Αγροτικές Ειδήσεις: Όταν η ευλογιά συναντά την κτηνοτροφία η σκληρή πραγματικότητα πίσω από τους αριθμούς

Η σιωπή στους στάβλους της Ανατολικής Μακεδονίας, της Θεσσαλίας και άλλων περιοχών δεν είναι απλώς ηχηρή· είναι το αποτύπωμα μιας κρίσης που βαθαίνει και παραμένει χωρίς απαντήσεις. Οι κτηνοτρόφοι, μετά την καταστροφή του ζωικού τους κεφαλαίου από τις πρόσφατες ζωονόσοι, βλέπουν το εισόδημά τους να εξανεμίζεται, ενώ ταυτόχρονα συσσωρεύονται νέες πληγές που δεν έχουν ακόμη αντιμετωπιστεί από την πολιτεία.

Στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, παρά τις επίσημες κυβερνητικές δεσμεύσεις, οι παραγωγοί εξακολουθούν να φυλάσσουν τις ζωοτροφές τους χωρίς να έχουν λάβει καμία αποζημίωση αγροτών. Το ίδιο συμβαίνει και στη Θεσσαλία, με καταγγελίες που έφτασαν στο Agrocapital να αποκαλύπτουν ότι σε περιοχές όπως το Κιλελέρ, η Κάρλα και η Τερψιθέα, πολλές οικογένειες παραμένουν απλήρωτες ακόμη και για τις ζημιές που υπέστησαν από τον Daniel, με το Μέτρο 5.2 να μην έχει υλοποιηθεί.

Την ίδια στιγμή, οι βασικές υγειονομικές διαδικασίες παραμένουν μετέωρες. Δεν έχουν γίνει ακόμη οι απολυμάνσεις που προβλέπονται μετά τη θανάτωση των ζώων –τουλάχιστον τέσσερις σε αριθμό με αποτέλεσμα οι κτηνοτρόφοι να παραμένουν σε στάβλους που δεν έχουν καθαριστεί, με ό,τι κινδύνους συνεπάγεται αυτό.

Η οικονομική πίεση επιδεινώνεται από την απουσία μέτρων ανακούφισης. Δεν έχουν παγώσει οι υποχρεώσεις προς ασφαλιστικά ταμεία, τράπεζες, εφορίες και γενικά προς τρίτους, αφήνοντας τους παραγωγούς εκτεθειμένους σε έναν φαύλο κύκλο χρεών. Ακόμη χειρότερα, όσοι σκέφτονται να στραφούν σε μεροκάματα εκτός του κλάδου κινδυνεύουν να χάσουν την ιδιότητα του κατά κύριο επάγγελμα αγρότη, στερώντας τους κάθε πρόσβαση σε ενισχύσεις.

Οι αριθμοί αποκαλύπτουν το μέγεθος της καταστροφής. Η αγορά ενός νέου ζώου, με pedigree — αγορά βελτιωμενων ζώων κοστίζει περίπου 450 ευρώ προκειμένου να είναι παραγωγικό. Με μέση ετήσια παραγωγή 300 κιλών γάλακτος ανά ζώο, ένας κτηνοτρόφος με κοπάδι 100 ζώων υφίσταται απώλειες που αγγίζουν τα 4.000 ευρώ τον μήνα, δηλαδή περίπου 45.000 ευρώ τον χρόνο. Αντιθέτως, η αποζημίωση από το ΥΠΑΑΤ περιορίζεται το πολύ στα 230 ευρώ ανά ζώο, υπό την προϋπόθεση ότι το ζώο είναι μικρής ηλικίας και παραγωγικό, ενώ ο μέσος όρος που τελικά καταβάλλεται δεν ξεπερνά τα 170 ευρώ. Το χάσμα ανάμεσα στο πραγματικό κόστος και στην κρατική ενίσχυση είναι χαοτικό, αφήνοντας τους κτηνοτρόφους χωρίς καμία ρεαλιστική δυνατότητα να ξανασταθούν στα πόδια τους.

Και το ζήτημα δεν σταματά εκεί. Το κρίσιμο ερώτημα παραμένει αναπάντητο: πώς θα ξαναγεννηθούν οι στάβλοι; Πώς θα ξαναδημιουργηθούν κοπάδια που απαιτούν χρόνια επενδύσεων, φροντίδας και εμπειρίας για να επιστρέψουν στην ίδια παραγωγικότητα;

Η αβεβαιότητα αυτή επιτείνεται από την πορεία της αγοράς. Οι τιμές του πρόβειου γάλακτος το 2024 διαμορφώθηκαν σε 1,4399 €/kg, μειωμένες κατά περίπου 7,4% σε σχέση με το 2023, ενώ το πρώτο τρίμηνο του 2025 υποχώρησαν περαιτέρω στα 1,3812 €/kg, δηλαδή κατά 5,3% χαμηλότερα από πέρυσι. Στο γίδινο γάλα, η μέση τιμή το 2024 ήταν 0,9247 €/kg, περίπου 5% χαμηλότερη από το 2023, και το α΄ τρίμηνο του 2025 κατέγραψε νέα πτώση στα 0,8845 €/kg.

Το πρόβλημα γίνεται εντονότερο αν προστεθεί η συνεχιζόμενη μείωση των παραγωγών. Από το 2020 έως το 2025 έχει χαθεί περίπου 30% του παραγωγικού δυναμικού, ενώ στο γίδινο γάλα οι παραγωγοί συρρικνώθηκαν από 13.416 το 2021 σε 12.625 το 2024.

Την ίδια ώρα, σε διεθνές επίπεδο, οι τιμές γάλακτος ακολουθούν ανοδική πορεία, αλλά η ζήτηση παραμένει επισφαλής λόγω της οικονομικής επιβράδυνσης στην Κίνα. Στην Ελλάδα, το κόστος παραγωγής έχει αυξηθεί κατά περίπου 14% από το 2019 έως το 2024, εξαιτίας ρυθμιστικών απαιτήσεων, ενεργειακών δαπανών και άλλων παραγόντων.

Το αποτέλεσμα είναι ένα εκρηκτικό μείγμα αβεβαιότητας. Οι κτηνοτρόφοι δεν γνωρίζουν πότε και αν θα δοθούν ουσιαστικές λύσεις, ενώ το θέμα έχει ήδη φτάσει μέχρι το Στρασβούργο με ερωτήσεις στην Ευρωβουλή. Μέσα σε αυτή τη δίνη, οι ίδιοι κινούνται προς τη δημιουργία συλλόγου κτηνοτρόφων για να διεκδικήσουν θεσμικά μια αγροτική πολιτική που θα αντανακλά την πραγματικότητα του κλάδου.

Η υπόθεση των ζωονόσων δεν συνιστά απλώς ένα υγειονομικό επεισόδιο. Είναι το σύμπτωμα ενός συστήματος που αφήνει εκτεθειμένους όσους βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της αγροτικής παραγωγής. Και όσο οι στάβλοι μένουν άδειοι, οι αποθήκες γεμάτες ζωοτροφές και οι οικογένειες χωρίς ορίζοντα, η συζήτηση παύει να είναι τεχνική. Μετατρέπεται σε ζήτημα επιβίωσης.

Ίσως, τελικά, το διακύβευμα να μην αφορά μόνο τους αριθμούς ή τις αποζημιώσεις. Αφορά τη διατήρηση μιας παράδοσης που κρατά δεμένους τόπους και ανθρώπους. Γιατί χωρίς κτηνοτρόφους και κοπάδια, δεν διακυβεύεται απλώς το εισόδημα ενός κλάδου, αλλά η ίδια η συνέχεια της ελληνικής ταυτότητας  μιας ταυτότητας που βρίσκει το αποτύπωμά της ακόμη και στο όνομα της φέτας.

Ακολουθήστε το Agrocapital.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι τις ειδήσεις

Σχετικά άρθρα:

Απαιτεί στοχευμένες εφαρμογές η μετάβαση σε πιο βιώσιμες πρακτικές Δεύτερη εξαγωγική αγορά οι ΗΠΑ για το ελληνικό κρασί , τα δασμολογικά αντίμετρα ΕΕ δημιουργούν τεράστια ζημιά λέει ο ΣΕΟ – Winetrails Σε κίνδυνο 6 βασικές εισαγωγές τροφίμων της Ευρώπης λόγω απώλειας βιοποικιλότητας Απαραίτητο σταθερό θεσμικό πλαίσιο τονίζει η Ζυθοποιία Μακεδονίας Θράκης – Beer & Brunch