Μεγάλος αγροτικός πελάτης των ΗΠΑ η Ευρώπη, ζημιές εκατέρωθεν με δασμούς 25%
«Προς τους σπουδαίους αγρότες των ΗΠΑ: Ετοιµαστείτε να αρχίσετε να φτιάχνετε πολλά αγροτικά προϊόντα που θα πωλούνται ΕΝΤΟΣ των ΗΠΑ. Οι δασµοί θα ισχύουν για ξένα προϊόντα στις 2 Απριλίου. Καλή διασκέδαση!» έγραψε ο Τραµπ στο Truth Social.
Ξεφυλλίστε το τεύχος 1008 της Agrenda σε υψηλή ανάλυση
Εξάλλου, το ότι οι ΗΠΑ σκοπεύουν τώρα να επιβάλουν πρόσθετους δασµούς 25% στις εξαγωγές της ΕΕ (µαζί µε εκείνες άλλων χωρών) εκφράστηκε και κατά την πρώτη συνεδρίαση του υπουργικού συµβουλίου στις 26 Φεβρουαρίου. Το ερώτηµα δεν είναι αν, αλλά πότε, λέει ο αγροοικονοµόλογος Άλαν Μάθιους από το Πανεπιστήµιο Τρίνιτι στο ∆ουβλίνο, σε µια εκτενή ανάλυση του για το αν θα ήταν συνετό εκ µέρους της ΕΕ να σχεδιάσει υψηλούς δασµούς στις εξαγωγές των αγροτικών της προϊόντων προς τις ΗΠΑ.
Ο Μάθιους, στην ανάλυση του, παραθέτει ένα πίνακα που δείχνει το µέγεθος του εµπορίου αγροδιατροφικών προϊόντων µεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ ανά επίπεδο επεξεργασίας (χύµα, πρώτη µεταποίηση, υπερεπεξεργασµένα), για επτά κατηγορίες προϊόντων. Συνολικά, οι ΗΠΑ έχουν σηµαντικό έλλειµµα στο εµπόριο γεωργικών προϊόντων διατροφής µε την ΕΕ, το οποίο αυξάνεται µε τον χρόνο, φθάνοντας το 2024 στα 23,9 εκατ. δολάρια. Περισσότερες από τις µισές εξαγωγές των ΗΠΑ στην ΕΕ ανήκουν στις κατηγορίες προϊόντων χύµα και ενδιάµεσων προϊόντων. Από αυτά τα επτά προϊόντα, τα αποσταγµένα οινοπνευµατώδη και τα αιθέρια έλαια έχουν πιο περιορισµένο αντίκτυπο στην αγροτική παραγωγή. Σύµφωνα µε την έκθεση, πάνω από το ένα τρίτο των εξαγωγών ελαιολάδου κατ’ αξία πηγαίνουν στις ΗΠΑ και περίπου το ένα τέταρτο των εξαγωγών κρασιού. ∆εδοµένου ότι υπάρχει ήδη υψηλό επίπεδο εγχώριας κατανάλωσης στην ΕΕ, θα είναι δύσκολο βραχυπρόθεσµα να βρεθούν εναλλακτικές αγορές. Για τα γαλακτοκοµικά, τα ζυµαρικά και τα επεξεργασµένα λαχανικά, εναλλακτικές αγορές µπορεί να είναι ευκολότερο να βρεθούν µετά από µια περίοδο άµεσης διακοπής.
Eρωτηματικό το ελαιόλαδο
Ο αντίκτυπος στους όγκους των εξαγωγών προς τις ΗΠΑ ενός δασµού 25% στο ελαιόλαδο είναι δύσκολο να εκτιµηθεί. Η παραγωγή ελαιολάδου έχει επηρεαστεί αρνητικά από την ξηρασία και τα ακραία καιρικά φαινόµενα, όπως απροσδόκητους παγετούς και διακυµάνσεις της θερµοκρασίας που κατέστρεψαν τα ελαιόδεντρα στα κρίσιµα στάδια της ανάπτυξής τους, µειώνοντας την απόδοση και τη συνολική ποιότητα της ελιάς. Το αυξηµένο κόστος παραγωγής και οι ελλείψεις εργατικού δυναµικού συνέβαλαν επίσης στη µείωση της παραγωγής και κατά συνέπεια των εξαγωγών. Καθώς η ζήτηση παρέµεινε ανοδική, η µειωµένη προσφορά συνέβαλε σε µια πολύ σηµαντική αύξηση των τιµών εξαγωγής του ελαιολάδου (αύξηση από µέση τιµή περίπου 400 ευρώ/100 kg σε κορυφή 1000 ευρώ/100 kg. Οι τιµές έχουν υποχωρήσει ελαφρώς καθώς η παραγωγή έχει ελαφρώς ανάκαµψη το περασµένο έτος. Ωστόσο, φαίνεται ότι υπάρχει περιθώριο για τους εξαγωγείς να απορροφήσουν µέρος των δασµών για να εισέλθουν στην αγορά των ΗΠΑ και να παραµείνουν κερδοφόροι. Ενώ οι πρόσφατες υψηλές τιµές εξαγωγής του ελαιολάδου υποδηλώνουν κάποιο περιθώριο απορρόφησης των δασµών και διατήρησης της πρόσβασης στην αγορά, αυτή η επιλογή δεν είναι πιθανό να είναι διαθέσιµη για τους εξαγωγείς κρασιού, οινοπνευµατωδών ποτών, γαλακτοκοµικών προϊόντων, ζυµαρικών και επεξεργασµένων φρούτων και λαχανικών.
Σκληρό χτύπημα για τις εξαγωγές οίνου
Ο αντίκτυπος στις εξαγωγές κρασιού και στους παραγωγούς είναι πιθανό να είναι πολύ πιο σκληρός. Η παγκόσµια κατανάλωση κρασιού µειώνεται, όπως και η παγκόσµια παραγωγή κρασιού (OIV, 2024). Η παραγωγή κρασιού στην ΕΕ δεν επηρεάζεται µόνο αρνητικά από αυτές τις συνθήκες της αγοράς, αλλά και από την ανάγκη προσαρµογής στις επιπτώσεις της κλιµατικής αλλαγής, ειδικά δεδοµένου ότι οι αµπελώνες αποτελούν µια επένδυση πολλών δεκαετιών. Είναι σαφές ότι οι δασµοί 25% στις εξαγωγές κρασιών της ΕΕ στις ΗΠΑ απλώς θα επιδεινώσουν αυτά τα προβλήµατα ανισορροπίας της αγοράς.
«Θα µπορούσαµε να κλείσουµε την αγορά της ΕΕ στις εισαγωγές κρασιών από τις ΗΠΑ», αναφέρει, αλλά αυτό θα έδινε περιορισµένη ανακούφιση στους οινοπαραγωγούς της ΕΕ. Οι εισαγωγές κρασιών από την ΕΕ ανήλθαν µόνο σε 168 εκατοµµύρια δολάρια το 2024, σε σύγκριση µε τις εξαγωγές της ΕΕ στις ΗΠΑ αξίας 5,7 δισ. δολαρίων. Οµοίως, οι εισαγωγές γαλακτοκοµικών προϊόντων από την ΕΕ ανήλθαν µόνο σε 167 εκατ. δολάρια το 2024, σε σύγκριση µε τις εξαγωγές της ΕΕ στις ΗΠΑ ύψους 2,9 δισ. δολαρίων. Οι εισαγωγές φυτικών ελαίων της ΕΕ ανήλθαν µόνο σε 101 εκατ. δολάρια το 2024, σε σύγκριση µε τις εξαγωγές της ΕΕ στις ΗΠΑ ύψους 2,9 δισ. δολαρίων.
«Η επιβολή γενικών πρόσθετων δασµών 25% στις περισσότερες εξαγωγές της ΕΕ προς τις ΗΠΑ θα προκαλέσει οικονοµική ζηµιά στην ΕΕ. Για τον αγροδιατροφικό τοµέα, αυτό θα υπερβεί τις άµεσες συνέπειες για την πρόσβαση στην αγορά των ΗΠΑ. Οι δασµοί µπορεί κάλλιστα να ρίξουν την οικονοµία της ΕΕ σε ύφεση, αν και δεν έχω δει ακόµη αξιόπιστη ανάλυση των πιθανών επιπτώσεων αυτών των δασµών 25% σε ολόκληρη την οικονοµία. Έτσι, θα υπάρξουν έµµεσες επιπτώσεις στην εγχώρια κατανάλωση καθώς και στη ζήτηση εξαγωγών σε αγορές εκτός ΗΠΑ, καθώς η παγκόσµια οικονοµία συρρικνώνεται ως απάντηση στους δασµούς των ΗΠΑ όσο και σε τυχόν αντίποινα από άλλες χώρες», λέει ο Μάθιους.
Τα αντίποινα της ΕΕ µε την αύξηση των δασµών στις εισαγωγές των ΗΠΑ θα έχουν σκοπό να πείσουν την αµερικανική κυβέρνηση ότι οι αυξηµένοι δασµοί της δεν αξίζουν την φασαρία θα πρέπει να ακυρωθούν. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή φαίνεται αποφασισµένη να ακολουθήσει αυτόν τον δρόµο, αν και ο Μάθιους δεν βλέπει µεγάλη πιθανότητα να αλλάξει η θέση των ΗΠΑ βραχυπρόθεσµα. «Σε αυτό το πλαίσιο, θα είναι σηµαντικό να στοχεύσουµε τα αντίποινα των δασµών για να ελαχιστοποιήσουµε οποιαδήποτε αυτοπροκαλούµενη ζηµία στην οικονοµία της ΕΕ», σηµειώνει.
Νέες αγορές βάζει στόχο η υπουργός Γεωργίας των ΗΠΑ
Στο µεταξύ, η υπουργός Γεωργίας των ΗΠΑ λέει ότι η προστασία των εµπορικών σχέσεων είναι µία από τις µεγαλύτερες προτεραιότητές της και προς την κατεύθυνση αυτή τονίζει πως το USDA θα στοχεύσει νέες αγορές το 2025. Η Ρόλινς, λέει ότι αναµένει κάποιες τεταµένες εµπορικές διαπραγµατεύσεις τους επόµενους µήνες, αλλά προσθέτει ότι θα ωφελήσουν τους παραγωγούς µακροπρόθεσµα.
Διάλογος, δικαστήριο, αντίποινα οι τρεις επιλογές ΕΕ στους δασμούς
Κατά τον Μάθιους οι επιλογές για τους αµερικανικούς δασµούς είναι τρείς: διάλογος, αντιδικία και αντίποινα.
∆ιάλογος: Η επιλογή του διαλόγου ουσιαστικά περιλαµβάνει την προσφορά στον Τραµπ κάτι ως αντάλλαγµα για την εξαίρεση της ΕΕ από τους δασµούς, ώστε να αισθάνεται ικανοποιηµένος που έχει κερδίσει. Για παράδειγµα, οι φωνές της ΕΕ πρότειναν ότι η ΕΕ θα µπορούσε να αυξήσει τις εισαγωγές υγροποιηµένου φυσικού αερίου (LNG) ή σόγιας για να βοηθήσει στην αποκατάσταση της εµπορικής ανισορροπίας προς όφελος της ΕΕ, και υπήρξαν προτάσεις ότι η Επιτροπή της ΕΕ έχει σκεφτεί να προσφέρει µείωση των δασµών της ΕΕ στην εισαγωγή αµερικανικών αυτοκινήτων (αν και η Επιτροπή αρνήθηκε ότι είχε γίνει τέτοια προσφορά). Μια τέτοια προσέγγιση που βασίζεται στον διάλογο µπορεί να έχει κάποια ελπίδα επιτυχίας εάν οι ενέργειες του Τραµπ είναι καθαρά συναλλακτικές. Αγοράζετε περισσότερα αµερικανικά προϊόντα από εµένα και θα το δω αυτό ως επαρκής λόγος για να µην επιβάλλετε δασµούς στις εξαγωγές σας. Υπάρχει επίσης το γεγονός ότι πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι οι συµφωνίες µε τον Τραµπ δεν αξίζουν το χαρτί στο οποίο είναι γραµµένες, και η Ευρώπη καλύτερα να µάθει αυτό το µάθηµα γρήγορα. «Στην καλύτερη περίπτωση, µπορούµε να προσπαθήσουµε να αποκρούσουµε επιζήµιες ενέργειες για µια χρονική περίοδο, κάτι που µπορεί να µας δώσει λίγο χρόνο για να κάνουµε τις απαραίτητες διαρθρωτικές προσαρµογές, αλλά θα πρέπει να αναγνωρίσουµε ότι η πολιτική America First του Τραµπ συνεπάγεται ότι δεν αισθάνεται πλέον δεσµευµένος από διεθνείς συµφωνίες, ακόµη κι αυτές που έχει διαπραγµατευτεί ο ίδιος», λέει ο Μάθιους.
∆ίκη: Η δεύτερη επιλογή είναι η αντιδικία, που σηµαίνει αµφισβήτηση της νοµιµότητας των ενεργειών των ΗΠΑ στον Παγκόσµιο Οργανισµό Εµπορίου. Αυτό είναι απίθανο να έχει κάποιο αποτέλεσµα. Ο Τραµπ έχει τόσο λίγο σεβασµό για τον ΠΟΕ όσο και για την επιστήµη του κλίµατος, και πράγµατι διαδοχικοί Πρόεδροι των ΗΠΑ κατάφεραν να υπονοµεύσουν τον ρόλο του ΠΟΕ επίλυσης διαφορών, αρνούµενοι να συµφωνήσουν µε τον διορισµό Εφετών δικαστών. Η περίπτωση των ισπανικών επιτραπέζιων ελιών είναι διαφωτιστική και όσον αφορά τη διάρκεια της δικαστικής διαδικασίας (από το 2018) µε συνεχείς προσφυγές και αντισταθµιστικούς δασµούς των ΗΠΑ.
Αντίποινα: Η ΕΕ έχει καταστήσει σαφές, εάν ο διάλογος αποτύχει να αλλάξει τις προθέσεις των ΗΠΑ, ότι είναι έτοιµη να επιβάλλει δικούς της δασµούς στις εισαγωγές των ΗΠΑ. Για το σκοπό αυτό, πρέπει να παραδώσει το νεοεισαχθέν µέσο κατά του καταναγκασµού που εγκρίθηκε τον Νοέµβριο του 2023 και δεν έχει χρησιµοποιηθεί µέχρι στιγµής. Ο µεγάλος περιορισµός στη χρήση αντιποίνων είναι ότι είναι πιθανό να βλάψει τις βιοµηχανίες και τους καταναλωτές της ΕΕ όσο και τους Αµερικανούς, εκτός εάν βαθµονοµηθεί προσεκτικά. Τα προφανή είδη είναι είδη πολυτελείας και καταναλωτικά αγαθά όπου µπορεί να υπάρχουν καλά υποκατάστατα διαθέσιµα από άλλες πηγές.
Τα δύο µεγαλύτερα είδη αγροδιατροφής που εξάγονται από τις ΗΠΑ στην ΕΕ είναι οι ξηροί καρποί (αξίας 2,7 δισ. δολαρίων το 2024) και η σόγια (αξίας 2,4 δισ. δολαρίων το 2024). Το αν θέλουµε να κάνουµε τους ξηρούς καρπούς ακριβότερους όταν προσπαθούµε να αυξήσουµε την κατανάλωση ξηρών καρπών στην ΕΕ για λόγους υγείας είναι αµφιλεγόµενο. Και η επιβολή δασµών στις εισαγωγές σόγιας από τις ΗΠΑ θα αύξανε το κόστος για τους κτηνοτρόφους της ΕΕ και θα ήταν αντίθετη µε τη στρατηγική της διαφοροποίησης των εισαγωγών σόγιας από τη Νότια Αµερική. Ωστόσο, το τρίτο µεγαλύτερο είδος εισαγωγής είναι τα οινοπνευµατώδη των ΗΠΑ, µε εισαγωγές 1,2 δισ. ευρώ το 2024 και θα ήταν προφανής στόχος. «Θα είναι σηµαντικό να παρακολουθούνται οι εξελίξεις της αγοράς µέσω Παρατηρητηρίων Αγοράς βασικών εµπορευµάτων και να αναλάβουµε διορθωτικά µέτρα», καταλήγει ο Άλαν Μάθιους.
Οι απόψεις που εκφράζονται στα σχόλια των άρθρων δεν απηχούν κατ’ ανάγκη τις απόψεις της ιστοσελίδας μας, το οποίο ως εκ τούτου δεν φέρει καμία ευθύνη. Για τα άρθρα που αναδημοσιεύονται εδώ με πηγή, ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρουμε καθώς απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών τους και δεν δεσμεύουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο την ιστοσελίδα.
