει, διερευνώνται ή έχουν ήδη καταδικαστεί για αδικήματα που σχετίζονται με την εργασία.

Ειδικότερα, το DeSmog διαπίστωσε ότι 30 αγροκτήματα και ιδιοκτήτες –από μικρές εκμεταλλεύσεις έως μεγάλα κτήματα– έλαβαν τουλάχιστον 14 εκατ. ευρώ σε επιδοτήσεις την τελευταία δεκαετία, παρά τις καταδίκες ή τις επίσημες έρευνες για εργασιακή εκμετάλλευση. Το ποσό αυτό, σύμφωνα και με το Journalismfund (ευρωπαϊκός οργανισμός που χρηματοδοτεί ερευνητική δημοσιογραφία), αντιπροσωπεύει μόνο ένα μικρό μέρος του συνολικού προβλήματος, καθώς καλύπτει υποθέσεις που αντιμετώπισαν νομικές κυρώσεις σε ορισμένες από τις μεγαλύτερες χώρες της ΕΕ.

Αποτυχία της ΚΑΠ;

Με προϋπολογισμό 378,5 δισ. ευρώ, η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) –που στοχεύει στην υποστήριξη των Ευρωπαίων αγροτών και τη βελτίωση της επισιτιστικής ασφάλειας– αντιπροσωπεύει το 1/4 των δαπανών της ΕΕ για την επταετία. Όμως, επικριτές επισημαίνουν ότι η πολιτική αυτή αποτυγχάνει να προστατεύσει τους πάνω από 9 εκατομμύρια εργαζομένους στον ευρωπαϊκό αγροτικό τομέα, από τους οποίους τουλάχιστον ένας στους τέσσερις είναι μετανάστης.

Μαρτυρίες εργαζομένων

Οι εργαζόμενοι μοιράστηκαν με το DeSmog συγκλονιστικές μαρτυρίες για τη μεταχείρισή τους από εργοδότες που συχνά υπόσχονταν σταθερές συμβάσεις και αξιοπρεπείς αμοιβές – υποσχέσεις που ποτέ δεν τηρήθηκαν.

«Μας φέρθηκαν σαν σκλάβους, δουλεύαμε βάρδιες έως και 14 ωρών», αφηγείται ο Μοχάμεντ, απόφοιτος πανεπιστημίου από το Μαρόκο, που το 2023 απασχολούνταν ως εργάτης συγκομιδής στη Νότια Γαλλία. Εκεί υπέστη λεκτική και σωματική βία, συνεχή επιτήρηση και άθλιες συνθήκες διαβίωσης.

Την ίδια ώρα, ο εργοδότης του Μοχάμεντ εισέπραξε πάνω από 270.000 ευρώ σε δημόσιες επιδοτήσεις μεταξύ 2017 και 2024, περιλαμβανομένων 15.000 ευρώ το 2024 – τη χρονιά που ο Μοχάμεντ και πέντε ακόμα Μαροκινοί εργάτες υπέβαλαν καταγγελίες. Ο αγρότης κατηγορήθηκε για εμπορία ανθρώπων και αναμένει δίκη.

Σε άλλη υπόθεση, στην επαρχία Jaen της Ισπανίας, ένας αγρότης που είχε καταδικαστεί το 2016 για εργασιακή εκμετάλλευση και διώκεται δύο φορές για δολοφονία μεταναστών εργατών, έλαβε πάνω από 118.000 ευρώ από δημόσιες επιδοτήσεις μεταξύ 2014 και 2022.

Νέα μεταρρύθμιση

Η νέα «κοινωνική αιρεσιμότητα», που εφαρμόζεται πλήρως από φέτος, συνδέει για πρώτη φορά τις αγροτικές επιδοτήσεις με τον σεβασμό των εργασιακών δικαιωμάτων. Ωστόσο, η έρευνα δείχνει ότι το μέτρο αυτό πάσχει από έλλειψη διαφάνειας και αδύναμη επιβολή.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ετοιμάζει ήδη νέα πρόταση για την ΚΑΠ, η οποία –σύμφωνα με αναλυτές– ενδέχεται να αποδυναμώσει περαιτέρω ή ακόμα και να καταργήσει τη μεταρρύθμιση. Εκπρόσωπος της Επιτροπής δήλωσε ότι η κοινωνική αιρεσιμότητα αποτελεί «σημαντικό μήνυμα πως οι αγρότες πρέπει να αντιμετωπίζουν τους εργάτες τους με σεβασμό». «Η μεγάλη πλειονότητα των αγροτών πράγματι μεταχειρίζεται σωστά τους εργαζομένους της», ανέφερε και συμπλήρωσε: «Όπως, όμως, σε κάθε τομέα, υπάρχουν εξαιρέσεις».

Για τον Olivier De Schutter, συμπρόεδρο του Διεθνούς Πάνελ Εμπειρογνωμόνων για τα Βιώσιμα Συστήματα Τροφίμων (IPES-Food), το γεγονός ότι η ΕΕ κατευθύνει δημόσιο χρήμα σε αγροκτήματα που κατηγορούνται ή έχουν καταδικαστεί για εκμετάλλευση εργατών είναι «σκανδαλώδες».

«Οι πολίτες θέλουν δίκαιη τροφή, τόσο ως προς τον τρόπο παραγωγής της όσο και ως προς τον τρόπο που αντιμετωπίζονται οι άνθρωποι που τη δημιουργούν», τόνισε. «Αντί να προωθεί τη δικαιοσύνη, η ΚΑΠ συνεχίζει να επιδοτεί μορφές σύγχρονης δουλείας».

Συμβολικές ποινές

Η έρευνα, που διήρκεσε εννέα μήνες, εξέτασε δεκάδες δικαστικά έγγραφα, ρεπορτάζ και μαρτυρίες εργατών από όλη την Ευρώπη, εντοπίζοντας πάνω από 100 αγροκτήματα σε Γαλλία, Ισπανία, Γερμανία και Ιταλία με παραβιάσεις εργασιακών δικαιωμάτων – τις μεγαλύτερες αποδέκτριες χώρες επιδοτήσεων της ΚΑΠ.

Οι κυρώσεις ποικίλλουν: Από ποινές φυλάκισης έως διοικητικά πρόστιμα, ωστόσο οι επιδοτήσεις συνεχίζονταν κανονικά ακόμη και μετά τις καταδίκες. Παραδείγματος χάρη, το 2022, δικαστήριο στο Πιεμόντε της Ιταλίας καταδίκασε πτηνοτρόφο και τη μητέρα του σε τρία έτη φυλάκισης και πρόστιμο 8.000 ευρώ για εκμετάλλευση μεταναστών εργατών. Παρ’ όλα αυτά, ο γιος έλαβε 90.000 ευρώ σε επιδοτήσεις τη χρονιά της καταδίκης του και 110.000 ευρώ το επόμενο έτος.

Σε άλλη περίπτωση, στην Καμπανία, αγρότης που καταδικάστηκε το 2023 για εκμετάλλευση εργατών έλαβε 200.000 ευρώ σε επιδοτήσεις το επόμενο έτος – σχεδόν όσο το πρόστιμο των 250.265 ευρώ που του επιβλήθηκε. Οι εργάτες πληρώνονταν με 4,50 ευρώ την ώρα για 11ωρα, επτά ημέρες την εβδομάδα.

«Καλλωπιστικό μέτρο»

Η κοινωνική αιρεσιμότητα επιβάλλει περικοπές έως 10% στις επιδοτήσεις για παραβιάσεις, φτάνοντας στο 30% για υποτροπές. Ωστόσο, εφαρμόζεται μία μόνο φορά και μόνο στο έτος που διαπιστώνεται η παράβαση. Στην Αυστρία, έχει εφαρμοστεί μόνο μία φορά, ενώ στη Γαλλία δεν έχει επιβληθεί καμία ποινή μέχρι σήμερα.

«Πρόκειται για ένα καλλωπιστικό μέτρο που απλώς δημιουργεί την εντύπωση αλλαγής χωρίς να αλλάζει τίποτα», δήλωσε ο Yoan Molinero, ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Comillas. Η Ιταλίδα ευρωβουλευτής των Πρασίνων, Cristina Guarda, προτείνει αυτόματο πάγωμα των επιδοτήσεων για οποιονδήποτε αγρότη τελεί υπό έρευνα για σοβαρές παραβιάσεις. «Οι αγρότες με ιστορικό εκμετάλλευσης ή αντιανθρώπινων πρακτικών δεν πρέπει να έχουν πρόσβαση σε δημόσιο χρήμα», σημείωσε.

Σχετικά άρθρα:

Η vRubis πρωταγωνιστεί στην παγκόσμια αγορά premium φυσικών αναψυκτικών Μόνο για μια χρονιά και μόνο 25 ευρώ το στρέμμα για δάσωση αγροκτημάτων Σέρρες: Περισσότερα από 20 χιλιάδες ζώα θα θανατωθούν Η Διεθνής Ένωση Προστασίας της Φύσης αναγνωρίζει τα ορυκτά καύσιμα ως βασική αιτία κλιματικής και οικολογικής κρίσης