Αγροτικές Ειδήσεις: Οι παραγωγοί σιτηρών της Κεντρικής Ασίας αντιμετωπίζουν δίλημμα

Καθώς η διαφαινόμενη κλιματική αλλαγή υπόσχεται να επιδεινώσει το πρόβλημα της λειψυδρίας σε ολόκληρη την Κεντρική και Νότια Ασία και να υπονομεύσει την παραγωγή σιτηρών, οι χώρες της περιοχής εξετάζουν διάφορες ευκαιρίες για την αντιμετώπιση της αυξανόμενης απειλής. Κάποια στιγμή, οι αναλυτές πιστεύουν ότι οι αγρότες μπορεί να μην έχουν άλλη επιλογή από το να στραφούν στις γενετικές τεχνολογίες.

Η παραγωγή σιτηρών του Καζακστάν ενδέχεται να μειωθεί κατά 37% έως το 2030 λόγω των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, ανέφερε η Παγκόσμια Τράπεζα σε μελέτη του 2019. Η Παγκόσμια Τράπεζα προειδοποίησε ότι οι δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας θα είναι μεταξύ των πιο ευάλωτων κλιματικά περιοχών τις επόμενες δεκαετίες, προβλέποντας σημαντική αύξηση της θερμοκρασίας σε αυτό το τμήμα του κόσμου.

Τώρα, έξι χρόνια αργότερα, αυτή η ζοφερή πρόβλεψη σταδιακά επαληθεύεται, ανέφερε το γραφείο Τύπου της Παγκόσμιας Τράπεζας.

«Η κλιματική αλλαγή έχει αισθητό αντίκτυπο στην παραγωγή καλλιεργειών στο Καζακστάν, ιδιαίτερα στο σιτάρι και το καλαμπόκι», ανέφερε η Παγκόσμια Τράπεζα. «Οι ξηρασίες, οι οποίες ήδη πλήττουν μεγάλο μέρος της χώρας, αναμένεται να γίνουν πιο συχνές και σοβαρές καθώς αυξάνεται η παγκόσμια θερμοκρασία».

Μέχρι στιγμής, η δυναμική παραγωγής δημητριακών στην Κεντρική Ασία δεν δίνει ορατούς λόγους ανησυχίας. Το 2024, το Καζακστάν συνέλεξε 25,2 εκατομμύρια τόνους σιτηρών, αύξηση 47% σε σύγκριση με την προηγούμενη χρονιά και σχεδόν 20% περισσότερα από το 2019.

Το Ουζμπεκιστάν, η μεγαλύτερη οικονομία της Κεντρικής Ασίας, συνέλεξε 8,8 εκατομμύρια τόνους σιτηρών το 2024, 4,8% περισσότερα από το προηγούμενο έτος και επίσης σχεδόν 20% περισσότερα από το 2019, σύμφωνα με την Ουζμπεκική Στατιστική Υπηρεσία.

Ωστόσο, ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες. Οι μεταβαλλόμενες θερμοκρασίες έχουν μετατρέψει την παραγωγή σιτηρών στο Καζακστάν σε λοταρία, δήλωσε ο Γεβγκένι Καραμπάνοφ, επικεφαλής του αναλυτικού τμήματος της Ένωσης Σιτηρών του Καζακστάν, επισημαίνοντας τις αυξανόμενες διακυμάνσεις στην ετήσια παραγωγή σιτηρών τα τελευταία χρόνια. Επιπλέον, τα προβλήματα αρχίζουν να βαραίνουν έντονα την κερδοφορία των αγροτών.

«Στο Καζακστάν, αυτές οι αλλαγές εκδηλώνονται όχι μόνο με την αύξηση των μέσων μηνιαίων θερμοκρασιών αλλά και με τη μείωση των βροχοπτώσεων, τη συρρίκνωση των περιόδων χωρίς παγετό και χωρίς χιόνι το φθινόπωρο και την άνοιξη», είπε ο Καραμπάνοφ. «Επιπλέον, οι φυσικοί κύκλοι αρχίζουν να αποδιοργανώνονται. Ως αποτέλεσμα, οι νότιες περιοχές της χώρας υποφέρουν από ξηρασία και έλλειψη νερού, ενώ οι βόρειες περιοχές υποφέρουν από πλημμύρες την άνοιξη, από καύσωνα και ξηρασία το καλοκαίρι και από υπερβολικές βροχές το φθινόπωρο».

Οι αγρότες δυσκολεύονται να προσαρμοστούν σε αυτές τις αλλαγές και πολλοί υφίστανται σημαντικές απώλειες λόγω των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, παραδέχτηκε ο Καραμπάνοφ.

Επηρεάζεται και η Νότια Ασία

Ο κλάδος των σιτηρών στη Νότια Ασία επίσης νιώθει το τσίμπημα της κλιματικής αλλαγής.

Στο Πακιστάν, που κατατάσσεται ως η όγδοη χώρα πιο επηρεασμένη από την κλιματική αλλαγή, πάνω από το 90% της γεωργίας εξαρτάται από την άρδευση του ποταμού Ίνδους, ο οποίος τροφοδοτείται από την τήξη των παγετώνων και τις μουσώνες — και τα δύο επηρεάζονται από την κλιματική αλλαγή, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα.

«Το Πακιστάν βρίσκεται υπό την επιρροή μεταβαλλόμενων προτύπων βροχοπτώσεων», αναφέρει. «Το 2015, το 2019 και το 2020, έντονες βροχοπτώσεις κατά την ευαίσθητη περίοδο ανάπτυξης αύξησαν την εμφάνιση της σκουριάς του σίτου, ενώ υψηλότερες βροχοπτώσεις κατά την περίοδο συγκομιδής σε αρκετά έτη προκάλεσαν ζημιές στις ωριμασμένες καλλιέργειες και καθυστέρησαν τις εργασίες συγκομιδής», ανέφερε η Παγκόσμια Τράπεζα. «Συγκεκριμένα, οι βροχοπτώσεις από τον Ιανουάριο έως τον Μάρτιο αυξήθηκαν κατά 44% το 2019 και 65% το 2020 σε σύγκριση με τον μέσο όρο των τελευταίων 40 ετών».

Ωστόσο, τα αδρά στοιχεία δίνουν μια διαφορετική εικόνα. Το 2024, η συνολική παραγωγή δημητριακών στο Πακιστάν έφτασε σε επίπεδο ρεκόρ 56,6 εκατομμυρίων τόνων. Παρ’ όλα αυτά, οι αναλυτές προειδοποιούν ότι το μέλλον της παραγωγής σιτηρών της χώρας είναι υπό απειλή.

«Η περιοχή θα βιώσει περισσότερες ξηρασίες, πλημμύρες και ισχυρούς καύσωνες», δήλωσε η Καμίλα Μπονίγια Σεδρέζ, ανώτερη ειδικός στον τομέα του Κλίματος και των Περιβαλλοντικών Κινδύνων στον τομέα Αγροδιατροφής. «Χώρες όπως το Πακιστάν και το Ουζμπεκιστάν είναι ιδιαίτερα ευάλωτες επειδή το μεγαλύτερο μέρος των γεωργικών τους εκτάσεων αρδεύεται με νερό που προέρχεται από εκτός των συνόρων τους».

Ορισμένες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι ήδη παρούσες, αν και συχνά αγνοούνται πίσω από τα εντυπωσιακά στατιστικά παραγωγής.

«Για παράδειγμα, στο Πακιστάν, αναμένεται μικρότερη χειμερινή περίοδος στις περιοχές όπου καλλιεργείται σιτάρι, οδηγώντας σε συντομότερες καλλιεργητικές περιόδους και μικρότερες αποδόσεις», είπε η Σεδρέζ. «Επιπλέον, η κλιματική αλλαγή μπορεί να αυξήσει την πίεση από παράσιτα και ασθένειες, επηρεάζοντας περαιτέρω την αγροτική παραγωγικότητα».

Προσαρμογή για επιβίωση

Αντιμέτωπες με την ανάγκη διατροφής του αυξανόμενου νεανικού πληθυσμού, οι χώρες της Κεντρικής και Νότιας Ασίας θεωρούν όλο και περισσότερο τη διατροφική ασφάλεια ως βασικό στοιχείο πολιτικής σταθερότητας.

«Πρόσφατες κλιματικές καταστροφές, όπως οι πλημμύρες στο Πακιστάν, έχουν ωθήσει περισσότερους ανθρώπους στη φτώχεια και την επισιτιστική ανασφάλεια», είπε η Σεδρέζ, εξηγώντας ότι το αυξανόμενο κόστος για την αντιμετώπιση των αρνητικών καιρικών φαινομένων καταλήγει τελικά να κάνει τα τρόφιμα λιγότερο προσιτά για τον τοπικό πληθυσμό.

Σε απάντηση στην πρόκληση, οι χώρες της περιοχής έχουν ξεκινήσει διάφορα σχέδια με στόχο την αύξηση της ανθεκτικότητας της παραγωγής σιτηρών, και οι προσπάθειες αυτές ήδη αποδίδουν.

«Μετά τις πλημμύρες του 2010, το Πακιστάν συνεργάστηκε με το Διεθνές Ινστιτούτο Έρευνας Ρυζιού για την ανάπτυξη ποικιλιών ρυζιού που μπορούν να επιβιώσουν από πλημμύρες, ξηρασίες και καύσωνες», ανέφερε η Παγκόσμια Τράπεζα. «Ποικιλίες ρυζιού ανθεκτικές στις πλημμύρες όπως η DR92, που αναπτύχθηκε από το Ερευνητικό Ινστιτούτο Ρυζιού Ντόκρι, βοήθησαν στην άμβλυνση των καταστροφικών συνεπειών των πλημμυρών του 2022 στην επαρχία Σιντ. Αυτές οι ποικιλίες μπόρεσαν να αντέξουν σε παρατεταμένη κατάκλυση, επιτρέποντας τη συνέχιση της παραγωγής παρά την πλημμύρα».

Παραδείγματα πρακτικών προσαρμογής περιλαμβάνουν την αλλαγή ποικιλιών σε πιο ανθεκτικές στη ζέστη ή την ξηρασία, τη μετάβαση σε πιο ανθεκτικά είδη καλλιεργειών, την προσαρμογή των ημερομηνιών φύτευσης για την αποφυγή κρίσιμων περιόδων όπως η άνθιση ή η γέμιση του κόκκου κατά τη διάρκεια ακραίων συνθηκών, τη βελτίωση της διαχείρισης εδάφους και τη διαφοροποίηση της αμειψισποράς για αύξηση της ανθεκτικότητας του γεωργικού συστήματος, είπε η Σεδρέζ.

Ωστόσο, δεν υπάρχει μια λύση που να εφαρμόζεται παντού και τα διαθέσιμα εργαλεία μπορούν να βοηθήσουν μόνο έως έναν βαθμό.

«Η αποτελεσματικότητα και η εφαρμοσιμότητα αυτών των πρακτικών εξαρτάται από την καλλιέργεια, την περιοχή, το σύστημα και τον τύπο αγρότη», είπε η Σεδρέζ.

Οι αγρότες μόνοι τους δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν με επιτυχία τις προκλήσεις που σχετίζονται με το κλίμα, δήλωσε ο Καραμπάνοφ.

Στο Καζακστάν, η κυβέρνηση διέθεσε 700 δισεκατομμύρια τένγκε (1,4 δισ. δολάρια) σε δάνεια χαμηλού επιτοκίου με επιδοτούμενα επιτόκια για την αγορά σπόρων, λιπασμάτων, φυτοπροστατευτικών προϊόντων, εξοπλισμού άρδευσης και γεωργικών μηχανημάτων, καθώς και για προνομιακή μίσθωση, δήλωσε ο Καραμπάνοφ.

Ένα παρόμοιο πακέτο στήριξης παρέχεται από την κυβέρνηση του Ουζμπεκιστάν.

Στο Τατζικιστάν και το Τουρκμενιστάν, δύο από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου, οι αγρότες στερούνται κρατικής στήριξης, γεγονός που περιορίζει τις δυνατότητές τους να επενδύσουν στην ανανέωση του γεωργικού εξοπλισμού, την αγορά λιπασμάτων και την προμήθεια ποιοτικών σπόρων.

Ωστόσο, ακόμη και στις χώρες όπου παρέχεται κρατική στήριξη, αυτή βοηθά τους αγρότες να επιβιώσουν, αλλά όχι να αντιμετωπίσουν ουσιαστικά τα υπάρχοντα προβλήματα που σχετίζονται με το κλίμα, είπε ο Καραμπάνοφ.

«Σε γενικές γραμμές, (οι αγρότες χρειάζονται) την ανάπτυξη ενός μακροπρόθεσμου κρατικού προγράμματος για τον μετασχηματισμό της γεωργίας στο Καζακστάν στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης και επερχόμενης κλιματικής αλλαγής», δήλωσε ο Καραμπάνοφ.

Στο Πακιστάν, τα ήδη ληφθέντα μέτρα είναι επαρκή μόνο για να επιβραδύνουν, αλλά όχι για να αντιστρέψουν την καθοδική τάση.

«Ενώ καταβάλλονται προσπάθειες για ανθεκτικές ποικιλίες σε ξηρασία και πλημμύρες, απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής μέσω ανακατεύθυνσης των δημόσιων επενδύσεων.

«Μια πρόσφατη μελέτη του CIMMYT εκτίμησε ότι, υπό σενάριο “όπως πάντα”, η απόδοση του σιταριού στο Πακιστάν μπορεί να μειωθεί κατά 16% έως το 2050 λόγω της κλιματικής αλλαγής», δήλωσε η Παγκόσμια Τράπεζα.

Οι αγρότες χρειάζονται περισσότερη στήριξη για να προσαρμοστούν, είπε η Σεδρέζ.

«Οι αγρότες στην Κεντρική Ασία αντιμετωπίζουν προκλήσεις στην πρόσβαση σε ποιοτικούς σπόρους και γεωργικά εφόδια, τα οποία είναι απαραίτητα για την επίτευξη υψηλότερων αποδόσεων, τη μείωση της ευπάθειας σε ξεσπάσματα παρασίτων και ασθενειών, την αποδοτικότερη χρήση των πόρων, τη διασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας και τη διάρρηξη των κύκλων φτώχειας», δήλωσε. «Πρέπει να εξασφαλιστεί καλύτερη πρόσβαση σε εφόδια, καθώς και ασφάλιση καλλιεργειών για τη μείωση των κινδύνων τους».

Γενετική τροποποίηση η απάντηση;

Οι τεχνολογίες γενετικής τροποποίησης στη γεωργία έχουν σχετικά χαμηλή αποδοχή σε όλη την Κεντρική και Νότια Ασία, αλλά με την επισιτιστική ασφάλεια να διακυβεύεται, οι χώρες της περιοχής ενδέχεται να χρειαστεί να αναθεωρήσουν τη στάση τους.

«Σήμερα, η εισαγωγή, καλλιέργεια και πώληση γενετικά τροποποιημένων (GMO) καλλιεργειών στο Καζακστάν απαγορεύεται από τον νόμο», δήλωσε ο Καραμπάνοφ, προσθέτοντας ότι παρόμοια μέτρα εφαρμόζονται σε όλες τις χώρες της Ευρασιατικής Οικονομικής Ένωσης, που περιλαμβάνουν πρώην σοβιετικές δημοκρατίες.

«Επιπλέον, έχει διαμορφωθεί αρνητική στάση της κοινής γνώμης απέναντι στα προϊόντα που περιέχουν ΓΤΟ», είπε. «Οι πολίτες της χώρας θεωρούν δικαίως ότι το υπάρχον δυναμικό γης στο Καζακστάν μπορεί να διασφαλίσει την επισιτιστική ασφάλεια χωρίς τη χρήση ΓΤΟ».

Για το Καζακστάν, που είναι σημαντικός εξαγωγέας σιτηρών, το ζήτημα των ΓΤΟ έχει και εξαγωγική διάσταση.

«Η χρήση ΓΤΟ μπορεί να υπονομεύσει σημαντικά τις εξαγωγικές δυνατότητες της χώρας, η οποία προβάλλεται ως προμηθευτής προϊόντων χωρίς ΓΤΟ», δήλωσε. «Αρκετές χώρες που αγοράζουν αγροτικά προϊόντα από το Καζακστάν έχουν επίσης περιορισμούς στην εισαγωγή προϊόντων που περιέχουν ΓΤΟ».

Η Σεδρέζ έχει διαφορετική άποψη.

«Οι ΓΤΟ καλλιέργειες έχουν επίσης αποδειχθεί ότι αυξάνουν την ανθεκτικότητα στο κλίμα σε ορισμένα γεωργικά συστήματα, όπως η Μέση Δύση των ΗΠΑ, και σε άλλες περιπτώσεις προσφέρουν πιο θρεπτικές καλλιέργειες, όπως το “χρυσό ρύζι” στην Ινδία», δήλωσε. «Δεν βλέπω γιατί να είναι πρόβλημα αν οι αγρότες έχουν πρόσβαση σε τεχνολογίες ΓΤΟ, αρκεί να χρησιμοποιούνται σωστά. Θα μπορούσε να είναι ένα εργαλείο για τους αγρότες ώστε να γίνουν πιο ανθεκτικοί, να διασφαλίσουν την επισιτιστική τους ασφάλεια και, σε ορισμένες περιπτώσεις, να ξεφύγουν από τη φτώχεια».

Οι περισσότεροι αγρότες στην περιοχή παραμένουν σκεπτικοί ότι η απαγόρευση των ΓΤΟ θα αναθεωρηθεί στο προσεχές μέλλον, αλλά δεν αποκλείουν ότι κάποια στιγμή οι υπάρχοντες περιορισμοί ενδέχεται να αμβλυνθούν.

«Ίσως, στο μέλλον, να υπάρξουν αλλαγές που θα οδηγήσουν σε μεταβολή της κοινής συνείδησης στο ζήτημα των προϊόντων ΓΤΟ», δήλωσε ο Καραμπάνοφ.

Ακολουθήστε το Agrocapital.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι τις ειδήσεις

Σχετικά άρθρα:

Όλη η ιστορική συνέχεια της καλλιέργειας του Μοσχάτου στο Μουσείο Οίνου του ΕΟΣ ΣΑΜΟΥ – Winetrails Τα γκρίζα σημεία ενόψει των πληρωμών της Παρασκευής και οι αγωνίες που κρύβει η επιστολή Τσιάρα προς τον ΟΠΕΚΕΠΕ Απάντηση της Βασίλης Ζαμπούνης – Άξιον Εκδοτική στον Κωνσταντίνο Στεργίδη- VINETUM EΠΕ Νέο κεφάλαιο στη διατροφή με τη Wortheat ανοίγει η Κωνσταντίνα Καλιμμάνη