Σαντορίνη: Έρευνα αποκαλύπτει τι κρυβόταν πίσω από τη σεισμική «έκρηξη»

Διεθνής ομάδα ερευνητών, στην οποία συμμετείχαν και Έλληνες επιστήμονες, αποκάλυψε τους μηχανισμούς που βρίσκονταν πίσω από τη θεαματική έξαρση σεισμών που καταγράφηκε στη Σαντορίνη στις αρχές του 2025.

Η έρευνα, δημοσιευμένη στο περιοδικό Science, φωτίζει για πρώτη φορά με τέτοια λεπτομέρεια μια τεράστια μαγματική διείσδυση βαθιά κάτω από τον πυθμένα της θάλασσας — ένα εύρημα που ανατρέπει όσα γνωρίζαμε για τον τρόπο με τον οποίο το μάγμα μετακινείται κάτω από ενεργά ηφαίστεια.

Η τεράστια μαγματική «φλέβα» κάτω από τη Σαντορίνη

Σύμφωνα με τη μελέτη, η σεισμική δραστηριότητα οφειλόταν σε ένα γιγαντιαίο κατακόρυφο στρώμα μάγματος, μια φλέβα που εξαπλώθηκε σε απόσταση άνω των 20 χιλιομέτρων μέσα στον φλοιό της Γης, σε βάθος μεγαλύτερο από 10 χιλιόμετρα κάτω από τον πυθμένα της θάλασσας.

Η ποσότητα του μάγματος ήταν εντυπωσιακή: σύμφωνα με τους ερευνητές, επαρκούσε «για να γεμίσει σχεδόν 200.000 πισίνες ολυμπιακών διαστάσεων, ή 200 φορές τη Μεγάλη Πυραμίδα της Γκίζας, ή περίπου 200 φορές την Ακρόπολη, ή το Empire State Building περίπου 500 φορές». Επιπλέον, «ήταν αρκετό για να καλύψει το Μανχάταν στη Νέα Υόρκη ή τα νησιά των Βερμούδων με ένα στρώμα μάγματος πάχους περίπου 9 μέτρων».

Μια πρωτοφανής σεισμική καταιγίδα

Η δραστηριότητα εξελίχθηκε με εκπληκτική ταχύτητα. Εκατοντάδες αισθητοί σεισμοί —ορισμένοι άνω των 5 βαθμών— καταγράφηκαν σε εξαιρετικά σύντομο χρονικό διάστημα. Η έξαρση «προκάλεσε τοπικά κατάσταση έκτακτης ανάγκης, κλείσιμο σχολείων και συναγερμό μεταξύ κατοίκων και επισκεπτών» υπενθυμίζουν οι ερευνητές.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Την περίοδο εκείνη επικρατούσε μεγάλη αβεβαιότητα ως προς τα αίτια: επρόκειτο για προειδοποιητικό σήμα πιθανής ηφαιστειακής έκρηξης; Ή μήπως για ολίσθηση τεκτονικών ρηγμάτων, όπως εκείνη που είχε οδηγήσει στον καταστροφικό σεισμό μεγέθους 7,7 το 1956;

Πώς η μηχανική μάθηση «είδε» το μάγμα να κινείται

Για να απαντήσουν σε αυτά τα ερωτήματα, οι ερευνητές αξιοποίησαν προηγμένες τεχνικές μηχανικής μάθησης, οι οποίες χαρτογράφησαν με ακρίβεια τη θέση και τα χαρακτηριστικά περισσότερων από 25.000 σεισμών. Οι σεισμοί λειτούργησαν ως «εικονικοί μετρητές τάσης σε βάθος», αποκαλύπτοντας την κίνηση της μαγματικής φλέβας με πρωτοφανή χωρική και χρονική ανάλυση.

Η ανάλυση αποκλείει την ολίσθηση ρηγμάτων ως κύρια αιτία της δραστηριότητας. Αντίθετα, αναγνωρίζει μια μαγματική διείσδυση που εξελίχθηκε κατά κύματα — μια δυναμική διαδικασία στην οποία νέες ρωγμές άνοιγαν, άλλες έκλειναν και το μάγμα προωθούνταν προς τα εμπρός σε διαδοχικούς παλμούς.

«Η κυματική διείσδυση του μάγματος και η επακόλουθη παλμική μεταβολή της πίεσης επέδρασε στο πεδίο τάσεων και οδήγησε στη γένεση τόσο μεγάλου πλήθους σεισμών, με “καταρρακτώδη” ρυθμό, δηλαδή ο ένας σεισμός μετά τον άλλο σε πολύ μικρό χωρικό και χρονικό διάστημα», αναφέρει η ερευνητική ομάδα.

Ένας μηχανισμός με παγκόσμια σημασία

Οι επιστήμονες υπογραμμίζουν ότι το φαινόμενο που παρατηρήθηκε στη Σαντορίνη δεν είναι μεμονωμένο. Η κυματοειδής μεταφορά μάγματος ενδέχεται να αποτελεί θεμελιώδη μηχανισμό λειτουργίας των ηφαιστείων σε όλο τον κόσμο.

Επιπλέον, οι μέθοδοι που αναπτύχθηκαν μπορούν να βοηθήσουν στην παρακολούθηση παρόμοιων κρίσεων σε σχεδόν πραγματικό χρόνο — ιδιαίτερα σε υποθαλάσσια ή απομακρυσμένα ηφαιστειακά συστήματα, όπου τα επίγεια όργανα έχουν περιορισμένη εμβέλεια.

Η σημασία για το μέλλον της Σαντορίνης

«Η Σαντορίνη, μέρος του ελληνικού ηφαιστειακού τόξου, έχει ιστορικό καταστροφικών εκρήξεων, συμπεριλαμβανομένης της “μινωικής έκρηξης” γύρω στο 1620 π.Χ. Η σεισμική κρίση του 2025, αν και δεν συνοδεύτηκε με έκρηξη, υπογραμμίζει τους πιθανούς κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι τοπικοί πληθυσμοί και υπογραμμίζει τη σημασία της γεωφυσικής παρακολούθησης υψηλής ανάλυσης», καταλήγουν οι ερευνητές.

Δείτε επίσης:

Στο «χορό» των Ρίχτερ η Σαντορίνη: Νέος ισχυρός σεισμός τα ξημερώματα – Ακολούθησαν μετασεισμοί

Παπαζάχος για ηφαίστειο Σαντορίνης: «Κάποια στιγμή η έκρηξη θα συμβεί» – Το πιο πιθανό και το χειρότερο σενάριο

Σχετικά άρθρα:

Αποκάλυψη Newsbreak: Παρακολουθούσαν ανώτατο δικαστή! Ο αποκλεισμός στο κέντρο της Αθήνας – Όλο το χρονικό Εργασιακό: Εργατικό Κέντρο και ΑΔΕΔΥ προανήγγειλαν απεργία για τις 14 Οκτωβρίου «Η Τουρκία θέλει τα Eurofighter και για το Αιγαίο» Παρών στη φονική συμπλοκή ο γαμπρός του Καργάκη – Ταυτοποιήθηκε ως ο δράστης με το καλάσνικοφ