Αγροτικές Ειδήσεις: Έκθεση: Πώς η νέα ΚΑΠ προσπαθεί να σώσει το έδαφος και τι προτείνει η Ελλάδα για να μειωθεί η διάβρωση

Στην Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Εδάφους Αποστολής 2025 στο Århus της Δανίας, η συζήτηση για την υγεία του εδάφους συνδέθηκε με τις πιο σύγχρονες τεχνολογίες της γεωργικής βιομηχανίας.

Αν και η προστασία του εδάφους έχει ενσωματωθεί στα ευρωπαϊκά πλαίσια πολιτικής εδώ και χρόνια, η δυνατότητα μέτρησης των αποτελεσμάτων παρέμενε περιορισμένη. Η νέα έκθεση του Ευρωπαϊκού Γραφείου Υποστήριξης Αξιολόγησης για την ΚΓΠ επιχειρεί να απαντήσει σε αυτό ακριβώς το κενό: τι μπορεί πραγματικά να επιτευχθεί μέσω των Στρατηγικών Σχεδίων της ΚΑΠ όταν εξεταστούν με επιστημονικά συνεπείς μεθόδους.

Η ανάλυση βασίζεται στην εξέταση 13 χωρών: Τσεχία, Γερμανία, Δανία, Ελλάδα, Ισπανία, Φινλανδία, Ουγγαρία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Λετονία, Κάτω Χώρες, Πολωνία και Ρουμανία. Οι χώρες αυτές επιλέχθηκαν όχι μόνο για την ποικιλία των παραγωγικών και εδαφικών συνθηκών τους, αλλά και για το επίπεδο φιλοδοξίας που ενσωματώνουν στα εθνικά τους σχέδια για την προστασία των εδαφικών πόρων.

Στην καρδιά της έκθεσης βρίσκεται μια νέα μεθοδολογική προσέγγιση, σχεδιασμένη για να αποτυπώνει, με συγκρίσιμους όρους, τις πιθανές επιπτώσεις των παρεμβάσεων της ΚΑΠ σε έξι κρίσιμους δείκτες: οργανικός άνθρακας, αποθέματα αζώτου, ικανότητα συγκράτησης νερού, πυκνότητα συμπίεσης, έκπλυση αζώτου και διάβρωση του εδάφους από νερό. Πρόκειται για δείκτες που συνδέονται άμεσα με τη μακροπρόθεσμη παραγωγικότητα των αγροτικών εκτάσεων, αλλά και με την ανθεκτικότητα των οικοσυστημάτων.

«Η προσέγγιση στοχεύει να είναι εύκολη στη χρήση, ενημέρωση και αναπαραγωγή από τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής», σημειώνει ο Adrien De Pierrepont, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι η αξιολόγηση δεν περιορίζεται σε θεωρητικά μοντέλα, αλλά μπορεί να προσαρμόζεται και να ενημερώνεται διαρκώς, στη βάση των δεδομένων που συλλέγονται από την εφαρμογή των Στρατηγικών Σχεδίων σε τοπικό επίπεδο.

Η σημασία της έκθεσης δεν βρίσκεται μόνο στη μεθοδολογία της, αλλά στην υπενθύμιση ότι το έδαφος αποτελεί μη ανανεώσιμο πόρο με ιστορικό βάθος και μέλλον υψηλής αβεβαιότητας. Οι πολιτικές που αφορούν την προστασία του δεν μπορούν να αξιολογηθούν μόνο στο επίπεδο των επιχορηγήσεων ή της συμμόρφωσης. Χρειάζονται εργαλεία που δείχνουν με σαφήνεια εάν οι παρεμβάσεις οδηγούν σε πραγματική βελτίωση.

Παρά τα παραπάνω, η έκθεση αποφεύγει τις οριστικές διατυπώσεις. Αντί για συμπεράσματα, αφήνει ανοιχτό το ερώτημα της ικανότητας εφαρμογής: το κατά πόσον οι δεσμεύσεις των Στρατηγικών Σχεδίων μεταφράζονται σε πρακτικές αλλαγές στους αγρούς, στις γεωργικές πρακτικές και στις επενδύσεις σε τεχνική υποστήριξη.

Τι προτείνει η Ελλάδα στο πλαίσιο της ΚΑΠ για την προστασία του εδάφους

Στο ελληνικό Στρατηγικό Σχέδιο της ΚΑΠ 2023-2027, η προστασία του εδάφους συνδέεται με τρεις κύριους άξονες πολιτικής: τη διατήρηση της φυτοκάλυψης, τη βελτίωση της οργανικής ουσίας και τον περιορισμό της εδαφικής διάβρωσης. Η Ελλάδα προωθεί ένα σύνολο παρεμβάσεων που στοχεύουν στη σταδιακή αλλαγή των γεωργικών πρακτικών σε περιοχές υψηλής ευαισθησίας, ιδίως σε ορεινές και ημιορεινές ζώνες όπου οι πιέσεις στη γονιμότητα και στη δομή του εδάφους είναι εντονότερες.

Στο πλαίσιο αυτό, οι βασικές προτάσεις της χώρας περιλαμβάνουν:

1. Υιοθέτηση μόνιμης ή εποχικής φυτοκάλυψης σε δενδρώδεις καλλιέργειες

Με έμφαση σε ελαιώνες, αμπελώνες και εσπεριδοειδείς, στοχεύοντας στη μείωση της διάβρωσης, στην αύξηση της υγρασίας και στη βελτίωση της μικροβιακής ζωής του εδάφους.

2. Ενίσχυση της αμειψισποράς και διαφοροποίησης των καλλιεργειών

Ως εργαλείο ανανέωσης της οργανικής ουσίας, μείωσης των ασθενειών και βελτίωσης της δομής του εδάφους, ιδιαίτερα σε σιτηρά και μεγάλες εκτάσεις ξηρικής γεωργίας.

3. Προώθηση των πρωτεϊνούχων καλλιεργειών μέσω συνδεδεμένης ενίσχυσης

Με στόχο την ατμοσφαιρική δέσμευση αζώτου, περιορισμό της εξάρτησης από χημικά λιπάσματα και υποστήριξη της εγχώριας παραγωγής ζωοτροφών.

4. Περιορισμό της εντατικής άροσης και ενίσχυση τεχνικών ελάχιστης κατεργασίας

Ειδικά σε πεδινές και επικλινείς εκτάσεις όπου η υποβάθμιση του εδάφους είναι εμφανώς προχωρημένη.

5. Εφαρμογή μέτρων αντιδιαβρωτικής προστασίας

Με έμφαση σε ζώνες προστασίας, υδρονομικά έργα μικρής κλίμακας και ενίσχυση τοπικών πρακτικών συγκράτησης νερού.

Στο επίπεδο των υποχρεωτικών προτύπων, η Ελλάδα εφαρμόζει τα GAEC 4, 5, 6 και 7 με στόχο:

• προστασία των παρόχθιων ζωνών (GAEC 4),

• μείωση της διάβρωσης σε επικλινή εδάφη (GAEC 5),

• εξασφάλιση ελάχιστης κάλυψης εδάφους σε ευαίσθητες περιόδους (GAEC 6),

• ενίσχυση της αμειψισποράς σε αροτραίες καλλιέργειες (GAEC 7).

Η συνολική προσέγγιση της Ελλάδας επιδιώκει μια βαθμιαία μετάβαση σε μοντέλο καλλιέργειας με λιγότερη μηχανική όχληση, περισσότερη βιοποικιλότητα στο έδαφος και μεγαλύτερη ικανότητα αποθήκευσης νερού. Ωστόσο, η έκθεση υπογραμμίζει ότι η επιτυχία της στρατηγικής θα εξαρτηθεί από την πραγματική υιοθέτηση των πρακτικών από τους παραγωγούς και την ενίσχυση του δικτύου γεωργικής συμβουλευτικής, το οποίο παραμένει κρίσιμο αλλά αδύναμο.

Ακολουθήστε το Agrocapital.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι τις ειδήσεις

Σχετικά άρθρα:

Εσωτερική έρευνα για υπόθεση χορήγησης αναπηρικών επιδομάτων και συντάξεων στον e-ΕΦΚΑ Αγρινίου Δήμητρα Παπαδήμα: Ένιωθα ανίκανη να γίνω μάνα, ακόμα νιώθω Αποκαταστάθηκε πλήρως η κυκλοφορία στην Αθηνών-Κορίνθου Χριστοδουλίδης: «Η παλλαϊκή εξέγερση του 1955 παραμένει ακλόνητο σημείο προσανατολισμού σε κάθε μας πράξη και ενέργεια»